Chỉ số eGFR thấp dưới 60 cảnh báo điều gì?

Thận có hàng triệu đơn vị chức năng nhỏ gọi là quản cầu. Những quản cầu này giúp lọc chất thải và các hợp chất không cần thiết khác ra khỏi máu, tạo nên nước tiểu. eGFR đo lượng máu được lọc qua các quản cầu này trong một phút và dựa trên đó, ước tính khả năng lọc chất thải của thận.

Chỉ số eGFR là gì?

Độ lọc cầu thận GFR (Glomerular Filtration Rate) đo lường lượng máu được lọc qua các quản cầu thận trong mỗi phút. Đây là chỉ số quan trọng phản ánh khả năng hoạt động của thận. Để ước tính GFR, mức độ creatinin trong máu được đo và từ đó, ta tính toán một con số gọi là eGFR (estimated GFR), phản ánh chức năng lọc của thận. Khi chức năng thận giảm do tổn thương hoặc bệnh lý, GFR giảm dẫn đến tích tụ chất thải trong cơ thể và tăng nồng độ chúng trong máu. Ngược lại, GFR cao hơn thể hiện khả năng làm việc tốt của thận. GFR bình thường thường là khoảng 90 - 100 ml/phút.

Chức năng quan trọng nhất của thận là lọc máu để loại bỏ chất thải, giữ lại protein và tế bào máu. Những chất thải này được loại ra và tạo thành nước tiểu. Hai thận khỏe mạnh ước tính có thể lọc khoảng 200 lít máu mỗi ngày, tạo ra 2 lít nước tiểu.

Đo trực tiếp GFR được xem là phương pháp chính xác nhất để theo dõi sự thay đổi của thận, tuy nhiên, quá trình này khó khăn, phức tạp và thường chỉ thực hiện tại các cơ sở y tế chuyên nghiệp hoặc nghiên cứu. Vì thế, thường sử dụng ước tính độ lọc cầu thận (eGFR) thay thế.

eGFR được tính toán dựa trên mức độ creatinin trong huyết thanh. Creatinin là chất thải từ cơ bắp, được lọc ra khỏi máu qua thận và tiết ra nước tiểu ở tốc độ ổn định. Khi chức năng thận suy giảm, lượng creatinin loại ra giảm, dẫn đến tăng nồng độ trong máu. Đồng thời với việc đo creatinin, eGFR được ước tính để đánh giá chức năng thận.

Để ước tính eGFR, có thể sử dụng một số phương trình dựa trên chỉ số Creatinin, Cystatin C, hoặc cả hai, kết hợp với thông tin về tuổi, giới tính, chủng tộc, chiều cao, cân nặng, và ở trẻ em, còn có chỉ số BUN (Ure Nitrogen) để đánh giá chức năng thận.

Đo chỉ số eGFR nhằm mục đích gì?

Độ lọc cầu thận ước tính (eGFR) chủ yếu được áp dụng để:

• Sàng lọc và phát hiện sớm các vấn đề thận, hỗ trợ trong việc chẩn đoán bệnh thận mạn tính.
• Theo dõi sức khỏe thận, đánh giá chức năng của chúng.
• eGFR cung cấp thông tin về khả năng lọc chất thải ra khỏi máu và giúp định rõ tình trạng tổn thương thận hiện có. Đây cũng là chỉ số chức năng thận phổ biến và được sử dụng rộng rãi để đánh giá sức khỏe thận ở cả người lớn và trẻ em.
• Các xét nghiệm với creatinin máu, cystatin C cùng với eGFR thường được áp dụng trong việc chẩn đoán và theo dõi những người mắc bệnh tiểu đường, suy thận hoặc tăng huyết áp, những bệnh mạn tính có thể gây ra tổn thương cho thận. Đây là các phương pháp hỗ trợ để theo dõi sức khỏe thận và đưa ra đánh giá về chức năng của chúng.

Ý nghĩa chỉ số eGFR

Phương pháp đọc kết quả eGFR:

Chỉ số bình thường: Ở người trưởng thành và khỏe mạnh, eGFR thường trên 90 ml/phút/1,73m².

Theo tuổi tác, eGFR trung bình có thể thay đổi:

• 20 - 29 tuổi: 116 ml/phút/1,73m²
• 30 - 39 tuổi: 107 ml/phút/1,73m²
• 40 - 49 tuổi: 99 ml/phút/1,73m²
• 50 - 59 tuổi: 93 ml/phút/1,73m²
• 60 - 69 tuổi: 85 ml/phút/1,73m²
• 70 tuổi trở lên: 75 ml/phút/1,73m²

Nếu eGFR trên 60:

Khi eGFR vượt trên 60 ml/phút/1,73m², thường cho thấy chức năng thận bình thường hoặc gần bình thường. Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ một số tổn thương thận hoặc mắc bệnh thận, do đó cần tiếp tục theo dõi, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ.

Khi eGFR dưới 60:

Nếu eGFR dưới 60 ml/phút/1,73m², có thể cho thấy vấn đề về chức năng thận. Bác sĩ có thể yêu cầu làm lại xét nghiệm để xác nhận. Việc theo dõi biến đổi của eGFR giúp đánh giá sự tiến triển của bệnh.

Để chẩn đoán bệnh thận mạn tính, cần theo dõi eGFR liên tục dưới 60 ml/phút/1,73m² trong hơn ba tháng hoặc có dấu hiệu tổn thương thận khác như protein niệu, huyết niệu, hoặc kết quả siêu âm hoặc sinh thiết thận bất thường. Những biểu hiện này có thể cho thấy bệnh nhân đã tiến triển đến giai đoạn thận mạn tính.

Chỉ số eGFR thấp dưới 60 cảnh báo điều gì?

Một chỉ số eGFR thấp dưới 60 ml/phút/1,73m² thường cảnh báo về vấn đề về chức năng thận. Điều này có thể chỉ ra sự suy giảm trong khả năng thận lọc chất thải khỏi máu. Khi eGFR dưới mức này, có thể xảy ra một số vấn đề:

Tình trạng thận không bình thường: eGFR dưới 60 thường là dấu hiệu của vấn đề về chức năng thận, bao gồm suy thận mạn tính (CKD). CKD là một tình trạng mà thận không hoạt động đúng cách trong một khoảng thời gian dài.

Nguy cơ bệnh thận mạn tính: eGFR dưới ngưỡng 60 có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh nhân đang ở trong giai đoạn sớm của bệnh thận mạn tính. Nếu không được điều trị hoặc theo dõi, điều này có thể tiến triển thành bệnh thận mạn tính nghiêm trọng hơn.

Yếu tố rủi ro cho sức khỏe thận: Mức eGFR dưới 60 có thể là một chỉ số rủi ro cho sức khỏe thận. Có thể cần theo dõi thêm và tiến hành các xét nghiệm hoặc kiểm tra yếu tố nguy cơ để đánh giá chính xác hơn về tình trạng thận của bạn.

Chỉ số eGFR dưới 60 không hẳn luôn là một vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, nó thường là một điểm bắt đầu cho việc theo dõi và đánh giá chức năng thận để xác định liệu có cần can thiệp hay điều trị đặc biệt nào không. Điều quan trọng là thảo luận kết quả với bác sĩ để hiểu rõ hơn về ý nghĩa cụ thể của chỉ số eGFR trong trường hợp của bạn.