Các kỹ năng cần thiết cho học sinh tiểu học có thể rèn tại nhà

Những kỹ năng sống phù hợp cho học sinh tiểu học là những hành động, cách ứng xử tích cực, giúp trẻ thích nghi với nhiều môi trường khác nhau như kỹ năng giao tiếp, khả năng diễn đạt, kỹ năng tổ chức, chăm sóc và bảo vệ bản thân,… Hãy tham khảo bài viết sau để tìm hiểu các kỹ năng cần thiết cho học sinh tiểu học.

Vì sao học sinh tiểu học cần rèn luyện kỹ năng sống?

Trẻ tiểu học cần rèn kỹ năng sống vì những lợi ích sau đây:

Giúp trẻ phát triển tư duy

Rèn luyện kỹ năng sống giúp bé kích thích tính sáng tạo, phát triển khả năng tư duy sáng tạo, có tinh thần ham học hỏi. Trẻ có tư duy tốt sẽ đạt nhiều thuận lợi trong học tập và công việc sau này.

Giúp trẻ tự tin

Kỹ năng sống giúp trẻ dễ thích nghi trong nhiều hoàn cảnh và có thể phát huy những ưu điểm của bản thân. Ngoài ra, kỹ năng sống còn giúp trẻ rèn luyện sự tự tin, tính độc lập.

Giúp trẻ kết nối tốt với mọi người

Trẻ tiểu học có thể hòa nhập và kết nối tốt với mọi người nếu được rèn luyện kỹ năng sống. Nhờ các kỹ năng này, trẻ tự tin giao tiếp, truyền tải cảm xúc, thể hiện bản thân, từ đó có thể tạo dựng được nhiều mối quan hệ tích cực.

Tạo ra giá trị sống

Ngoài kiến thức, kỹ năng sống cũng là yếu tố quan trọng, giúp trẻ hình thành những giá trị sống đúng đắn bao gồm sự yêu thương, sự ham học hỏi, tinh thần trách nhiệm, sự thấu hiểu, đồng cảm, chia sẻ,…

Các kỹ năng cần thiết cho học sinh tiểu học

Sau đây là các kỹ năng cần thiết cho học sinh tiểu học phù hợp để rèn luyện:

Làm chủ cảm xúc

Đây là kỹ năng nhận diện cảm xúc, từ đó điều chỉnh hành vi cho phù hợp. Làm chủ cảm xúc là trẻ có quyền bộc lộ cảm xúc như tức giận hay buồn bã nhưng trẻ phải biết cách xử lý để không có những hành động tiêu cực. Ví dụ, trẻ nổi giận nhưng không được làm tổn thương người khác. Ba mẹ nên hướng dẫn trẻ cách xử lý các cơn giận này. 

Lắng nghe

Khi tập trung lắng nghe, con tiếp thu bài giảng và học tốt hơn. Trong giao tiếp, lắng nghe tốt giúp con thể hiện sự tôn trọng đến người khác. Đồng thời, tiếp thu ý kiến mới.

Sau đây là cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe cho bé:

• Muốn con biết lắng nghe, bạn cần làm điều đó trước. Khi nói chuyện với bé, mẹ nên chú tâm, thể hiện sự tương tác qua nét mặt, cử chỉ. Bạn không nên áp đặt quan điểm của mình hay ngắt lời con nói.
• Mẹ nên kể chuyện, đọc sách cho con thường xuyên. Khi con tập trung để hiểu nội dung của câu chuyện, con lắng nghe tốt hơn.

Làm quen, kết bạn

Khi đi học, kỹ năng làm quen giúp con kết nối với bạn bè, thầy cô mà không thu mình, tự ti. Để giúp con dễ dàng kết bạn, ba mẹ nên dạy con:

• Cách tự giới thiệu bản thân (tên, tuổi, sở thích).
• Cách chủ động chào hỏi và bắt chuyện.
• Có ý thức giúp đỡ bạn bè.
• Biết chia sẻ.
• Không bắt nạt bạn bè.
• Thái độ vui vẻ, cởi mở.

Tự bảo vệ bản thân

Đây là một trong các kỹ năng cần thiết cho học sinh tiểu học, giúp con biết cách nhận diện nguy hiểm và tự bảo vệ mình. Ba mẹ dặn dò con như sau:

• Ghi nhớ thông tin của ba mẹ hay người thân như số điện thoại, địa chỉ nhà phòng khi trẻ đi lạc.
• Khi gặp người lạ, không nói chuyện, không nghe lời yêu cầu, không đi theo, không nhận đồ ăn hay bất cứ thứ gì.
• Nếu nhận ra ai đó tiếp cận với ý đồ xấu, con cần la lớn hoặc nhanh chóng tìm sự giúp đỡ từ chú công an, bác bảo vệ, cô giáo hay ba mẹ của bạn khác.

Tập trung 

Khả năng tập trung giúp con học tốt hơn và sau này làm việc hiệu quả hơn. Bạn cần kiên nhẫn khi rèn tính tập trung cho con vì trẻ nhỏ thường hiếu động, khó tập trung quá lâu. Khi rèn tính tập trung cho con, bạn cần:

• Sắp xếp thời gian học và nghỉ ngơi hợp lý, tránh gây mệt mỏi cho con.
• Bàn học được đặt ở nơi yên tĩnh.
• Hạn chế làm bé phân tâm khi học như tiếng ti vi, điện thoại, trò chơi,….
• Khen ngợi khi con tập trung nghiêm túc.

Kỹ năng phản biện

Kỹ năng phản biện là khả năng trẻ đánh giá sự việc và có góc nhìn riêng về sự việc đó. Với trẻ tiểu học, kỹ năng phản biện giúp trẻ phát huy khả năng sáng tạo, có tư duy logic, mở rộng nhận thức. Để rèn luyện tư duy phản biện, mẹ có thể áp dụng những cách sau:

• Đặt câu hỏi mở để kích thích suy nghĩ, rèn khả năng nói, lập luận cho bé. Ví dụ, thay vì hỏi “Hôm nay con học có vui không?”, bạn có thể hỏi “Hôm nay lớp học tiếng Anh của con như thế nào?”.
• Ba mẹ nên để con tự quyết định những việc trong khả năng của con, giúp con tự tin, hình thành kỹ năng giải quyết vấn đề.
• Cổ vũ khi con có ý tưởng mới để phát huy tính sáng tạo của con.

Làm việc nhóm

Kỹ năng làm việc nhóm giúp con hợp tác hiệu quả với người khác, phát triển khả năng giao tiếp, thấu hiểu, tổ chức, lãnh đạo.

Cách rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ tiểu học như sau:

• Khi ở nhà, bạn cho bé tham gia làm việc nhà như phụ mẹ nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, cất đồ chơi.
• Bạn cũng nên cho con tham gia các hoạt động tập thể, ngoại khóa ở trường, ở khu phố.

Lên kế hoạch

Nếu không sắp xếp thời gian học hợp lý, bé dễ bị quá tải. Lập kế hoạch học tập tốt, con vừa được nghỉ ngơi hợp lý, vừa biết giờ nào việc nấy và nghiêm túc hoàn thành.

Để lên kế hoạch hiệu quả, bạn cần lưu ý:

• Không sắp xếp thời gian kín hết, dễ gây áp lực cho con.
• Lên lịch học tùy theo tình hình sức khỏe và nhu cầu của con.
• Nên thêm thời gian vận động xen kẽ các giờ học.
• Nếu thấy kế hoạch không hợp lý, nên thay đổi và điều chỉnh phù hợp.
• Khen thưởng cho con khi con hoàn thành kế hoạch đề ra.

Biết chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi

Ba mẹ cần dạy con chào hỏi lễ phép với người lớn, biết nói cảm ơn, xin lỗi trong từng trường hợp. Đây là kỹ năng cơ bản nhưng quan trọng cần rèn luyện cho trẻ càng sớm càng tốt.

Cách dạy kỹ năng chào, cảm ơn, xin lỗi cho trẻ như sau:

• Ba mẹ nên làm gương để trẻ bắt chước.
• Khi con nhận được điều gì tốt đẹp, hãy dạy con về lòng biết ơn.
• Khi phạm lỗi, bé cần dũng cảm nhận lỗi và sửa sai, không nên đổ thừa cho người khác.

Những lưu ý khi dạy kỹ năng cho trẻ tiểu học

Ba mẹ nên lưu ý những điều sau khi dạy kỹ năng cho trẻ tiểu học:

Kiểm soát sự chỉ trích

Những lời chỉ trích từ người lớn làm trẻ buồn và phẫn uất, khiến trẻ càng khó mở lòng với ba mẹ hơn. Thay vì chỉ trích, ba mẹ có cách cư xử nhẹ nhàng hơn, phê bình đi đôi với khen ngợi những việc tốt con đã làm là rất hiệu quả.

Đừng bắt trẻ theo quy tắc

Người lớn thường bắt trẻ tuân theo các quy tắc dù trẻ muốn hay không. Điều này hạn chế sự sáng tạo và trí tưởng tượng của trẻ. Hãy cùng trẻ đưa ra các quy tắc dựa theo nhu cầu, sở thích của trẻ và nếu có gì sai ba mẹ có thể được điều chỉnh cho phù hợp với trẻ.

Thấu hiểu con 

Khi trẻ nói về vấn đề của chúng, ba mẹ thường không coi trọng vì nghĩ đó là chuyện của con nít và hay đưa ra những câu nói như "Mẹ đã nói với con rồi...". Tuy nhiên hành động này chỉ khiến trẻ trở nên xa cách và không muốn chia sẻ với ba mẹ hơn. 

Nhìn chung, dạy các kỹ năng cần thiết cho học sinh tiểu học là điều hữu ích cho việc học của con và cả cho tương lai của con sau này. Ba mẹ cần kiên nhẫn và đồng hành cùng con trong quá trình quan trọng này nhé.