Ghép gân là gì? Những lưu ý cần biết

Ghép gân là một kỹ thuật phẫu thuật phục hồi chức năng cho các khớp bị tổn thương nghiêm trọng do đứt gân hoặc dây chằng. Phương pháp này được áp dụng khi các phương pháp điều trị khác không mang lại kết quả, giúp người bệnh phục hồi khả năng vận động và sinh hoạt. Cùng tìm hiểu về phương pháp ghép gân qua bài viết dưới đây.

Ghép gân là gì?

Ghép gân là một phương pháp phẫu thuật nhằm thay thế các gân hoặc dây chằng bị đứt, tổn thương nghiêm trọng bằng gân từ nguồn hiến tặng hoặc gân tự thân của chính người bệnh. Mục tiêu của ghép gân là khôi phục chức năng vận động của khớp và các bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng, đồng thời giảm thiểu cơn đau và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Phương pháp này thường được áp dụng khi các phương pháp điều trị khác như thuốc, vật lý trị liệu không mang lại hiệu quả, giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục khả năng vận động.

Các loại phẫu thuật ghép gân

Phẫu thuật ghép gân bao gồm hai phương pháp chính: Ghép gân tự thân và ghép gân đồng loại, mỗi loại có những ưu và nhược điểm riêng, tùy vào tình trạng tổn thương và yêu cầu của người bệnh.

• Ghép gân tự thân: Phương pháp này sử dụng gân từ chính cơ thể của người bệnh để thay thế cho gân bị tổn thương. Các gân phổ biến được sử dụng là gân chân ngỗng, gân cơ tứ đầu đùi, gân mác dài hoặc dây chằng bánh chè. Ưu điểm của ghép gân tự thân là giảm thiểu nguy cơ thải ghép và khả năng tái tạo mô tự nhiên tốt. Tuy nhiên, nhược điểm là có thể gây tổn thương thêm tại vị trí lấy gân và bệnh nhân có thể gặp phải các vấn đề liên quan đến phục hồi.
• Ghép gân đồng loại: Đây là phương pháp sử dụng gân từ người hiến tặng đã qua đời hoặc bị tai nạn để thay thế gân của người bệnh. Các loại gân thường được sử dụng là gân Achilles, gân chày sau, dây chằng bánh chè. Lợi thế của ghép gân đồng loại là không gây tổn thương thêm cho cơ thể người bệnh và có thể áp dụng cho những trường hợp không thể lấy gân tự thân. Tuy nhiên, hạn chế lớn là sự khan hiếm nguồn gân hiến tặng và nguy cơ lây nhiễm từ nguồn gân không phù hợp.

Ngoài hai phương pháp trên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng dây chằng nhân tạo, được làm từ các vật liệu tổng hợp, để thay thế gân tự nhiên khi cần thiết. Quyết định phương pháp phẫu thuật sẽ được bác sĩ đưa ra dựa trên đánh giá kỹ lưỡng về tình trạng tổn thương của người bệnh.

Ứng dụng của ghép gân

Phục hồi chức năng vận động

Ghép gân giúp tái tạo dây chằng bị tổn thương, đặc biệt là ở các khớp như gối, giúp người bệnh phục hồi khả năng vận động. Sau phẫu thuật, mảnh ghép sẽ trở thành một phần của hệ thống dây chằng tự nhiên, giúp khớp vận động bình thường, thậm chí nhiều người bệnh có thể chơi thể thao lại.

Sửa chữa gân bị tổn thương

Ghép gân được áp dụng khi gân bị tổn thương nghiêm trọng, như trong thể thao hoặc tai nạn. Khi vật lý trị liệu không hiệu quả, phẫu thuật ghép gân là phương pháp tối ưu để phục hồi chức năng vận động của các chi.

Tái tạo dây chằng

Ghép gân còn giúp khôi phục đứt dây chằng, làm cầu nối gắn kết các phần dây chằng, bảo tồn mạch máu và giúp khớp hoạt động ổn định hơn.

Quy trình thực hiện ghép gân

Chuẩn bị trước phẫu thuật

• Người bệnh được gây mê hoặc gây tê quanh khu vực cần phẫu thuật để giảm đau.
• Tư thế của người bệnh được xác định sao cho phù hợp với vị trí tổn thương (khớp gối, khớp vai,...).

Mổ mở

Bác sĩ mở một đường mổ nhỏ để tiếp cận khu vực cần phẫu thuật, hạn chế tổn thương mô mềm xung quanh.

Lấy và xử lý gân

Gân từ người bệnh (tự thân) hoặc từ người hiến tặng (ghép đồng loại) sẽ được lấy và xử lý cẩn thận.

Cấy ghép gân

Gân đã xử lý sẽ được nối chính xác vào vị trí cần ghép, đảm bảo bảo tồn mạch máu tại khu vực dây chằng bị đứt.

Đóng vết mổ

Vết mổ sẽ được đóng lại và dùng nẹp hoặc băng để cố định vị trí ghép, giúp gân ổn định trong quá trình hồi phục.

Quy trình phẫu thuật ghép gân yêu cầu bác sĩ thực hiện một cách tỉ mỉ để đạt được kết quả tối ưu cho người bệnh.

Những lưu ý sau khi phẫu thuật ghép gân

Sau khi phẫu thuật ghép gân, việc chăm sóc đúng cách là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự thành công của ca phẫu thuật và phục hồi nhanh chóng. Dưới đây là những lưu ý cần thiết mà người bệnh cần tuân thủ để giúp quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi:

• Nghỉ ngơi và hạn chế vận động: Sau phẫu thuật, người bệnh cần nghỉ ngơi để tránh làm tổn thương vùng ghép. Hạn chế vận động mạnh trong ít nhất 6 tuần đầu để đảm bảo gân ghép ổn định.
• Chăm sóc vết thương sau mổ: Vết mổ cần được giữ sạch và khô ráo. Người bệnh nên theo dõi vết mổ để phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng như sưng, đỏ, hoặc có mủ.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định: Dùng thuốc giảm đau và kháng viêm theo đơn bác sĩ để giảm đau và chống viêm, đồng thời tránh tự ý dùng thuốc không có chỉ định.
• Thực hiện vật lý trị liệu: Tập vật lý trị liệu đúng cách giúp tăng cường khả năng vận động và giảm nguy cơ cứng khớp. Bác sĩ sẽ chỉ định chương trình phục hồi chức năng sau phẫu thuật.
• Dinh dưỡng hợp lý: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là protein và vitamin C để hỗ trợ quá trình phục hồi mô và gân.

Ghép gân là một phương pháp phẫu thuật hiệu quả giúp phục hồi chức năng của các khớp bị tổn thương. Tuy nhiên, mỗi ca phẫu thuật đều có những đặc điểm riêng và cần được đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa.