Chứng sợ đi máy bay (Pteromerhanophobia) là gì? Nguyên nhân và cách nhận biết

Chứng sợ đi máy bay không chỉ đơn giản là một loại lo lắng trước chuyến đi, mà nó có thể là một trở ngại lớn, làm ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày và khả năng tham gia vào những trải nghiệm mới. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết của hội chứng này.

Chứng sợ đi máy bay là gì?

Phương tiện máy bay hiện nay đóng vai trò quan trọng trong việc di chuyển và giao thông. Được xem là một trong những phương tiện vận chuyển phổ biến, máy bay mang lại cho con người sự thuận tiện và tiết kiệm thời gian đáng kể trong hành trình di chuyển. Tuy nhiên, đằng sau những lợi ích này, máy bay cũng có thể gây ra nỗi ám ảnh và lo lắng đặc biệt cho một số người.

Chứng sợ đi máy bay, hay còn được biết đến với thuật ngữ Pteromerhanophobia hoặc Aerophobia, không chỉ là một cảm giác lo lắng đơn thuần trước chuyến đi, mà đó là một dạng ám ảnh sợ với mức độ lo lắng cực kỳ cao và không có lý do hợp lý đối với việc di chuyển bằng máy bay. Tương tự với các hội chứng sợ khác, những người sợ đi máy bay thường tránh xa máy bay và ưu tiên lựa chọn phương tiện di chuyển khác như tàu hỏa hoặc ô tô.

Pteromerhanophobia thường xuất hiện ở mọi độ tuổi, nhưng phổ biến nhất ở trẻ nhỏ và nhóm người từ 17 đến 34 tuổi. Ngoài ra, hội chứng này thường đi kèm với các loại chứng sợ khác như: Sợ độ cao, sợ không gian hẹp,…

Thực tế, một số người có thể trải qua cảm giác bất an và lo lắng thoáng qua khi trải nghiệm chuyến đi máy bay, chẳng hạn như do sự thay đổi áp suất không khí và tình trạng say máy bay. Tuy nhiên, những cảm xúc này thường được coi là phản ứng bình thường. Ngược lại, hội chứng sợ đi máy bay là một tình trạng tạo ra nỗi sợ mạnh mẽ. Trong khi di chuyển bằng máy bay, những người mắc hội chứng này có thể phải đối mặt với tình trạng hoảng loạn, lo lắng cấp tính, và thậm chí là mất kiểm soát.

Pteromerhanophobia không phải là một hiện tượng hiếm. Các số liệu thống kê cho thấy rằng khoảng 2.5% dân số Hoa Kỳ trải qua hội chứng này. Việc tránh xa chuyến đi bằng máy bay có thể gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày. Vì vậy, việc điều trị trở nên quan trọng, nhằm giúp bệnh nhân thích nghi với việc di chuyển bằng máy bay, loại bỏ nỗi sợ hãi và căng thẳng liên tục.

Chứng sợ đi máy bay nguyên nhân do đâu?

Để vượt qua nỗi sợ đi máy bay, trước hết cần phải hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ của nó. Hội chứng này thường xuất phát từ các ký ức ám ảnh về một chuyến bay trong quá khứ, có thể là trải nghiệm cá nhân hoặc nghe đồn từ người khác, thậm chí là từ các tình tiết kinh hoàng xuất hiện trong phim. Những kí ức này tạo ra "kịch bản" về những tai nạn đáng sợ mà tâm trí tự tạo ra, khiến người bị ảnh hưởng cảm thấy vô cùng bất lực và không thể thoát khỏi những tình huống đó.

Nguyên nhân thứ hai của việc sợ đi máy bay có thể xuất phát từ việc sợ độ cao. Khi máy bay bắt đầu cất cánh, cảm giác sợ hãi có thể trở nên khó kiểm soát, đặc biệt khi ngồi gần cửa sổ và nhìn ra ngoài.

Một nguyên nhân khác có thể đến từ chứng "sợ không gian hẹp", khi không gian hành khách trên máy bay hạn chế, gây ra tình trạng căng thẳng suốt chuyến bay.

Hiện tại, nguyên nhân cụ thể của việc đi máy bay vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, các yếu tố như trải nghiệm tiêu cực liên quan đến máy bay, ảnh hưởng gia đình, sợ độ cao, và chứng sợ không gian hẹp có thể liên quan đến sự phát triển của hội chứng này.

Cũng đáng lưu ý là những người sợ đi máy bay thường còn mắc các loại rối loạn khác như sợ đám đông, sợ vi trùng, hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).

Cách nhận biết chứng sợ đi máy bay

Sợ đi máy bay đặc trưng bởi sự lo lắng kéo dài, cảm giác sợ hãi mạnh mẽ về việc di chuyển bằng phương tiện này. Thậm chí, một số người có thể trở nên bất an khi nghe người khác nói về việc du lịch hoặc công tác bằng máy bay.

Các biểu hiện nhận biết việc sợ đi máy bay bao gồm:

• Sợ hãi kéo dài khi di chuyển bằng máy bay.
• Cảm thấy bất an và lo lắng khi người khác đề cập đến chủ đề máy bay.
• Né tránh việc sử dụng máy bay, thay vào đó chọn các phương tiện khác như tàu hỏa, ô tô,...
• Tránh các cuộc trò chuyện liên quan đến máy bay.

Người lớn sợ đi máy bay thường ý thức được rằng nỗi sợ của họ là không có lý do, nhưng họ không thể kiểm soát được. Cảm giác bất lực này có thể gây ra lo âu và trầm cảm.

Thực tế, việc hoàn toàn tránh khỏi việc sử dụng máy bay là điều không thể. Khi đối mặt với tình huống phải đi máy bay, những người mắc hội chứng này thường có biểu hiệu một số triệu chứng dưới đây:

• Sự sợ hãi và lo lắng tột độ;
• Cảm giác choáng ngợp;
• Ớn lạnh;
• Khó thở;
• Tăng nhịp tim;
• Trở nên cáu bẳn và mất kiểm soát;
• Choáng váng;
• Buồn nôn hoặc nôn mửa;
• Run rẩy;
• Đổ mồ hôi;
• Một số người có thể ngất xỉu trên máy bay.

Chứng sợ đi máy bay là một hiện tượng tâm lý phổ biến. Nhiều người trải qua trạng thái lo âu khi phải đối mặt với việc đi máy bay, nhưng nhiều trong số họ không tìm kiếm sự giúp đỡ hoặc điều trị. Điều này tạo nên một thách thức về sức khỏe tâm lý mà cộng đồng cần quan tâm và hỗ trợ.

Xem thêm: Hội chứng sợ béo (Obesophobia) là gì? Những dấu hiệu nhận biết