Ghép xương: Phương pháp khôi phục và tái tạo xương sau chấn thương

Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về kỹ thuật ghép xương, loại xương được sử dụng, quy trình mổ và chăm sóc sau phẫu thuật ghép xương mà các bạn có thể tham khảo.

Kỹ thuật ghép xương: Mục đích và phân loại

Ghép xương, còn được gọi là bone graft, là phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng để điều trị các vấn đề xương và khớp, đặc biệt trong trường hợp xương bị gãy hoặc không liền lại một cách hoàn chỉnh. Quá trình này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các thiết bị cấy ghép hoặc khắc phục những vùng xương bị mất. Có hai loại mảnh ghép chính:

• Mảnh ghép đồng loại: Sử dụng mô xương từ người hiến tặng.
• Mảnh ghép tự thân: Sử dụng mô xương khỏe mạnh từ chính bệnh nhân, thường được lấy từ các vùng như xương sườn, xương chậu, xương mác, đầu dưới xương quay.

Phương pháp ghép xương sẽ được bác sĩ quyết định dựa trên mức độ tổn thương và tình trạng cụ thể của người bệnh. Mỗi loại ghép xương đều có lợi ích và ưu điểm riêng.

Lợi ích của phương pháp ghép xương

Phương pháp ghép xương mang lại nhiều lợi ích quan trọng, tùy thuộc vào loại mảnh ghép được sử dụng:

Mảnh ghép tự thân:

• Không có nguy cơ lây truyền bệnh tật.
• Khả năng nhiễm trùng thấp.
• Các tế bào phát triển xương nằm trong mảnh ghép, tăng khả năng lành xương.

Mảnh ghép đồng loại:

• Tỷ lệ đào thải thấp hơn do xương đồng loại không có tế bào sống.
• Không cần so sánh nhóm máu giữa người cho và người nhận.
• Nguy cơ lây lan bệnh thấp vì mô xương được tiệt trùng.

Quy trình mổ ghép xương diễn ra như thế nào?

Quy trình mổ ghép xương là một phần quan trọng của quá trình điều trị các vấn đề liên quan đến xương và khớp. Dưới đây là mô tả chi tiết về quy trình mổ ghép xương:

Bước 1: Chuẩn bị trước mổ

• Xác định nhu cầu ghép xương: Bác sĩ thực hiện các xét nghiệm hình ảnh và đánh giá cụ thể của vùng cần phẫu thuật để xác định xem liệu ghép xương là cần thiết hay không.
• Chuẩn bị bệnh nhân: Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân cần thực hiện các bước sau:
• Không ăn uống vào đêm trước phẫu thuật.
• Thông báo về các loại thuốc và thực phẩm chức năng mà họ đang sử dụng. Bác sĩ có thể yêu cầu ngưng một số loại thuốc như aspirin hoặc thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) để giảm nguy cơ chảy máu trong quá trình phẫu thuật.
• Không đeo trang sức, trang điểm, sơn móng tay, trâm cài, kính áp tròng để tránh gây nhiễm trùng.
• Bệnh nhân cũng cần sắp xếp một phương tiện vận chuyển để đưa họ về nhà sau mổ, vì họ có thể gặp khó khăn khi di chuyển.

Bước 2: Tiến hành mổ ghép xương

• Gây mê: Bệnh nhân sẽ được gây mê hoặc tê cục bộ để đảm bảo họ không cảm thấy đau trong suốt quá trình phẫu thuật.
• Rạch vùng phẫu thuật: Bác sĩ sau đó tiến hành rạch một đường trên da tại vị trí cần ghép xương. Vùng này thường được tạo ra trong một quy trình vệ sinh nghiêm ngặt để đảm bảo sự sạch sẽ và tránh nhiễm trùng.
• Chuẩn bị mảnh xương ghép: Mảnh xương thay thế được chuẩn bị với kích thước và hình dạng phù hợp với vùng cần ghép. Đôi khi, bác sĩ cũng có thể sử dụng mảnh xương từ nguồn khác hoặc nguồn xương ghép sẵn có.
• Ghép xương: Mảnh xương thay thế được cố định vào vị trí cần ghép bằng các thiết bị như đinh ghim, đĩa, ốc vít, dây, cáp hoặc các kỹ thuật khác. Mục tiêu là đảm bảo rằng xương ghép vừa vặn hoàn hảo và ổn định trong quá trình phục hồi.

Bước 3: Khâu vết mổ

• Sau khi xương đã được ghép, bác sĩ tiến hành khâu vết mổ. Việc này giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và đảm bảo rằng vết mổ sẽ lành một cách đúng cách. Một chất kháng khuẩn có thể được sử dụng để làm sạch vết mổ trước khi khâu.

Bước 4: Chăm sóc hậu phẫu

• Sau mổ, bệnh nhân cần thực hiện các biện pháp chăm sóc sau mổ cẩn thận. Quá trình phục hồi có thể kéo dài từ vài tuần đến hơn một năm, tùy thuộc vào kích thước và vị trí của mảnh xương ghép.
• Thời gian phục hồi cũng phụ thuộc vào các yếu tố như tuổi tác, tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

Lưu ý quan trọng cho bệnh nhân sau phẫu thuật:

• Bệnh nhân cần sử dụng nẹp hoặc các thiết bị hỗ trợ để giữ vị trí xương ghép trong quá trình phục hồi.
• Nên thực hiện sinh hoạt nhẹ nhàng và tránh các hoạt động mạnh.
• Chườm mát và nâng vùng vừa ghép xương lên cao, đặc biệt là vùng tay hoặc chân, để giảm phù nề và nguy cơ huyết khối tĩnh mạch.
• Từ bỏ thói quen hút thuốc ngay lập tức, vì thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ tổn thương xương và làm chậm quá trình tái tạo xương.

Biến chứng và lưu ý sau phẫu thuật ghép xương

Mặc dù phương pháp ghép xương mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có thể xuất hiện một số biến chứng sau phẫu thuật. Một số biến chứng có thể xảy ra sau ghép xương bao gồm:

• Đau mạn tính: Một số người có thể trải qua đau đớn kéo dài sau phẫu thuật và đây có thể là dấu hiệu của sự không lành của xương hoặc vấn đề về ghép xương.
• Sưng tấy: Sưng và viêm có thể xảy ra trong vùng xương ghép sau phẫu thuật. Điều này thường là phản ứng tự nhiên của cơ thể, nhưng nếu nó trở nên quá mức và không giảm đi, người bệnh cần thăm bác sĩ.
• Tổn thương dây thần kinh: Trong quá trình phẫu thuật, có nguy cơ gây tổn thương cho dây thần kinh xung quanh vùng ghép xương. Điều này có thể gây tê hoặc ngứa và cần được theo dõi.
• Đào thải xương ghép: Sự từ chối ghép xương (bone graft rejection) có thể xảy ra khi hệ thống miễn dịch của người nhận từ chối ghép, gây phá hủy mảnh ghép xương. Thường điều này xảy ra ở những trường hợp sử dụng mảnh ghép đồng loại.
• Nhiễm trùng: Bất kỳ cuộc phẫu thuật nào cũng có nguy cơ nhiễm trùng. Nếu có triệu chứng nhiễm trùng như sốt, sưng, đỏ, hoặc chảy mủ gần vùng mổ, cần thăm bác sĩ ngay lập tức.
• Gãy xương ghép: Trong trường hợp xảy ra tai nạn hoặc áp lực quá lớn, xương ghép có thể bị gãy. Điều này đòi hỏi phẫu thuật sửa chữa.

Trong tổng thể, phương pháp ghép xương là một quá trình quan trọng để khôi phục và tái tạo xương sau chấn thương hoặc tổn thương. Quá trình này đòi hỏi sự chăm sóc kỹ lưỡng và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo sự thành công và tối ưu hóa quá trình phục hồi của người bệnh.