Động mạch dưới đòn phải lạc chỗ là gì? Ảnh hưởng như thế nào đến thai nhi?

Động mạch dưới đòn phải lạc chỗ (ARSA) là một biến thể giải phẫu hiếm gặp của động mạch dưới đòn phải, ảnh hưởng đến vị trí và đường đi của mạch máu này. Cùng tìm hiểu những thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Động mạch dưới đòn là gì?

Động mạch dưới đòn phải và trái có cấu trúc không đối xứng hoàn toàn hở có nguyên ủy khác nhau. Nguyên ủy của động mạch dưới đòn trái xuất phát từ cung động mạch chủ, còn nguyên ủy của động mạch phải bắt nguồn từ thân tay đầu, sau khớp ức đòn.

Việc xuất phát từ các vị trí này ảnh hưởng hiệu quả đến việc cung cấp máu đến những khu vực dưới đòn. Động mạch dưới đòn trái bắt đầu từ nguyên ủy, sau đó chạy lên trong trung thất trên. Sau đó, động mạch dưới đòn trái cong lõm xuống dưới, đi qua sau khớp ức đòn trái, cuối cùng là nằm ở nền cổ, cung cấp máu cho đầu, cổ, vai và chi bên trái cơ thể. Khi động mạch dưới đòn đi qua điểm giữa bờ sau xương đòn sẽ được đổi tên thành động mạch nách. Điều này nhằm đảm bảo máu được phân bố hiệu quả đến những khu vực cần thiết của cơ thể.

Ngược lại, động mạch dưới đòn phải sở hữu cấu trúc đơn giản hơn khi chỉ xuất hiện ở khu vực nền cổ. Sự hạn chế này hé mở bức tranh đa dạng trong cấu trúc và đường dẫn máu của hệ thống động mạch dưới đòn hai bên, tiềm ẩn những ảnh hưởng nhất định đến chức năng và tương tác của chúng với các cấu trúc xung quanh.

Như vậy chúng ta đã tìm hiểu xong những thông tin về nguyên ủy và đường đi của động mạch dưới xương đòn. Trong các phần tiếp theo của bài viết sẽ giúp bạn hiểu thế nào là động mạch dưới đòn phải lạc chỗ, những xét nghiệm nào cần làm khi phát hiện ARSA,... mời bạn đọc tiếp tục theo dõi.

Động mạch dưới đòn phải lạc chỗ là gì?

Động mạch dưới đòn phải lạc chỗ (ARSA) là một dị tật bẩm sinh tương đối thường gặp của các nhánh của cung động mạch chủ, ảnh hưởng đến cấu trúc của cung động mạch chủ - mạch máu lớn vận chuyển máu giàu oxy từ tim đi khắp cơ thể.

Cung động mạch chủ bình thường thường có ba nhánh chính: Động mạch cảnh chung phải, động mạch cảnh chung trái và động mạch thân cánh tay đầu. Tuy nhiên, ở những người mắc ARSA, cung động mạch chủ có thêm một nhánh thứ tư, đó là động mạch dưới đòn phải. Nhánh này thay vì xuất phát từ động mạch thân cánh tay đầu như bình thường, lại xuất phát trực tiếp từ cung động mạch chủ khi nó đi xuống ngực và bụng. ARSA xảy ra ở khoảng 1% dân số, và thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào.

ARSA được hình thành như thế nào?

Trong giai đoạn phôi thai, khi trái tim và hệ thống mạch máu đang hình thành một cách tinh vi, một quá trình phức tạp diễn ra, bao gồm việc ghép đôi, hợp nhất và loại bỏ các mạch máu để tạo nên cấu trúc hoàn chỉnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, quá trình này có thể xảy ra sai lệch, dẫn đến sự hình thành các biến dạng độc đáo như ARSA.

Nên thực hiện những xét nghiệm nào khi phát hiện ARSA?

Khi ARSA được phát hiện trên siêu âm thai, việc tiếp theo cần thiết là thực hiện siêu âm chi tiết hình thái thai nhi, đặc biệt tập trung vào tim và hệ thống mạch máu. Nếu ARSA là biến dạng đơn độc, không kèm theo bất thường giải phẫu nào khác, bạn có thể không cần thực hiện thêm các xét nghiệm. 

Tuy nhiên, nếu có bất kỳ nghi ngờ nào khác, việc tư vấn di truyền và thực hiện các xét nghiệm di truyền là vô cùng quan trọng để loại trừ các bất thường nhiễm sắc thể tiềm ẩn cho thai nhi, ví dụ như hội chứng Down và hội chứng DiGeorge.

Nguy cơ tiềm ẩn sinh con mắc hội chứng Down hoặc các rối loạn di truyền khác có thể được đánh giá dựa trên kết quả các xét nghiệm sàng lọc trước sinh đã thực hiện (như tuổi mẹ, độ mờ da gáy, xét nghiệm Double Test, Triple Test,...). Phương án xử trí phù hợp sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tuổi mẹ, tuần thai khi ARSA được chẩn đoán, và kết quả xét nghiệm sàng lọc hội chứng Down và các xét nghiệm di truyền khác đã thực hiện.

Những điều bạn cần chú ý trong thai kỳ sau khi phát hiện ARSA

Khi ARSA được xác định là biến dạng đơn độc, thai kỳ của bạn sẽ tiếp tục diễn ra tương tự như các thai kỳ bình thường khác. Bác sĩ sẽ cung cấp lịch trình khám thai và siêu âm định kỳ để theo dõi sức khỏe của mẹ và bé.

Tuy nhiên, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về mặt giải phẫu hoặc di truyền đi kèm với ARSA, bạn sẽ được giới thiệu đến các chuyên gia y tế có chuyên môn cao hơn như bác sĩ di truyền, bác sĩ y học bào thai hoặc bác sĩ tim mạch nhi, tiếp tục theo dõi và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp.

Lưu ý: Việc theo dõi thai kỳ cẩn thận là rất quan trọng, ngay cả khi ARSA được xác định là đơn độc. Các chuyên gia y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với bạn để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển tốt nhất cho cả mẹ và bé. Hãy chia sẻ mọi thắc mắc và lo lắng với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.

ARSA ảnh hưởng đến bé như thế nào?

Nhiều trẻ em mắc ARSA không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào, thậm chí không hề hay biết mình có biến dạng này. Bản thân ARSA đơn độc không phải là vấn đề đáng lo ngại. Tuy nhiên, bác sĩ có thể khuyến nghị theo dõi cẩn thận sau sinh để đảm bảo sức khỏe cho bé.

Trong một số trường hợp hiếm hoi, ARSA có thể gây chèn ép khí quản hoặc thực quản, dẫn đến khó thở hoặc khó nuốt ở trẻ. Nếu ARSA đi kèm với các bất thường giải phẫu hoặc di truyền khác, bác sĩ sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tiên lượng và phương pháp điều trị phù hợp cho bé. Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt. Bác sĩ sẽ hợp tác chặt chẽ với bạn để xây dựng kế hoạch chăm sóc tốt nhất cho bé.

Lưu ý quan trọng: Khi bé cần phẫu thuật vùng ngực, đặc biệt là liên quan đến khí quản hoặc thực quản, hãy thông báo cho bác sĩ biết về tình trạng ARSA của bé. Điều này giúp đảm bảo an toàn trong quá trình phẫu thuật và tránh tổn thương mạch máu lạc chỗ.

Nhà thuốc Long Châu mong rằng qua những thông tin trong bài viết trên giúp ích bạn đọc hiểu hơn về biến dạng ARSA - động mạch dưới đòn phải lạc chỗ. Hẹn gặp lại bạn ở những bài viết sức khỏe khác của Nhà thuốc Long Châu.

Xem thêm: Mạch corrigan là gì? Dấu hiệu cảnh báo và cách điều trị hiệu quả