Đường cát vàng có tốt không? Nên chọn đường vàng hay trắng?

Đường là một trong những nguyên liệu phổ biến nhất trong bữa ăn hàng ngày. Không chỉ góp phần tạo vị ngọt mà đường còn tham gia vào nhiều công đoạn chế biến thực phẩm. Trên thị trường hiện nay, hai loại đường thường được sử dụng phổ biến nhất chính là đường cát vàng và đường cát trắng. Nhiều người cho rằng đường vàng có lợi cho sức khỏe hơn đường trắng nhưng thực tế lại không đơn giản như vậy.

Đường cát vàng là gì?

Đường cát vàng hay còn gọi là đường vàng chính là loại đường chưa được tinh chế hoàn toàn. Thông thường, đường được sản xuất từ mía hoặc củ cải đường. Sau khi ép và lọc lấy nước mật, phần bã sẽ được loại bỏ rồi đem nấu chín và cô đặc lại để tạo thành các tinh thể đường vàng.

Điểm khác biệt chính của đường vàng nằm ở phần mật rỉ. Đây là thành phần còn sót lại sau quá trình chế biến khiến đường có màu sẫm hơn và giữ lại một lượng nhỏ khoáng chất so với đường trắng. Chính vì lý do này mà đường cát vàng thường được nhắc đến như một loại đường có giá trị dinh dưỡng nhỉnh hơn đôi chút.

Trong y học cổ truyền, đường cát vàng còn được coi là một loại dược liệu được làm từ mật mía nguyên chất chưa qua tinh luyện. Tuy nhiên, cách hiểu này chủ yếu dựa trên góc nhìn Đông y và không hoàn toàn trùng khớp với khái niệm về đường cát vàng trong sản xuất công nghiệp hiện nay.

Uống đường vàng có tốt không?

Đường vốn là nguồn cung cấp năng lượng nhanh cho cơ thể. Trong chế độ ăn uống hằng ngày, cơ thể vẫn cần một lượng đường nhất định để đảm bảo hoạt động bình thường. So với đường trắng hoặc đường tinh luyện, đường cát vàng có thể giữ lại một phần khoáng chất từ mật mía nên nhiều người lầm tưởng rằng nó tốt hơn đáng kể cho sức khỏe.

Tuy nhiên, thực tế không hoàn toàn như vậy. Đã từng có thông tin truyền miệng cho rằng uống nước pha nhiều đường cát vàng có thể giúp phòng ngừa COVID-19 hoặc ăn đường vàng sẽ bổ máu. Tuy nhiên, các chuyên gia đã khẳng định đây là thông tin sai lệch, hoàn toàn không có bằng chứng khoa học nào cho thấy việc uống nhiều đường có thể đẩy virus ra khỏi cơ thể hay cải thiện tình trạng thiếu máu.

Thiếu máu chủ yếu do thiếu sắt và các vi chất liên quan, trong khi đó hàm lượng sắt trong đường vàng rất thấp, không đủ để bổ sung. Ngược lại, nếu lạm dụng đường vàng hay bất kỳ loại đường nào khác trong thời gian dài, người dùng sẽ có nguy cơ tăng cân, béo phì và mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường tuýp 2 hoặc bệnh tim mạch.

Vì vậy, đường cát vàng chỉ mang lại lợi ích khi sử dụng điều độ và đúng cách.

Nên chọn đường cát vàng hay trắng?

Việc lựa chọn đường vàng hay đường trắng không chỉ phụ thuộc vào hương vị mà còn liên quan đến nhu cầu chế biến và thói quen ăn uống.

So sánh về hương vị và màu sắc

Đường vàng có vị mật mía đặc trưng nên thường được dùng để nấu chè, kho cá hoặc làm bánh, giúp món ăn có màu đậm và hương thơm đặc biệt. Trong khi đó, đường trắng có vị ngọt thanh khiết và màu sắc sáng hơn, thích hợp để chế biến những món ăn cần giữ màu tươi sáng như thạch, kem hoặc nước giải khát.

Có thể nói, sự khác biệt lớn nhất giữa hai loại đường này chính là ở mùi vị và khả năng tạo màu cho món ăn. Người nội trợ thường chọn đường vàng khi muốn tăng độ đậm đà và đường trắng khi cần sự tinh khiết về hương vị.

So sánh về thành phần dinh dưỡng

Cả đường cát vàng và đường trắng đều là nguồn năng lượng nhanh cho cơ thể với thành phần chính là sucrose. Điểm khác biệt chỉ nằm ở chỗ đường vàng giữ lại được một phần nhỏ khoáng chất từ mật mía như canxi, kali hoặc sắt. Tuy nhiên, lượng chất này không đáng kể và hoàn toàn không đủ để xem như nguồn bổ sung vi chất dinh dưỡng.

Ngoài ra, đường vàng chứa ít calo hơn một chút so với đường trắng nhưng mức chênh lệch này không có ý nghĩa thực tế. Cụ thể, 4g đường vàng cung cấp khoảng 15 calo trong khi cùng lượng đường trắng cung cấp 16,3 calo.

Như vậy, về mặt dinh dưỡng hai loại đường này gần như tương đương nhau. Việc lựa chọn sử dụng loại nào phần lớn phụ thuộc vào sở thích và mục đích nấu nướng.

Sự khác biệt trong chế biến thực phẩm

Một số công thức truyền thống đòi hỏi phải có đường vàng để tạo hương vị đúng chuẩn. Ví dụ, trong nấu chè hoặc các món kho của Việt Nam, đường vàng giúp nước dùng sánh đậm và thơm hơn. Trong khi đó, đường trắng thường được ưu tiên trong sản xuất công nghiệp vì dễ hòa tan và ít làm thay đổi màu sắc thành phẩm.

Đường vàng và đường trắng ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?

Cả hai loại đường đều cung cấp năng lượng dưới dạng sucrose. Khi tiêu thụ quá nhiều, cơ thể sẽ chuyển lượng đường dư thừa thành mỡ dự trữ, dẫn đến tăng cân. Đồng thời, thói quen ăn ngọt kéo dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp và rối loạn chuyển hóa.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, lượng đường tự do bổ sung không nên vượt quá 10% tổng năng lượng hằng ngày. Để bảo vệ sức khỏe tốt hơn, mức an toàn được khuyến nghị là dưới 5%. Tính trung bình, một người trưởng thành không nên ăn quá 50g đường mỗi ngày và tốt nhất là giữ ở mức 25g.

Điều này bao gồm tất cả các loại đường, từ đường vàng, đường trắng cho tới đường tinh luyện hay siro ngọt. Việc kiểm soát lượng đường nạp vào cơ thể là yếu tố quan trọng giúp hạn chế nguy cơ bệnh lý chuyển hóa.

Tóm lại, đường cát vàng và đường cát trắng không có sự khác biệt lớn về mặt dinh dưỡng. Điểm khác biệt chủ yếu nằm ở hương vị và khả năng tạo màu cho món ăn. Dù lựa chọn loại nào, người tiêu dùng vẫn cần lưu ý đến lượng đường tiêu thụ hằng ngày để tránh các nguy cơ sức khỏe lâu dài. Thay vì tin vào những thông tin chưa được kiểm chứng, việc sử dụng đường hợp lý kết hợp với chế độ ăn cân đối và lối sống lành mạnh mới chính là chìa khóa giúp duy trì cơ thể khỏe mạnh.