Giật mình tay chân miệng: Khi nào là bình thường, khi nào cần đi khám?

Tay chân miệng thường khiến trẻ sốt, nổi ban và loét miệng nên quấy khóc, ngủ chập chờn. Trong lúc con đang mệt, không ít phụ huynh thấy trẻ hay “giật nảy”, giật tay chân khi vừa chợp mắt, hoặc đang ngủ bỗng giật mình rồi khóc thét. Cảm giác lo lắng là rất dễ hiểu, vì ai cũng sợ con gặp biến chứng.

Giật mình trong tay chân miệng là gì?

Trẻ mắc tay chân miệng đôi khi có thể xuất hiện những cử động giật nhẹ lúc ngủ do mệt, sốt, giấc ngủ nông. Tuy nhiên, các biểu hiện giật dù nhẹ vẫn cần theo dõi chặt, đặc biệt nếu xuất hiện khi trẻ đang thức, tăng tần suất, hoặc đi kèm thay đổi ý thức hay hành vi. Đây có thể là dấu hiệu sớm của biến chứng thần kinh, và cần khám bác sĩ để đánh giá chính xác.

Điểm quan trọng là phân biệt giật mình thoáng qua với những tình huống nặng hơn. Nếu sau cơn giật, trẻ vẫn tỉnh, vẫn đáp ứng, không tím tái, không lơ mơ kéo dài, không yếu tay chân, thì nhiều khả năng là phản xạ liên quan mệt, sốt hoặc giấc ngủ. Ngược lại, nếu giật lặp lại dày, kèm lừ đừ hoặc bất thường khác, bạn nên cảnh giác hơn và theo dõi sát.

Hãy để ý thời điểm giật (lúc ngủ hay cả khi tỉnh), tần suất (thỉnh thoảng hay liên tục), và trạng thái của trẻ sau cơn (tỉnh táo hay lơ mơ).

Dấu hiệu trẻ giật mình khi mắc tay chân miệng thường gặp

Ở nhiều gia đình, giật mình tay chân miệng được ghi nhận cùng với một số biểu hiện phổ biến khác của bệnh như sốt, đau họng, loét miệng, biếng ăn, quấy khóc. Khi trẻ sốt hoặc khó chịu, giấc ngủ thường nông hơn nên phản xạ giật mình có thể xuất hiện rõ hơn.

Bạn có thể gặp các tình huống như:

• Trẻ vừa chợp mắt đã giật tay chân một cái rồi ngủ tiếp.
• Trẻ đang ngủ bỗng giật nảy, khóc, cần được dỗ vài phút rồi mới ngủ lại.
• Giật xảy ra nhiều hơn vào lúc sốt lên hoặc khi trẻ mệt.
• Trẻ quấy, ngủ ít do loét miệng đau, khiến cơ thể càng dễ “giật” khi chợp mắt.

Nếu trẻ có biểu hiện giật dù đang tỉnh táo, bạn nên đưa trẻ đi khám để được bác sĩ đánh giá kỹ. Không nên chủ quan, đặc biệt nếu giật xảy ra nhiều lần trong ngày hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường khác.

Các dấu hiệu nguy hiểm khác khi bị tay chân miệng

Khi thấy giật mình tay chân miệng, điều phụ huynh cần nhất là biết các dấu hiệu kèm theo có thể gợi ý tình trạng nặng. Dưới đây là nhóm dấu hiệu cần đặc biệt lưu ý.

Các dấu hiệu nên đưa trẻ đi khám ngay hoặc đi cấp cứu tùy mức độ:

• Sốt cao, khó hạ hoặc sốt kéo dài nhiều ngày, trẻ mệt lả.
• Lừ đừ, khó đánh thức, ngủ li bì, giảm tương tác rõ.
• Nôn nhiều, bỏ uống, dấu hiệu mất nước như môi khô, khóc ít nước mắt, tiểu ít.
• Thở nhanh, thở bất thường, tím tái, rút lõm ngực.
• Co giật, cơn giật kéo dài, hoặc giật kèm lơ mơ sau cơn.
• Yếu tay chân, đi loạng choạng, run, hoặc có biểu hiện bất thường vận động.

Những trích dẫn này không thay thế chẩn đoán, nhưng giúp bạn có “mốc” để cân nhắc đi khám sớm nếu con có dấu hiệu bất thường.

Nguyên nhân gây giật mình khi mắc tay chân miệng

Trong phần này, giật mình tay chân miệng được nhìn theo các nhóm nguyên nhân thường gặp. Bạn không cần tự kết luận nguyên nhân tại nhà, nhưng hiểu cơ chế giúp theo dõi đúng và tránh hoang mang.

Do ảnh hưởng của virus lên hệ thần kinh

Tay chân miệng do nhiều loại virus đường ruột gây ra. Ở một số trẻ, phản ứng viêm, tình trạng khó chịu toàn thân và rối loạn giấc ngủ có thể làm tăng phản xạ giật mình. Điều này thường đi kèm quấy khóc, ngủ chập chờn, giật lúc chợp mắt, nhưng trẻ vẫn tỉnh táo khi thức.

Sốt cao, mất nước

Sốt khiến trẻ mất ngủ, tim đập nhanh, cơ thể mệt, dễ “giật” khi vào giấc. Nếu trẻ đau miệng, uống kém, nguy cơ mất nước tăng lên. Mất nước và rối loạn điện giải có thể khiến trẻ yếu hơn và làm các biểu hiện thần kinh trở nên đáng lo hơn. Vì vậy, ngoài hạ sốt đúng cách theo hướng dẫn y tế, việc bù nước và theo dõi lượng tiểu rất quan trọng.

Biến chứng thần kinh

Một số tác nhân có thể liên quan biến chứng thần kinh, biểu hiện đa dạng như giật cơ lặp lại, lơ mơ, yếu chi. Tình huống này cần được bác sĩ thăm khám trực tiếp để đánh giá mức độ, loại trừ nguyên nhân khác và theo dõi kịp thời.

Trẻ bị giật mình tay chân miệng khi nào cần đến bệnh viện?

Với giật mình tay chân miệng, bạn nên đưa trẻ đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế ngay khi có một trong các tình huống sau:

• Giật xảy ra liên tục, dày lên theo giờ, hoặc xuất hiện cả khi trẻ đang thức.
• Trẻ lơ mơ, ngủ li bì, khó đánh thức, giảm tương tác rõ sau cơn giật.
• Có co giật, tím tái, thở bất thường, hoặc nôn nhiều kèm bỏ uống.
• Dấu hiệu mất nước rõ, tiểu ít, môi khô, mắt trũng.
• Yếu tay chân, đi đứng bất thường, run rẩy, hoặc có biểu hiện vận động lạ.
• Bạn cảm thấy “khác hẳn mọi ngày”, linh cảm con đang nặng dần.

Trong lúc chờ đi khám, bạn nên giữ trẻ nằm nơi an toàn, nghiêng đầu nếu có nôn, không cố đút ăn uống khi trẻ đang lơ mơ, và ghi lại thời điểm, thời lượng, video ngắn của cơn giật (nếu làm được an toàn) để bác sĩ dễ đánh giá.

Giật mình tay chân miệng có thể chỉ là phản xạ do sốt, mệt và ngủ không sâu, nhưng cũng cần cảnh giác khi giật dày kèm lừ đừ, mất nước, co giật hoặc bất thường vận động. Theo dõi đúng dấu hiệu, chăm sóc an toàn và đi khám kịp thời là cách giúp giảm rủi ro cho trẻ.