Đau dây thần kinh ngoại biên: Nguyên nhân và cách điều trị

Dây thần kinh ngoại biên đóng vai trò truyền tín hiệu từ não và tủy sống đến các cơ quan, khi bị đau dây thần kinh này có thể gây trở ngại lớn đến các hoạt động cơ thể của con người. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu được dây thần kinh ngoại biên là gì và cách phòng tránh bệnh lý này.

Dây thần kinh ngoại biên

Dây thần kinh ngoại biên không phải là một dây thần kinh cụ thể mà là một hệ thống bao gồm tất cả các dây thần kinh nằm ngoài não và tủy sống. Các dây thần kinh này sẽ tiếp nhận thông tin từ não bộ đến các cơ quan còn lại của cơ thể. Giúp cơ thể thực hiện các chức năng như cảm nhận, chuyển động và các hoạt động của cơ thể.

Khi các dây thần kinh ngoại biên bị tổn thương, khả năng truyền thông tin giữa não. Các bộ phận cơ thể bị xáo trộn và làm mất khả năng kiểm soát của của thể. Đau dây thần kinh ngoại biên thường là hậu quả của chấn thương. Các bệnh lý như: Chuyển hóa, nhiễm trùng, di truyền hoặc tiếp xúc với các chất độc hại.

Biểu hiện của bệnh thần kinh ngoại biên

Các dấu hiệu của bệnh thần kinh ngoại biên phụ thuộc vào dây thần kinh bị ảnh hưởng. Bệnh thường bắt đầu từ các dây thần kinh dài, ở xa cơ thể, thường làm cho các triệu chứng xuất hiện trước ở bàn chân. Các triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại biên thường gặp bao gồm:

• Tê: Mất cảm giác ở chân và tay, không cảm nhận được đau khi chạm vào vật sắc nhọn, nhiệt độ, vết thương hoặc loét trên chân. Tình trạng này có thể gây mất cân bằng khi di chuyển.
• Đau: Cảm giác ngứa hoặc nóng rát ở tay và chân, thường bắt đầu từ ngón chân và bàn chân. Đôi khi có cảm giác đau rát ở vùng bị ảnh hưởng, thường là ở bàn chân và cẳng chân.
• Yếu cơ: Tổn thương dây thần kinh gây khó khăn trong việc điều khiển cơ bắp, dẫn đến yếu cơ, suy cơ. Bạn có thể gặp khó khăn trong việc di chuyển hoặc thực hiện những thao tác như cài khuy áo, sử dụng điện thoại, cơ bắp có thể bị co giật hoặc co cứng.

Ngoài ra, có các triệu chứng khác như:

• Rối loạn tiêu hóa: Gây đầy hơi, chướng bụng, ợ chua, nôn ói, táo bón hoặc tiêu chảy.
• Khó khăn trong việc nuốt (hiếm hơn).
• Cảm giác hoa mắt chóng mặt hoặc ngất khi đứng dậy (huyết áp giảm khi đứng).
• Vấn đề về tình dục: Các vấn đề như rối loạn cương dương ở nam giới, khô âm đạo ở nữ giới.
• Vấn đề về bàng quang: Rò rỉ nước tiểu, khó khăn trong việc kiểm soát đi tiểu.
• Thay đổi về tiết mồ hôi, có thể là quá nhiều hoặc quá ít.

Nguyên nhân của bệnh đau dây thần kinh ngoại biên

Bệnh lý thần kinh ngoại biên là kết quả của tổn thương các dây thần kinh, có nguyên nhân đa dạng. Các nguyên nhân thường thấy của bệnh đau dây thần kinh ngoại biên bao gồm:

• Chấn thương hoặc áp lực lên dây thần kinh: Tai nạn giao thông, té ngã, hoạt động thể thao có thể gây tổn thương các dây thần kinh ở mức độ khác nhau. Những hoạt động lặp đi lặp lại như nâng vật nặng, thời gian ngồi lâu, làm việc với máy tính hoặc điện thoại cũng có thể gây tổn thương.
• Tiểu đường: Bệnh này có thể dẫn đến viêm dây thần kinh một cách tàm tạm và khó phát hiện.
• Bệnh tự miễn: Như lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Guillain-Barré, bệnh viêm dây thần kinh mất myelin mạn tính (CIDP),...
• Nhiễm trùng: Gồm cả nhiễm khuẩn hoặc vi rút như Zona thần kinh, viêm gan C, bạch hầu, HIV,...
• Nghiện rượu: Thiếu hụt vitamin nhóm B, cần thiết cho hệ thần kinh, thường xuất hiện ở người nghiện rượu do chế độ ăn uống không cân đối.
• Thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là hóa trị ung thư, có thể gây bệnh lý thần kinh.
• Tiếp xúc với chất độc hại: Asen, chì, thủy ngân,...
• Di truyền: Như bệnh Charcot-Merie-Tooth.
• Thiếu vitamin: Thiếu các vitamin như B1, B6, B12, vitamin E và niacin có thể gây bệnh lý thần kinh.
• Các bệnh lý khác: Bao gồm các vấn đề với tủy xương, áp lực từ khối u, bệnh thận, gan, các bệnh mô liên kết, suy giảm chức năng tuyến giáp.

Điều trị bệnh đau dây thần kinh ngoại biên

Mục tiêu của việc điều trị là xử lý nguyên nhân gốc rễ của bệnh thần kinh ngoại biên và giảm các triệu chứng đau đớn. Có nhiều loại thuốc được sử dụng để giảm đau của bệnh thần kinh ngoại biên. Điều trị thuốc bao gồm:

• Thuốc giảm đau thần kinh: Sử dụng để giảm cơn đau, nhưng cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
• Thuốc chống trầm cảm: Giúp giảm đau cho những người chịu đựng đau thần kinh mạn tính.
• Miếng dán giảm đau trên da.
• Phẫu thuật cũng được sử dụng để giải quyết áp lực chèn ép trong trường hợp bệnh nhân bị bệnh thần kinh ngoại biên do chèn ép từ khối u, thoát vị đĩa đệm,... Tuy nhiên, quyết định phẫu thuật cần được xem xét kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế.

Để tránh tình trạng bệnh tình xuất hiện, việc điều chỉnh lối sống hằng ngày của bản thân là không thể thiếu. Dưới đây là các hoạt động mà chắc chắn ai cũng có thể làm được:

• Ngưng hút thuốc lá và cắt giảm việc tiêu thụ rượu bia, để không làm tổn thương hệ tuần hoàn máu và làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh.
• Kiểm soát đường huyết hiệu quả để duy trì mức đường máu ổn định, đặc biệt quan trọng đối với người mắc bệnh tiểu đường để tránh biến chứng như viêm loét và tổn thương chân.
• Tập thể dục đều đặn, thường xuyên cùng chế độ ăn uống khoa học để cải thiện sức khỏe.
• Dinh dưỡng cân đối, bao gồm đủ chất dinh dưỡng và khoáng chất cần thiết, giúp cơ thể không bị thiếu hụt các dưỡng chất gây bệnh.

Biến chứng của bệnh dây thần kinh ngoại biên

Biến chứng từ bệnh thần kinh ngoại biên thường phụ thuộc vào nguyên nhân gốc và phạm vi tổn thương dây thần kinh. Bệnh có thể có tình trạng nhẹ đến nặng, nhưng hiếm khi gây nguy hiểm đến tính mạng.

Ở một số người, triệu chứng có thể cải thiện theo thời gian khi nguyên nhân được điều trị. Tuy nhiên ở một số khác, đau dây thần kinh ngoại biên có thể tiến triển và duy trì suốt đời.

Nhìn chung, nếu không điều trị nguyên nhân cơ bản của bệnh, có thể gặp phải các biến chứng nghiêm trọng hơn. Ví dụ, ở những người bị đái tháo đường không kiểm soát tốt, có thể phát triển vết loét ở chân, và trong những trường hợp nặng, có thể dẫn đến việc cắt cụt chi.

Cách phòng ngừa đau dây thần kinh ngoại biên

Để ngăn ngừa bệnh dây thần kinh ngoại biên một cách tốt nhất. Bạn hãy tập trung kiểm soát nguyên nhân gây ra bệnh như đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp và nghiện rượu. Và đặc biệt không thể bỏ qua lối sống lành mạnh:

• Chế độ ăn uống cân đối: Tiêu thụ nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein từ thực phẩm nạc để giữ các dây thần kinh khỏe mạnh.
• Bổ sung vitamin B-12: Đảm bảo cung cấp đủ vitamin B-12 thông qua thức ăn như thịt, cá, trứng, sản phẩm từ sữa ít béo và ngũ cốc bổ sung. Đối với người ăn chay hoặc thuần chay, nên xem xét việc bổ sung vitamin B-12 thông qua viên uống hoặc thảo mộc, sau khi thảo luận với bác sĩ.
• Tập thể dục đều đặn: Thực hiện tập thể dục ít nhất 30 phút đến 1 giờ mỗi ngày và tập ít nhất 3 lần mỗi tuần để duy trì sức khỏe dây thần kinh.
• Tránh các yếu tố gây tổn thương dây thần kinh: Hạn chế chuyển động lặp đi lặp lại, tiếp xúc với hóa chất độc hại, tránh tư thế áp lực lên dây thần kinh. Đồng thời, hạn chế hút thuốc và uống rượu để giữ cho hệ thần kinh không bị tổn thương.

Chắc chắn rằng thông tin trong bài viết đã giúp bạn có cái nhìn toàn diện về căn bệnh đau dây thần kinh ngoại biên. Đừng bỏ lỡ những thông tin hữu ích khác từ Long Châu để duy trì và chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho bản thân.

Xem thêm:

• Tổn thương đám rối thần kinh thắt lưng và những thông tin cần biết
• Cần làm gì để giảm đau dây thần kinh hông?