Đau dạ dày có di truyền không? Cần lưu ý những gì để phòng ngừa đau dạ dày?

Đau dạ dày là một triệu chứng thường gặp ở nhiều đối tượng. Trong những năm qua, câu hỏi về sự di truyền trong vấn đề đau dạ dày đã luôn là một chủ đề gây tranh cãi và tò mò trong cộng đồng y học. Vậy đau dạ dày có di truyền không? 

Mối liên hệ giữa yếu tố di truyền và bệnh đau dạ dày

Nhiều nghiên cứu di truyền đã xác định rằng có sự tương quan giữa yếu tố di truyền và nguy cơ mắc bệnh đau dạ dày. Các nghiên cho thấy rằng tiền sử gia đình là một trong những yếu tố làm tăng tỉ lệ mắc bệnh lên. 

Dựa trên một số nghiên cứu và tình hình thực tế, bệnh đau dạ dày có khả năng được truyền từ thế hệ trước sang thế hệ sau, tỷ lệ này có thể lên đến 47%. Bên cạnh đó, thông qua các thử nghiệm thực nghiệm đã chứng minh rằng bệnh đau dạ dày và viêm loét dạ dày - tá tràng thường được truyền từ cha mẹ sang con theo cơ chế di truyền kiểu gen trội.

Nếu trong gia đình có cả cha và mẹ mắc bệnh đau dạ dày, khả năng con mắc bệnh sẽ cao hơn so với người không có tiền sử bệnh, và triệu chứng bệnh cũng có thể xuất hiện sớm hơn. Chính vì vậy, để giải đáp cho thắc mắc đau dạ dày có di truyền không thì câu trả lời là có.

Bên cạnh đó, các nghiên cứu liên quan đến các vùng gen cụ thể cũng đã xác định một số gen có khả năng tác động lên sự cân bằng của các yếu tố bảo vệ dạ dày và tạo điều kiện cho việc phát triển của căn bệnh.

Cơ chế di truyền của các gen tác động lên bệnh đau dạ dày

Cơ chế cụ thể mà yếu tố di truyền ảnh hưởng đến sự phát triển của đau dạ dày vẫn còn nhiều điều chưa rõ ràng. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã xác định một số gen có khả năng tác động đến sự cân bằng giữa các yếu tố bảo vệ dạ dày:

• Nghiên cứu về gen H. pylori và IL-1β (Interleukin-1 Beta): Gen IL-1β là một gen liên quan đến sự viêm nhiễm, thường được kích hoạt trong trường hợp viêm loét dạ dày do nhiễm Helicobacter pylori (H. pylori). Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có biến thể gen IL-1β có khả năng bị viêm loét dạ dày cao hơn khi nhiễm H. pylori.
• Nghiên cứu về Gen SLC6A14 (Solute Carrier Family 6 Member 14): Gen SLC6A14 được biết đến như một gen liên quan đến quá trình vận chuyển acid amin trong dạ dày. Nghiên cứu đã phát hiện rằng những người mang biến thể gen SLC6A14 có thể có nguy cơ cao hơn mắc bệnh loét dạ dày do tác động lên việc cân bằng acid trong dạ dày.
• Nghiên cứu về gen PGC (Progastricsin): Gen PGC chịu trách nhiệm sản xuất progastricsin, một enzym cần thiết cho việc chuyển đổi pepsinogen thành pepsin trong quá trình tiêu hóa. Một nghiên cứu đã liên kết các biến thể của gen PGC với nguy cơ mắc bệnh loét dạ dày và viêm dạ dày do tác động lên việc tiết ra acid và enzym tiêu hóa.
• Nghiên cứu về gen TNF (Tumor Necrosis Factor): Gen TNF sản xuất cytokine TNF, một phân tử có vai trò trong quá trình viêm nhiễm. Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa các biến thể của gen TNF và nguy cơ mắc bệnh viêm dạ dày. Gen TNF có thể tác động lên cơ chế viêm và ảnh hưởng đến sự cân bằng giữa các yếu tố bảo vệ dạ dày.

Đau dạ dày do tác động kết hợp giữa yếu tố di truyền và các yếu tố khác

Đau dạ dày thường gặp ở độ tuổi từ 16 đến 39, tỷ lệ nam bị đau dạ dày thường gấp đôi so với nữ. Mặc dù yếu tố di truyền có tác động đáng kể đến bệnh đau dạ dày nhưng tương tác giữa di truyền và môi trường cũng đóng vai trò quan trọng. Thói quen ăn uống, mức độ căng thẳng, hút thuốc, tiếp xúc với hóa chất độc hại... tất cả đều có thể góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

Nam giới thường xuyên tiêu thụ những thực phẩm có hại cho dạ dày như đồ ăn nhanh, sử dụng các chất kích thích như rượu, bia và thuốc lá. Các hoạt động hàng ngày của nam giới cũng thường có áp lực lớn hơn. Do những nguyên nhân này, tỷ lệ nam mắc bệnh đau dạ dày cao hơn so với nữ cũng là điều dễ hiểu.

Không thể xem xét yếu tố di truyền độc lập mà cần phải xem xét cả hệ thống tương tác giữa di truyền và môi trường. Một người có tiền sử di truyền nhưng duy trì lối sống lành mạnh có thể giảm nguy cơ mắc bệnh đau dạ dày.

Cần lưu ý những gì để phòng ngừa đau dạ dày?

Ngoài thắc mắc về việc đau dạ dày có di truyền không thì việc phòng ngừa đau dạ dày như thế nào cũng là một vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm. Để phòng ngừa bệnh dạ dày, chúng ta cần điều chỉnh lối sống và chế độ sinh hoạt hợp lý, tránh để tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, một số yếu tố cần được lưu ý như:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ và nội soi dạ dày định kỳ (đối với người có yếu tố nguy cơ cao).
• Tuân thủ phác đồ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Có chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh, hạn chế ăn các thực phẩm cay, chua, nóng, chứa nhiều dầu mỡ, khó tiêu hóa.
• Hạn chế tối đa các loại rượu, bia, đồ uống có ga, và thuốc lá.
• Tuân thủ chế độ ăn không bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng. Chia nhỏ khẩu phần ăn, tránh ăn quá no hoặc để dạ dày trống rỗng.
• Làm việc điều độ, nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc, giảm stress.
• Duy trì thói quen tập thể dục, chạy bộ, yoga,…

Trên đây là những thông tin chúng tôi chia sẻ đến bạn để giải đáp cho thắc mắc đau dạ dày có di truyền không. Có thể thấy, di truyền là một yếu tố quan trọng, nhưng không phải là yếu tố duy nhất quyết định sự phát triển của bệnh đau dạ dày. Mối liên quan giữa di truyền, môi trường và lối sống tạo nên một bức tranh toàn cảnh về nguyên nhân và cách phòng ngừa đau dạ dày. Việc duy trì những thói quen tích cực về chế độ ăn uống và sinh hoạt sẽ giúp bảo vệ dạ dày trước những nguy cơ tiềm ẩn.

Xem thêm:

• Những thực phẩm nên và không nên sử dụng trong chế độ ăn cho người viêm loét dạ dày
• Cơn đau dạ dày kéo dài bao lâu và có tự khỏi được không?