Cảnh giác với những biến chứng cận thị

Cận thị là tình trạng thị lực phổ biến, là khi bạn có thể nhìn rõ các vật ở gần nhưng với các vật ở xa lại bị mờ. Cận thị có thể tiến triển dần dần, đặc biệt diễn biến nhanh trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên. Nếu không có biện pháp can thiệp phù hợp, kịp thời, tình trạng sẽ chuyển biến xấu, xuất hiện nhiều biến chứng khi cận thị nặng.

Những biến chứng có thể gặp phải khi cận thị nặng

Ngoài sự bất tiện của việc đeo kính (kính cận, kính áp tròng) để có tầm nhìn rõ ràng, người bị cận thị có nguy cơ phát triển các rối loạn về mắt sau này. Những tình trạng đó có thể là đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp và thoái hóa điểm vàng, bong / rách võng mạc. 

Cận thị nặng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Bảng dưới đây là khả năng mắc mắc một số bệnh về mắt ở những người có độ cận khác nhau so với người bình thường (nguồn: Singapore National Eye Centre)

Bảng số liệu trên cho thấy cận thị càng nặng thì nguy cơ mắc một số bệnh về mắt càng tăng, nguy cơ biến chứng càng cao.

Đục thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể là hiện tượng che phủ của thủy tinh thể trong mắt một người. Chúng bắt đầu khi hình thành các khối protein trong mắt khiến thủy tinh thể không gửi được hình ảnh rõ ràng đến võng mạc. Từ đó khiến tín hiệu võng mạc gửi đến các dây thần kinh thị giác rồi truyền đến não bị sai lệch.

Các dấu hiệu ban đầu của bệnh đục thủy tinh thể bao gồm thay đổi độ dày thấu kính ở mắt, tăng độ chói của vật sáng vào ban đêm.

Đây là một tình trạng tự nhiên sẽ xảy ra do sự thoái hóa của mắt dần theo năm tháng, ở những người cao tuổi. Nhưng bệnh cận thị khiến đục thủy tinh thể xảy ra sớm hơn. 

Ngày nay, tùy từng tình trạng mà đục thủy tinh thể có thể được loại bỏ thông qua tiến hành phẫu thuật mắt nếu thích hợp.

Rách/bong võng mạc

Võng mạc là một lớp mô nhạy cảm với ánh sáng ở lớp trong cùng của mắt, rất quan trọng đối với thị lực. Khi bị cận thị kéo dài, võng mạc trở lên mỏng hơn,  nguy bị rách, thủng hoặc bong võng mạc từ đó cũng cao hơn. 

Bong võng mạc cần điều trị khẩn cấp để gắn lại lớp đã tách ra. Nếu không để lâu dài, võng mạc không nhận được sự nuôi dưỡng của mạch máu mắt. Hậu quả là triệu chứng xuất hiện bóng mắt, nhấp nháy mắt, giảm thị lực và có thể gây mất thị lực vĩnh viễn. 

Biến chứng bong võng mạc khi bị cận thị nặng.

Bệnh tăng nhãn áp

Bệnh tăng nhãn áp (bệnh thiên đầu thống) xảy ra khi áp lực thủy dịch bên trong nhãn cầu tăng cao và được coi là “kẻ trộm thị giác thầm lặng”. Bởi lẽ nó thường không có triệu chứng, chỉ khi thị lực kém và dần dần bị hạn chế, thông qua việc thăm khám mới có thể phát hiện bệnh.

Nhiều người thường nhầm lẫn cận thị và tăng nhãn áp. Tuy nhiên cận thị và tăng nhãn áp là 2 bệnh lý khác nhau. Cận thị nặng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tăng nhãn áp. Nếu không được điều trị bằng biện pháp phù hợp, kịp thời, nó có thể gây mù. 

Biến chứng cận thị gây thoái hóa điểm vàng

Điểm vàng là bộ phận nằm sâu ở vùng trung tâm võng mạc, cũng là vùng nhạy cảm nhất võng mạc. Đây là nơi tập trung của hàng triệu tế bào cảm quang thu nhận hình ảnh, cung cấp tầm nhìn rõ nhất.

Thoái hóa điểm vàng là một trong những nguyên nhân gây mất thị lực hàng đầu trên thế giới, chiếm khoảng 50% tất cả các trường hợp khiếm thị.  Mặc dù bệnh thường xuất hiện ở những người trên 65 tuổi. Song ở người cận thị nặng, sự kéo giãn cơ học do các biến đổi trong mắt tạo ra những thay đổi về mạch máu nuôi dưỡng, khiến lớp võng mạc trở lên yếu đi. Các tế bào điểm vàng có thể bị ảnh hưởng và dần dần xuất hiện thoái hóa. 

Tân mạch hắc mạc (CNV)

Hắc mạc là một phần trong nhãn cầu. Cấu tạo vỏ của nhãn cầu gồm 3 lớp màng, trong đó màng bồ đào chứa nhiều mạch máu nuôi dưỡng nhãn cầu nhất, điều chỉnh dịch thủy tinh thể, chỉnh lượng ánh sáng vào trong nhãn cầu. Màng bồ đào có 3 phần từ ngoài vào trong lần lượt là mống mắt, thể mi và hắc mạc. Hắc mạc có chứa nhiều mạch máu nuôi dưỡng nhãn cầu và nhiều tế bào sắc tố đen giúp tạo ra buồng tối để nhìn rõ vật. 

Tân mạch hắc mạc là tình trạng xuất hiện thêm nhiều mạch máu tại hắc mạc, các mạch máu này ít chức năng nhưng lại dễ vỡ, gây ra tình trạng mất thị lực đột ngột. Tân mạch hắc mạc có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị. Cận thị nặng là một trong những nguyên nhân gây ra tân mạch hắc mạc cao nhất.

Lỗ hoàng điểm

Lỗ hoàng điểm là một lỗ vòng tròn mở toàn bộ chiều dày vùng trung tâm hoàng điểm. Như đã đề cập phía trên, điểm vàng là một khu vực rất quan trọng để có thị lực rõ ràng. Một khi một lỗ ở điểm vàng xảy ra, thị lực thường bị ảnh hưởng. 

Ở những người cận thị nặng, trục nhãn cầu bị kéo dài theo hướng trước sau làm tăng lực kéo giãn lên bề mặt vùng hoàng điểm, cùng với sự tiến triển của tình trạng cận thị nặng, gây ra biến chứng lỗ hoàng điểm.

Phòng ngừa biến chứng cận thị như thế nào?

Chế độ sinh hoạt khoa học, bổ sung dinh dưỡng phù hợp, khám mắt định kỳ, tập luyện các bài tập thị lực là các biện pháp phòng ngừa biến chứng cận thị hiệu quả nhất.

• Đọc sách, làm việc ở nơi đủ ánh sáng, giữ khoảng cách phù hợp từ 30 đến 40 cm.
• Hạn chế sử dụng thời gian xem tivi, máy tính, các thiết bị màn hình điện tử tối đa.
• Bổ sung nhiều loại thực phẩm cung cấp vitamin A, E, C và các vitamin nhóm B như cá hồi, cà rốt, bông cải xanh,...

Thực phẩm giàu vitamin A phòng ngừa biến chứng cận thị.

• Thực hiện các bài tập phòng ngừa cận thị như nhìn xa khoảng 1 - 2 phút (đường chân trời), xoa bóp quan hốc mắt trong 1 phút…
• Tái khám mắt ít nhất 1 lần/1 năm để nắm bắt tình trạng sức khỏe của mắt.

Cận thị là tình trạng phổ biến có nguy cơ xuất hiện nhiều biến chứng mà nếu không điều trị đúng cách có thể làm giảm thị lực và dẫn đến mù lòa. Lối sống khoa học, dinh dưỡng hợp lý, luyện tập thị lực và thăm khám định kỳ là phương pháp phòng ngừa biến chứng cận thị hiệu quả nhất.

Lâm Khuê

Nguồn tham khảo: Tổng hợp