Nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp

Xương khớp đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì vận động và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều người đang phải đối mặt với các vấn đề về xương khớp do những nguyên nhân tiềm ẩn mà họ không ngờ tới. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp để bảo vệ sức khỏe ngay từ hôm nay!

Nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp

Tuổi tác

Tuổi tác là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh xương khớp. Khi tuổi càng cao cơ thể sẽ dần lão hóa, hệ xương khớp cũng bị ảnh hưởng bởi:

• Giảm mật độ xương: Xương mất dần khoáng chất, trở nên xốp hơn và dễ gãy hơn. Đây là nguyên nhân chính gây loãng xương, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh.
• Thoái hóa sụn khớp: Lớp sụn bao bọc đầu xương dần bị bào mòn theo thời gian, dẫn đến viêm khớp, thoái hóa khớp và đau nhức xương khớp.
• Giảm sản xuất dịch khớp: Dịch khớp có vai trò bôi trơn, giúp các khớp cử động linh hoạt. Khi lượng dịch khớp giảm, khớp dễ bị khô, đau và cứng hơn.

Chấn thương

Chấn thương là một trong những nguyên nhân chính gây ra các vấn đề về xương khớp. Khi xương, sụn, dây chằng hoặc cơ bắp bị tổn thương, chúng có thể không hồi phục hoàn toàn, dẫn đến viêm khớp, thoái hóa khớp hoặc mất chức năng vận động.

Chấn thương do tai nạn là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất, bao gồm tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc tai nạn trong chơi thể thao, sinh hoạt. Các chấn thương này có thể gây gãy xương, trật khớp, rách dây chằng. Nếu không được điều trị đúng cách, chấn thương có thể để lại di chứng lâu dài, làm tăng nguy cơ viêm khớp hoặc thoái hóa khớp về sau.

Thói quen sinh hoạt không lành mạnh

Những thói quen không lành mạnh có thể làm tăng áp lực lên hệ xương khớp, gây thoái hóa sớm và làm giảm khả năng vận động. Một trong những nguyên nhân phổ biến là sai tư thế khi ngồi, đứng và ngủ. Ngồi sai tư thế trong thời gian dài có thể gây đau lưng, cong vẹo cột sống, thoái hóa đốt sống cổ. Ngoài ra, việc sử dụng gối không phù hợp khi ngủ cũng có thể gây cứng cổ và đau lưng vào buổi sáng.

Ít vận động, lười tập thể dục cũng là một yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ mắc bệnh xương khớp. Khi ít vận động, cơ bắp dần suy yếu, giảm khả năng hỗ trợ khớp, khiến khớp dễ bị tổn thương hơn. Những người ngồi lâu mà không thay đổi tư thế có nguy cơ cứng khớp và thoái hóa sụn khớp cao hơn.

Ngoài ra, lao động nặng nhọc quá sức như nâng vật nặng không đúng cách hoặc mang vác quá sức có thể gây tổn thương khớp gối, cột sống và đĩa đệm. Những công việc đòi hỏi đứng lâu hoặc cúi nhiều cũng có thể gây viêm gân và thoái hóa khớp theo thời gian.

Chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng đối với chức năng của xương khớp. Thói quen ăn uống thiếu khoa học, chẳng hạn như chế độ ăn thiếu canxi, vitamin D và collagen có thể làm suy yếu xương khớp. Việc tiêu thụ quá nhiều rượu bia, thuốc lá có thể làm giảm khả năng tái tạo xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và thoái hóa khớp.

Thừa cân - béo phì

Thừa cân - béo phì không chỉ ảnh hưởng đến tim mạch mà còn là nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp. Khi trọng lượng cơ thể tăng lên, áp lực lên các khớp gối, cột sống và hông cũng tăng theo, khiến chúng nhanh chóng bị tổn thương.

Ngoài ra, béo phì còn làm tăng mức độ viêm trong cơ thể, từ đó góp phần vào sự phá hủy sụn khớp. Những người thừa cân thường có nồng độ cytokine gây viêm cao hơn, khiến xương khớp nhanh chóng bị thoái hóa. Không chỉ gây tổn thương trực tiếp lên khớp, béo phì còn hạn chế khả năng vận động. Người thừa cân thường cảm thấy khó khăn khi di chuyển, dẫn đến ít vận động. Ít vận động làm cơ bắp yếu đi, giảm khả năng hỗ trợ xương khớp, từ đó làm tăng nguy cơ thoái hóa.

Di truyền

Bên cạnh các yếu tố môi trường và lối sống, di truyền cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp. Nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh xương khớp, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng cao hơn so với những người không có tiền sử gia đình.

Một số bệnh lý xương khớp như viêm khớp dạng thấp, xương thủy tinh, loãng xương có yếu tố di truyền mạnh. Những người có đột biến gen liên quan đến quá trình tạo xương có thể có xương yếu hơn, dễ gãy hơn bình thường. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tốc độ thoái hóa xương có thể bị ảnh hưởng bởi di truyền. Nếu trong gia đình có người bị thoái hóa khớp sớm, bạn cũng có thể gặp tình trạng này sớm hơn so với người bình thường.

Một số bệnh lý xương khớp thường gặp

Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là bệnh lý xảy ra khi sụn khớp bị bào mòn theo thời gian, khiến các đầu xương cọ xát vào nhau gây đau đớn và hạn chế vận động. Triệu chứng bao gồm:

• Đau khớp khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi.
• Cứng khớp vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu, thời gian cứng khớp kéo dài dưới 30 phút.
• Sưng khớp, phát ra tiếng lạo xạo khi cử động.
• Hạn chế biên độ vận động của khớp.

Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô khớp, gây viêm và tổn thương nghiêm trọng. Triệu chứng như sau:

• Đau, sưng, đỏ, nóng tại nhiều khớp nhỏ như khớp ngón tay, ngón chân.
• Cứng khớp vào buổi sáng kéo dài hơn 1 giờ.
• Mệt mỏi, sốt nhẹ, giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Biến dạng khớp nếu bệnh tiến triển nặng.

Gout

Gout là một dạng viêm khớp do sự tích tụ axit uric trong máu, hình thành tinh thể muối urat lắng đọng tại khớp. Triệu chứng bao gồm:

• Cơn đau khớp đột ngột, dữ dội, thường xảy ra vào ban đêm.
• Khớp bị sưng, đỏ, nóng, đặc biệt là khớp ngón chân cái.
• Các đợt viêm kéo dài vài ngày đến vài tuần rồi tự thuyên giảm.
• Xuất hiện các u cục (hạt tophi) ở ngón tay, ngón chân trong giai đoạn muộn.

Loãng xương

Loãng xương là tình trạng mật độ xương giảm, làm xương giòn và dễ gãy ngay cả khi có va chạm nhẹ.

Triệu chứng gồm:

• Đau nhức xương khớp, đặc biệt ở lưng và cột sống.
• Giảm chiều cao theo thời gian, dễ gãy xương khi té ngã nhẹ.
• Cong vẹo cột sống, gù lưng ở người già.

Thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi phần nhân nhầy trong đĩa đệm cột sống bị thoát ra ngoài, chèn ép vào dây thần kinh gây đau nhức. Triệu chứng là:

• Đau vùng cổ, vai gáy hoặc thắt lưng lan xuống chân.
• Tê bì, yếu cơ, khó khăn khi đi lại.
• Đau tăng khi ngồi lâu, cúi người hoặc mang vác nặng.
• Trong trường hợp nặng có thể gây rối loạn đại tiểu tiện.

Cách phòng ngừa các bệnh về xương khớp

Việc duy trì lối sống lành mạnh và áp dụng các biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh về xương khớp:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân gây áp lực lớn lên khớp, làm tăng nguy cơ thoái hóa. Kiểm soát cân nặng bằng chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện thể dục thường xuyên.
• Bổ sung dinh dưỡng cần thiết: Bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin D, omega-3 như sữa, cá hồi, rau xanh để xương chắc khỏe và ngăn ngừa loãng xương.
• Tập luyện thể dục đều đặn: Các bài tập yoga, bơi lội, đạp xe, đi bộ giúp duy trì độ linh hoạt và giảm nguy cơ thoái hóa khớp.
• Giữ tư thế đúng, tránh ngồi lâu: Ngồi, đứng, mang vác đúng tư thế giúp giảm áp lực lên cột sống và khớp, tránh ngồi lâu một chỗ để hạn chế cứng khớp.
• Hạn chế rượu bia, thuốc lá: Chất kích thích làm giảm khả năng hấp thu canxi, tăng nguy cơ loãng xương.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường giúp điều trị kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Hy vọng thông qua bài viết này bạn đã hiểu rõ nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp. Các bệnh về xương khớp có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như chấn thương, thói quen sinh hoạt không hợp lý, béo phì - thừa cân và yếu tố di truyền. Việc hiểu rõ những nguyên nhân này giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa hiệu quả, bảo vệ sức khỏe xương khớp và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.