Điều trị huyết áp tâm trương: 3 cách kiểm soát an toàn

Điều trị huyết áp tâm trương đúng thời điểm và đúng phương pháp giúp ngăn ngừa nguy cơ tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim và các biến chứng đe dọa tính mạng. Bài viết sau từ Nhà thuốc Long Châu sẽ giới thiệu đến bạn 3 phương pháp điều trị hiệu quả và phổ biến hiện nay.

Khi nào huyết áp tâm trương cao cần điều trị?

Huyết áp tâm trương phản ánh áp lực máu lên thành động mạch khi tim trong trạng thái nghỉ giữa hai nhịp đập. Nếu chỉ số này tăng trong thời gian dài và không kiểm soát kịp thời, các cơ quan như tim, thận, não và mắt đều có thể bị tổn thương nghiêm trọng.

Mức huyết áp tâm trương ở người trưởng thành được xem là bình thường khi dao động khoảng 80 - 84 mmHg. Khi chỉ số vượt ngưỡng này, cơ thể có nguy cơ hình thành các tổn thương âm thầm liên quan đến tim mạch và tuần hoàn máu. Người có huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên (tăng huyết áp độ 1) cần phải thay đổi lối sống tích cực kết hợp sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ.

Đặc biệt, nếu người bệnh có tiền sử tim mạch, đái tháo đường, béo phì, bệnh thận mạn, hội chứng chuyển hóa cần điều trị từ giai đoạn tiền tăng huyết áp (chỉ số tâm trương từ 85 - 89 mmHg), thậm chí sớm hơn để ngăn ngừa biến chứng. Trường hợp huyết áp tâm trương vượt 120 mmHg là tình trạng khẩn cấp và bệnh nhân cần nhập viện cấp cứu ngay.

3 cách điều trị huyết áp tâm trương hiệu quả và an toàn

Việc kiểm soát huyết áp tâm trương cần được thực hiện theo phác đồ phù hợp với từng đối tượng. Trong đó, 3 phương pháp dưới đây thường được áp dụng kết hợp để tăng hiệu quả lâu dài.

Điều trị không dùng thuốc

Đây là nền tảng quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp tâm trương, thường được bác sĩ chỉ định đầu tiên từ 3 - 6 tháng nếu mức huyết áp chưa quá nguy hiểm. Một số phương pháp điều chỉnh lối sống phổ biến bao gồm:

• Chế độ ăn DASH: Tăng rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc từ cá và gia cầm; hạn chế thịt đỏ, chất béo bão hòa và thực phẩm chế biến sẵn.
• Giảm muối trong khẩu phần ăn: Theo khuyến cáo chỉ nên dùng tối đa 5g muối/ngày, ngoài ra người bệnh nên đọc kỹ nhãn thực phẩm đóng gói để tránh nạp muối ẩn.
• Tập thể dục đều đặn: Với những môn nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội, đạp xe tối thiểu 30 phút mỗi ngày và 5 ngày/tuần.
• Kiểm soát cân nặng: Tốt hơn hết nên duy trì chỉ số BMI ~18.5 - 22.0 kg/m², nam giới nên giữ vòng eo <90 cm, nữ <80 cm để giảm áp lực lên tim mạch.
• Giảm stress và ngủ đủ giấc: Bằng các biện pháp như thiền, hít thở sâu, chăm sóc cây, nghe nhạc thư giãn,... ngoài ra cần đảm bảo ngủ 6 - 8 giờ mỗi đêm để hỗ trợ ổn định huyết áp tự nhiên.

Điều trị bằng thuốc

Thuốc được chỉ định cho người bệnh khi điều chỉnh lối sống trong 3 - 6 tháng không mang lại hiệu quả rõ rệt hoặc bệnh nhân có nguy cơ tim mạch cao. Một số nhóm thuốc thường được kê đơn gồm:

• Thuốc ức chế men chuyển (ACE Inhibitors): Ưu tiên dùng cho người suy tim, sau nhồi máu cơ tim, tiểu đường có biến chứng thận.
• Thuốc lợi tiểu: Thường là loại thiazide cho người cao tuổi, lợi tiểu quai cho bệnh suy thận và thuốc kháng aldosterone cho trường hợp suy tim, sau nhồi máu cơ tim.
• Thuốc chẹn kênh canxi: Chia thành nhóm kiểm soát nhịp tim và nhóm giãn mạch, phù hợp với từng tình trạng cụ thể như đau thắt ngực hoặc phụ nữ mang thai.
• Thuốc chẹn beta (beta-blockers): Dùng trong trường hợp đau thắt ngực, suy tim, nhịp tim nhanh, chống chỉ định cho người hen phế quản, COPD hoặc block nhĩ thất.

Điều trị nguyên nhân gốc

Khoảng 85% trường hợp tăng huyết áp tâm trương thuộc nhóm vô căn (không rõ nguyên nhân). Tuy nhiên 15% còn lại là tăng huyết áp thứ phát do các bệnh nền như:

• Hội chứng ngưng thở khi ngủ.
• Vấn đề về mạch máu thận.
• Cường aldosterone nguyên phát.

Với những trường hợp này, người bệnh sẽ được bác sĩ kê đơn thuốc điều trị nguyên nhân gốc để kiểm soát huyết áp tâm trương, đồng thời giảm nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm khác.

Gợi ý thực đơn ăn uống cho người bị huyết áp tâm trương

Song song với việc điều trị bằng phác đồ y tế, dinh dưỡng cũng là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát chỉ số huyết áp tâm trương. Ăn gì giảm huyết áp tâm trương? Dưới đây là một số nhóm thực phẩm được khuyến khích bổ sung trong thực đơn người bệnh bao gồm:

• Trái cây họ cam quýt: Điển hình như cam, bưởi, chanh,... vì giàu kali hỗ trợ đào thải natri dư thừa.
• Rau lá xanh: Như rau bina, rau cải, rau muống,... chứa nhiều magie, kali và chất xơ tốt cho tim mạch.
• Họ đậu và các loại hạt: Đậu đỏ, đậu đen, đậu xanh, hạt chia,... có tác dụng hỗ trợ giảm cholesterol và huyết áp.
• Chuối: Là nguồn kali tự nhiên góp phần ổn định huyết áp nhanh chóng.
• Cá béo: Người bệnh nên ăn thêm cá hồi, cá thu,... để cung cấp omega-3, giúp giảm viêm động mạch và cải thiện lưu thông máu.
• Sữa chua ít béo: Giàu canxi và kali hỗ trợ điều hòa huyết áp và hệ vi sinh đường ruột.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Như yến mạch, gạo lứt, lúa mạch,.... hỗ trợ làm chậm hấp thụ đường, giảm áp lực lên hệ tuần hoàn.

Kiểm soát huyết áp tâm trương cần được thực hiện càng sớm càng tốt, đặc biệt ở những người đã xuất hiện các dấu hiệu nguy cơ như béo phì, tiểu đường, bệnh thận hoặc tiền sử tim mạch. Phác đồ điều trị hiệu quả luôn bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc hợp lý và dinh dưỡng phù hợp. Ngoài ra, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ nhằm kiểm soát tốt huyết áp và duy trì sức khỏe.