Dị tật dính ngón tay: Nguyên nhân và cách điều trị

Dị tật dính ngón tay là tình trạng dị tật bẩm sinh mà ở đó có hai hoặc nhiều ngón tay bị dính chặt lại với nhau bằng các mô mềm hoặc mô cứng. Đây là một vấn đề y tế thường gặp ở trẻ em, nó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và chức năng ngón tay của các bé. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các khái niệm, nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và phương pháp điều trị cho dị tật này.

Dị tật bẩm sinh có ảnh hưởng gì đến trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ?

Theo CDC Hoa Kỳ, dị tật bẩm sinh được định nghĩa là những biến đổi trong cấu trúc của các cơ quan, điều đó có thể tác động đến hình dạng, chức năng cơ quan cũng như sự phát triển cả về thể chất lẫn tâm lý của trẻ.

Theo WHO ghi nhận, có khoảng 6% trẻ sơ sinh trên toàn cầu vừa sinh ra đã bị dị tật bẩm sinh. Các dị tật có thể xuất hiện ở tim, các cơ quan tiêu hóa, tiết niệu, khuôn mặt, cánh tay, chân... hoặc dị tật có thể xuất hiện đồng thời một lúc ở nhiều cơ quan. Hàng năm, có khoảng 30.000 trẻ sơ sinh tử vong trong vòng 4 tuần sau khi sinh trên toàn cầu do dị tật bẩm sinh. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ ở nhiều quốc gia.

Để giảm tác động của dị tật bẩm sinh, các quốc gia trên toàn cầu đều coi trọng việc kiểm tra dị tật bẩm sinh. Nhờ nghiên cứu này, các biện pháp can thiệp có thể được thực hiện kịp thời, giảm thiểu tối đa dị tật thai nhi. Nhờ đó, trẻ có thể sinh ra và sống một cuộc sống bình thường như bất kỳ đứa trẻ nào khác.

Bác sĩ khuyến khích rằng, kiểm tra dị tật bẩm sinh nên được thực hiện thông qua việc kiểm tra thai kỳ định kỳ. Điều này đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ mang thai có độ tuổi khá cao, các cặp vợ chồng có quan hệ huyết thống, hoặc gia đình có tiền sử dị tật bẩm sinh...

Các phương pháp kiểm tra dị tật bẩm sinh bao gồm nhiều loại xét nghiệm như: Siêu âm 4D, các xét nghiệm sinh hóa, sàng lọc trước sinh GenEva (Illumina NIPT), được thực hiện vào 3 tháng đầu và 3 tháng giữa thai kỳ.

Dị tật bẩm sinh có thể được phát hiện trước hoặc sau khi trẻ sinh. Hầu hết các dị tật được phát hiện trong năm đầu tiên sau khi sinh. Một số dị tật bẩm sinh dễ nhìn thấy như không có hậu môn, sứt môi, hở hàm ếch, thừa ngón, thiếu ngón, dính ngón, chân gù... Một số khác như giảm thính lực, các dị tật về tim... cũng có thể được phát hiện thông qua khám lâm sàng và cận lâm sàng bởi các bác sĩ chuyên khoa có kinh  nghiệm.

Ở Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 trẻ mắc dị tật bẩm sinh, chiếm 1,5 – 2% tổng số trẻ mới sinh, số trẻ sơ sinh tử vong do dị tật bẩm sinh có khoảng hơn 1.700 trẻ (Theo Bộ Y tế). Những trẻ sống sót có thể phải gánh chịu nhiều hậu quả mãi về sau, cả về thể chất lẫn tinh thần.

Dị tật dính ngón tay là gì?

Dị tật dính ngón tay, còn được gọi là dị tật hợp nhất ngón tay, đây là một tình trạng bẩm sinh khi ngón tay bị hợp lại với nhau. Điều này có thể xảy ra ở một hoặc nhiều ngón tay và có thể ảnh hưởng đến bàn tay, ngón tay cũng như khớp cổ tay.

Đây là một trong các vấn đề bất thường của cơ xương khớp bẩm sinh, độ phổ biến xếp thứ 2 và chỉ sau dị tật thừa ngón tay ở trẻ. Tần suất gặp là 1/2000 trẻ, trong đó có khoảng 10 – 40% trường hợp liên quan đến di truyền.

Nguyên nhân gây dị tật dính ngón tay

Nguyên nhân chính gây ra dị tật này là sự phát triển không đồng đều của các cấu trúc mô mềm và xương trong quá trình phát triển của thai nhi. Dưới đây là những yếu tố và hội chứng liên quan đến dị tật dính ngón tay:

Yếu tố di truyền

Một số trường hợp dị tật dính ngón tay có thể là do được kế thừa từ các thành viên trong gia đình, phần lớn là liên quan đến di truyền gen trội trên nhiễm sắc thể thường.

Yếu tố môi trường

Ngoại lực như áp lực hoặc va chạm lên tử cung của mẹ có thể góp phần vào việc hình thành dị tật dính ngón tay.

Hội chứng Apert

Nếu thông thường các trường hợp dị tật dính ngón tay chỉ liên quan đến mô mềm thì dị tật dính ngón tay phức tạp có liên quan đến cả xương khớp, thường nằm trong hội chứng Apert (hội chứng liền sọ), đây là một điều kiện di truyền khiến ngón tay và các bộ xương khuỷu tay bị dính lại với nhau.

Biểu hiện của dị tật dính ngón tay

Các triệu chứng của dị tật dính ngón tay có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Ngón tay bị dính với nhau: Ngón tay có thể bị dính toàn bộ hoặc chỉ một phần.
• Di chuyển kém linh hoạt: Dị tật dính ngón tay có thể làm hạn chế khả năng di chuyển của ngón tay.

Phương pháp chẩn đoán

Việc chẩn đoán dị tật dính ngón tay thường dựa trên kiểm tra lâm sàng và hình ảnh y tế. Một số phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng của ngón tay và đánh giá mức độ dính.
• Chụp X-quang: X-quang có thể giúp phát hiện bất thường về xương và khớp cổ tay.

Phương pháp điều trị

Phương pháp điều trị dị tật dính ngón tay thường được cá nhân hóa dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Để khắc phục dị tật này, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp sau:

Vật lý trị liệu

Chương trình vật lý trị liệu có thể được thiết kế để cung cấp các bài tập và biện pháp đồng nhất giúp nới lỏng cấu trúc mô mềm và xương.

Phẫu thuật

Phẫu thuật là biện pháp duy nhất để điều trị, gồm các phương pháp như phẫu thuật tách ngón, chuyển vạt da, đặc biệt là sử dụng kỹ thuật chuyển vạt da kết hợp với vá da dày toàn phần.

Thời điểm lý tưởng để tiến hành phẫu thuật cho trẻ em là sau khi trẻ đạt 18 tháng tuổi. Điều này đòi hỏi phẫu thuật nên được thực hiện bởi chuyên gia có kinh nghiệm do các rủi ro tiềm ẩn, bao gồm hoại tử da ghép, hoại tử ngón tay sau phẫu thuật và tổn thương thần kinh có thể khiến ngón tay của trẻ bị mất cảm giác.

Nếu việc giải phóng không hoàn toàn tổ chức sơ sẹo, hoặc việc hình thành vạt da không giải phóng hoàn toàn khả năng vận động ngón tay thì chức năng vận động ngón tay có thể bị ảnh hưởng. Trong quá trình trưởng thành và khôn lớn, trẻ có thể phải đối mặt với ngón tay bị dính vì sẹo thu hẹp và cần phẫu thuật thêm lần nữa. 

Vì vậy, phẫu thuật nên được thực hiện cẩn thận, với sự hỗ trợ của các dụng cụ vi phẫu để giảm thiểu các biến chứng sau này.

Hy vọng bài viết trên đây của Nhà thuốc Long Châu có thể giúp các bố mẹ hiểu rõ hơn về dị tật dính ngón tay ở trẻ, để từ đó nâng cao ý thức trong quá trình kiểm soát cũng như điều trị, can thiệp khi cần thiết nhé!