Cách vượt qua chấn thương tâm lý thế nào? Dấu hiệu của sốc tâm lý

Những ảnh hưởng mà chấn thương tâm lý gây ra khá lớn tùy thuộc vào mức độ của nó. Cách mà mỗi người phản ứng lại tình trạng ấy cũng không giống nhau. Bài viết này sẽ gửi đến bạn những dấu hiệu nhận biết khi bị sang chấn tâm lý và cách vượt qua chấn thương tâm lý hiệu quả nhất.

Khái niệm về sang chấn tâm lý

Sang chấn tâm lý hay sốc tâm lý là một hội chứng tâm lý khi một người trải qua biến cố có liên quan đến sức khỏe, tính mạng, gia đình, công việc… hay những việc mà họ không thể lường trước. Khi phải đối mặt với một tác nhân gây căng thẳng dữ dội, họ phải trải qua cảm xúc dâng trào mà họ chưa thực sự sẵn sàng đón nhận hay chưa biết nên phản ứng lại thế nào. Sang chấn tâm lý là phản ứng tự vệ của não bộ nhằm đối đầu với mối đe dọa đến sức khỏe tinh thần của họ.

Biết được nguyên nhân gây bệnh là một điều đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra giải pháp và cách vượt qua sang chấn tâm lý. Thông thường, sốc tâm lý hay sang chấn tâm lý là do:

• Bị chấn thương, tai nạn, tấn công bạo lực trong quá khứ.
• Phải trải qua cảm giác căng thẳng, mệt mỏi trong suốt thời gian dài do sự kiện đau thương hay một hoàn cảnh biến cố nào đó.
• Các nguyên nhân dễ bị bỏ qua như bị sỉ nhục, mất mát người thân, tan vỡ mối quan hệ…

Triệu chứng khi bị sang chấn tâm lý

Những người đang bị chấn thương tâm lý thường có những triệu chứng sau:

• Về mặt nhận thức: Dễ nhầm lẫn, khả năng tập trung kém, thường gặp ác mộng, mất trí nhớ, mất phương hướng, có cảm giác lâng lâng…
• Về mặt hành vi: Thu mình lại, tránh né địa điểm hay hoạt động khơi gợi nên ký ức, cách ly xã hội, thiếu hứng thú với những hoạt động mà trước đây cảm thấy thú vị…
• Về mặt vật lý: Cảm thấy bị kiệt sức, dễ giật mình, dễ cáu giận, tim đập nhanh, rối loạn chức năng tình dục, mất ngủ, luôn cảnh giác với những nguy cơ tiềm ẩn…
• Về mặt tâm lý: Có hành vi cưỡng chế và ám ảnh, luôn tràn ngập nỗi lo sợ, tê liệt cảm xúc, tách rời khỏi người khác, hay phiền muộn, phẫn nộ, có cảm giác tội lỗi, cảm thấy lo ngại…

Cách vượt qua chấn thương tâm lý

Sang chấn tâm lý hay sốc tâm lý cần được chữa trị kịp thời để tránh gây ảnh hưởng trầm trọng đến đời sống bệnh nhân. Có trường hợp còn tự hủy hoại cuộc sống, sự nghiệp của chính mình. Khi đã hiểu được nguyên nhân, triệu chứng và khái niệm của sang chấn tâm lý, bạn sẽ hiểu được tầm quan trọng của việc điều trị.

Ở những người bị sang chấn tâm lý, bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra một số bài kiểm tra phù hợp nhằm chẩn đoán chính xác, đưa ra phác đồ điều trị cụ thể với từng trường hợp. Dưới đây là những cách vượt qua chấn thương tâm lý đang được áp dụng phổ biến nhằm cải thiện tình trạng này:

Trị liệu tâm lý

Nhiều bệnh nhân bị sang chấn tâm lý có xu hướng che giấu hoặc né tránh nguyên nhân khiến họ tổn thương và từ chối tiếp nhận điều trị. Phương pháp trị liệu tâm lý được ưu tiên hàng đầu và cho thấy kết quả tốt trong việc cải thiện hội chứng này.

Trong các buổi trị liệu, chuyên gia tâm lý sẽ trò chuyện cùng người bệnh nhằm giúp họ hiểu hơn về bản thân cũng như nỗi sợ họ đang trải qua. Từ đó, bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân vượt qua chấn thương, đối diện hiện thức, cởi mở và chia sẻ về vấn đề bản thân đang gặp phải.

Chỉ khi có khả năng đối diện với sự kiện gây chấn thương tâm lý, bệnh nhân mới vượt qua và quay lại cuộc sống hiện thực. Mặc dù vậy, các bệnh nhân không được dùng chung một liệu pháp tâm lý mà phải thay đổi tùy thuộc vào tình trạng, mức độ sang chấn để chọn phương pháp phù hợp.

Sau khi kết thúc trị liệu, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh kiểm soát tốt tâm lý, biết cách đối mặt và tìm cách xử lý vướng mắc, khó khăn. Nhờ vậy, họ sẽ có kỹ năng cần thiết dần hòa nhập lại cuộc sống.

Sử dụng thuốc

Tuy việc sử dụng thuốc để điều trị không thể đẩy lùi tình trạng sang chấn tâm lý nhưng đây là biện pháp có khả năng kiểm soát được những triệu chứng do nó gây ra như trầm cảm, lo âu, rối loạn giấc ngủ… Vì thế, đây cũng được xem là một trong những cách vượt qua chấn thương tâm lý có thể áp dụng.

Giữ cho bản thân luôn bận rộn

Người bệnh không nên cho phép bản thân mình có cơ hội nhàn rỗi hay thời gian gặm nhấm nỗi buồn trong lòng. Cách tốt nhất là bạn hãy làm nhiều việc khác nhau khiến bản thân thật bận rộn. Đó có thể là dọn dẹp nhà cửa, nấu nướng, tập thể dục, tham gia các khóa học, chăm sóc con… Điều này sẽ khiến tinh thần tập trung, thu hút sự chú ý, giúp bạn kiểm soát lo lắng và cảm giác buồn đau được tốt hơn.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên thay đổi không khí, đi khỏi nơi làm mình buồn bằng một chuyến du lịch vài ngày cùng bạn bè thân thiết hoặc gia đình nếu có điều kiện. Đây sẽ giúp bạn xua tan cảm giác mệt mỏi, tiêu cực trong tâm hồn, cân bằng suy nghĩ cũng như cảm xúc, cải thiện tâm trạng.

Tự chăm sóc bản thân

Việc tự chăm sóc bản thân cũng hỗ trợ kiểm soát triệu chứng về tâm lý, cảm xúc, thể chất do sang chấn tâm lý gây ra. Cụ thể, bạn nên:

• Tập thể dục thể thao ít nhất 30 phút mỗi ngày và duy trì thói quen này cho các ngày trong tuần.
• Tự nhắc nhở về giá trị bản thân, luôn nhớ bản thân mình là ai, tự cho mình một cơ hội để quay về thời gian mình rực rỡ nhất.
• Kết nối, giao lưu với những người xung quanh bằng cách giao tiếp, chia sẻ với người mà bản thân cảm thấy tin tưởng để giảm bớt cảm giác tiêu cực.
• Xây dựng lối sống cân bằng như ngủ từ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm, không sử dụng chất kích thích, không tham gia những hoạt động gây căng thẳng tinh thần…

Chấn thương tâm lý có thể xảy ra với bất kỳ đối tượng nào và bạn cần can thiệp càng sớm càng tốt nhằm tránh những hệ lụy nguy hiểm. Mong rằng những chia sẻ trên đã giúp bạn nắm được một số cách vượt qua chấn thương tâm lý hữu hiệu. Bạn nên chủ động thăm khám khi nhận thấy dấu hiệu để tìm được hướng giải quyết sớm nhất, nhanh chóng trở lại cuộc sống bình thường.

Xem thêm:

• Những hậu quả của sang chấn tâm lý vô thường gặp
• Sang chấn tâm lý sau tai nạn do đâu? Cách khắc phục
• Cần làm gì khi trẻ bị sang chấn tâm lý? Lời khuyên của chuyên gia