Gai cột sống thắt lưng: Nguyên nhân và biện pháp điều trị hiệu quả

Gai cột sống thắt lưng trước đây thường chỉ gặp ở độ tuổi trung niên và cao tuổi, nhưng trong những năm gần đây lại có xu hướng xuất hiện ngày càng nhiều ở người trẻ.

Cơn đau thắt lưng do gai cột sống không chỉ gây khó chịu, đau đớn, mệt mỏi, hạn chế hoạt động, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nếu nhận biết kịp thời và được điều trị đúng cách, bệnh nhân có thể nhanh chóng trở lại cuộc sống bình thường.

Gai cột sống thắt lưng và nguyên nhân gây bệnh không phải ai cũng biết

Gai cột sống thắt lưng thuộc nhóm bệnh thoái hóa cột sống, là hiện tượng xuất hiện các nhánh xương (gai xương) trong vùng cột sống thắt lưng, nằm giữa lồng ngực và xương chậu. 

Gai xương được hình thành do quá trình lắng đọng canxi tại các vùng dây chằng, đốt sống hoặc do quá trình tái tạo xương sau những tổn thương.

Cụ thể, khi các khớp xương bị viêm, cơ thể tự bảo vệ bằng cách phát triển những gai xương bao quanh khu vực khớp xương sống. Mặc dù điều này có tác dụng bảo vệ khớp xương, nhưng lại là nguyên nhân gây ra hiện tượng gai cột sống.

Bên cạnh đó, nguyên nhân gây ra bệnh gai cột sống thắt lưng có thể bao gồm những yếu tố sau đây:

• Đứng hoặc ngồi quá lâu, khuân vác đồ vật nặng, cồng kềnh và nằm ngủ không đúng tư thế là những tác nhân có khả năng tăng nguy cơ bị gai cột sống.
• Khi tuổi tác ngày càng cao, các cơ quan trong cơ thể, bao gồm cột sống dần bị thoái hóa. Điều này giải thích tại sao người cao tuổi dễ mắc bệnh gai cột sống và các bệnh xương khớp khác.
• Một số bệnh lý khác như viêm cột sống dính khớp, bệnh lao cột sống hoặc viêm đốt sống đĩa đệm cũng có thể gây ra bệnh gai cột sống thắt lưng.

Dấu hiệu của gai cột sống thắt lưng

Triệu chứng đau thắt lưng thường có những đặc điểm sau:

• Cơn đau tập trung ở vùng giữa thắt lưng hoặc lan rộng xuống háng hoặc chân.
• Đau kéo dài liên tục trong khoảng 6 tuần.
• Cơn đau sẽ tăng dần khi cơ thể thực hiện những động tác như khom người, nhấc vật nặng, xoay cột sống hoặc ngồi lâu, đứng lâu.

Những đặc điểm này sẽ giúp nhận diện triệu chứng đau cột sống thắt lưng và hỗ trợ trong quá trình chẩn đoán và điều trị.

Vì vậy, việc bệnh nhân nhanh chóng tìm đến các bác sĩ chuyên khoa khi phát hiện dấu hiệu gai cột sống thắt lưng chèn ép dây thần kinh là cực kỳ quan trọng.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh gai cột sống thắt lưng là ai?

Bệnh gai cột sống thắt lưng thường gặp ở những đối tượng sau:

• Người có tiền sử bị tai nạn;
• Người lớn tuổi;

• Người có thói quen đứng, ngồi và nằm ngủ sai tư thế;
• Người thừa cân, vận động mạnh, thường xuyên sử dụng chất kích thích;
• Người mắc bệnh viêm cột sống mãn tính.

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Chẩn đoán gai cột sống thắt lưng có thể dựa trên việc đánh giá tiền sử triệu chứng, kiểm tra tình trạng sức khỏe và sử dụng các kết quả xét nghiệm bổ trợ.

Dưới đây là một số phương pháp giúp chẩn đoán bệnh gai cột sống thắt lưng:

• Chụp X-quang: Phương pháp này cho phép xác định vị trí của gai đốt sống, tình trạng và mức độ chấn thương ở xương.
• Điện cơ đồ (EMG): Xc định mức độ chấn thương của dây thần kinh cột sống bằng cách đo tốc độ truyền tín hiệu điện của dây thần kinh về não hoặc các bộ phận cơ thể như tay, chân.
• Chụp cộng hưởng từ MRI: Đánh giá tình trạng bị chèn ép của rễ dây thần kinh và mức độ tổn thương của đĩa đệm. 
• Thực hiện chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Hỗ trợ trong việc nhận diện các biến đổi cấu trúc xương và mức độ chèn ép dây thần kinh.
• Xét nghiệm máu: Được sử dụng để loại trừ các bệnh lý đau cột sống do các nguyên nhân khác.

Những phương pháp này sẽ hỗ trợ trong việc xác định và chẩn đoán bệnh gai cột sống thắt lưng một cách chính xác.

Các biện pháp điều trị gai cột sống thắt lưng

Nghỉ ngơi

Bệnh nhân nên có chế độ nghỉ ngơi và thư giãn hợp lý để giảm thiểu triệu chứng đau thắt lưng. Tuyệt đối không nên nằm quá lâu để tránh cản trở quá trình lưu thông máu. Đồng thời, bệnh nhân cũng nên thực hiện các bài tập yoga chữa gai cột sống thắt lưng tại nhà để hỗ trợ quá trình điều trị.

Phương pháp chữa gai cột sống này có thể giúp giảm đau tạm thời, tuy nhiên không mang lại hiệu quả lâu dài. Do đó, hãy tham vấn ý kiến từ bác sĩ chuyên gia và tuân theo đúng hướng dẫn về các biện pháp để tránh gây hại cho cột sống.

Chườm nóng/lạnh

Để giảm đau gai cột sống, người bệnh có thể áp dụng phương pháp chườm nóng hoặc lạnh tại nhà. Chỉ cần chuẩn bị nước ấm hoặc đá, sau đó bọc lại bằng một lớp khăn và áp trực tiếp lên vùng bị đau nhức. Tuy nhiên, cần lưu ý không để nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh để tránh gây bỏng hoặc mất tác dụng trong quá trình thực hiện.

Thuốc Tây y

Các loại thuốc giảm đau và chống viêm như Paracetamol, Ibuprofen, Diclofenac, nhóm Corticoid, và nhóm Vitamin B (B1, B2, B6...) có tác dụng giảm các triệu chứng đau, tê bì chân tay và khó chịu do gai cột sống thắt lưng gây ra. Nhưng lưu ý chỉ sử dụng khi có sự chỉ định của bác sĩ.

Các cơn đau nhức sẽ thuyên giảm phần nào, nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn gai cột sống. Do đó, cơn đau có thể tái phát nhiều lần. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng lạm dụng thuốc, sử dụng quá thường xuyên hoặc tự tăng liều mà không có chỉ định của bác sĩ có thể gây hại cho gan, thận và dạ dày. Việc sử dụng thuốc nên tuân thủ đúng hướng dẫn của chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.

Vật lý trị liệu

Phương pháp vật lý trị liệu tác động trực tiếp lên cột sống nhằm giảm các cơn đau và hỗ trợ điều trị thoái hóa cột sống. Khi áp dụng phương pháp này, các gai cột sống dần dần biến mất và không chèn ép lên các dây thần kinh.

Tuy nhiên, không phải cơ sở y tế nào cũng có khả năng áp dụng vật lý trị liệu trong điều trị gai cột sống. Chính vì thế mà người bệnh cần tìm đến những phòng khám chuyên sâu về vật lý trị liệu để được bác sĩ thăm khám và điều trị một cách tốt nhất.

Phẫu thuật

Nhiều người có suy nghĩ về việc thực hiện phẫu thuật cắt bỏ gai xương. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ được áp dụng trong trường hợp bệnh nặng, khi gai xương chèn ép vào tủy, dây thần kinh hoặc làm hẹp ống tủy. Trong những trường hợp này, phẫu thuật là phương pháp giúp khôi phục chức năng vận động cho người bệnh.

Tuy nhiên, phẫu thuật cũng khó mà điều trị tận gốc bệnh, bởi sự hình thành gai xương là quá trình tự nhiên của cơ thể đối với phản ứng viêm. Vì vậy, sau một khoảng thời gian, nguy cơ tái phát gai xương ở cùng vị trí là rất cao.

Mách bạn một số cách phòng ngừa bệnh gai cột sống thắt lưng

Bệnh gai cột sống thắt lưng ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và tâm lý của bệnh nhân. Vậy nên, ngăn ngừa bệnh là việc làm vô cùng quan trọng. Theo đó, mọi người nên:

• Đảm bảo ngồi đúng tư thế và không ngồi liên tục trong nhiều giờ.
• Duy trì cân nặng trong mức hợp lý để tránh tạo áp lực không mong muốn lên cột sống.
• Hạn chế việc khuân vác đồ nặng hoặc tập luyện quá sức.
• Tư thế ngủ thoải mái và sử dụng gối, đệm mềm để cột sống được thư giãn.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học và bổ sung những thực phẩm chứa nhiều dưỡng chất tốt cho xương khớp. Đồng thời, tránh sử dụng chất kích thích và đồ uống có cồn.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh (nếu có) và đưa ra phương án điều trị phù hợp và kịp thời.

Để đạt hiệu quả trong việc điều trị các đau nhức do gai cột sống thắt lưng gây ra, người bệnh cần thăm khám ngay từ sớm và chọn phương pháp điều trị phù hợp. Đồng thời, họ nên từ bỏ các thói quen xấu gây hại cho sức khỏe và chuyển sang một lối sống khoa học với chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng.

Xem thêm:

Bị bệnh gai cột sống có chữa được không?

Cách trị gai cột sống lưng tại nhà đơn giản, dễ thực hiện