Gợi ý thực đơn cho người suy thận lọc máu

Suy thận mạn tính yêu cầu người bệnh áp dụng chế độ dinh dưỡng đặc biệt để duy trì sức khỏe và hạn chế biến chứng. Đặc biệt, đối với người bệnh đang chạy thận nhân tạo, việc xây dựng thực đơn phù hợp càng trở nên quan trọng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để thiết kế một thực đơn an toàn, hiệu quả dựa trên những nguyên tắc dinh dưỡng thiết yếu và gợi ý nhóm thực phẩm nên lựa chọn.

Nguyên tắc cơ bản khi xây dựng thực đơn cho người suy thận lọc máu

Một số nguyên tắc cơ bản khi xây dựng thực đơn cho người suy thận lọc máu cần được đảm bảo là:

Đảm bảo đủ năng lượng

Người suy thận lọc máu cần được cung cấp đủ năng lượng để bù đắp lượng calo hao hụt do tình trạng kém dung nạp protein. Theo Hiệp hội Thận học Hoa Kỳ (KDOQI), mức năng lượng khuyến nghị là 25 - 35 calo/kg cơ thể/ngày, giúp duy trì trọng lượng khỏe mạnh, ngăn ngừa thiếu cân hoặc thừa cân - yếu tố có thể làm trầm trọng thêm tình trạng suy thận.

Kiểm soát nước và điện giải

Cân bằng nước và điện giải là yếu tố cốt lõi để duy trì hiệu quả của quá trình lọc máu:

• Nước: Tiêu thụ vừa đủ, thông thường khoảng 1 lít/ngày, để ngăn ngừa phù nề hoặc mất nước.
• Natri: Giới hạn dưới 2300 mg/ngày để tránh tình trạng giữ nước và tăng huyết áp.
• Kali: Hạn chế lượng tiêu thụ trong khoảng 2000 - 3000 mg/ngày để phòng ngừa tăng kali huyết - biến chứng có thể dẫn đến suy tim.
• Phốt pho: Giảm tiêu thụ xuống còn 800 - 1000 mg/ngày, giúp bảo vệ xương và ngăn ngừa xơ vữa động mạch.

Cung cấp đủ protein phù hợp với số lần lọc máu

Người suy thận dễ gặp phải tình trạng mất protein do lọc máu. Thực đơn cần đáp ứng lượng protein theo số lần chạy thận:

• 1 lần/tuần: 1 g/kg/ngày.
• 2 lần/tuần: 1.2 g/kg/ngày.
• 3 lần/tuần: 1.4 g/kg/ngày.

Lượng protein đủ không chỉ hỗ trợ tái tạo mô cơ mà còn hạn chế tăng nồng độ axit uric trong máu.

Đảm bảo cung cấp chất béo lành mạnh

Chất béo là nguồn cung cấp năng lượng quan trọng, đặc biệt là với người suy thận lọc máu có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch. Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ khuyến nghị:

• Chất béo bão hòa: <7% tổng lượng calo.
• Chất béo chuyển hóa: <1%.
• Chất béo không bão hòa đơn: Tối đa 20%.
• Chất béo không bão hòa đa: Tối đa 10%.

Nguồn chất béo lành mạnh như dầu ô-liu, cá hồi và quả bơ có thể được bổ sung để cải thiện sức khỏe tim mạch.

Bổ sung vitamin và khoáng chất

Chạy thận có thể làm mất một số vitamin và khoáng chất cần thiết. Người bệnh nên bổ sung thêm:

• Sắt: Giảm nguy cơ thiếu máu.
• Vitamin D và canxi: Hỗ trợ sức khỏe xương.
• Thuốc hạ phốt pho và kali máu: Theo chỉ định của bác sĩ.

Lưu ý: Mọi loại thực phẩm chức năng cần được bác sĩ phê duyệt để đảm bảo an toàn.

Gợi ý thực đơn cho người suy thận lọc máu

Dưới đây là bảng gợi ý nhóm thực phẩm nên ăn, hạn chế và cần kiêng hoàn toàn có thể áp dụng trong thực đơn cho người suy thận lọc máu:

Gợi ý công thức nấu ăn cho người suy thận lọc máu

Bữa sáng: Cháo yến mạch với táo và hạt mắc ca

• Nguyên liệu: 50g yến mạch, 1 quả táo cắt nhỏ, 10g hạt mắc ca, nước lọc.
• Cách chế biến: Nấu yến mạch với nước đến khi sệt, thêm táo và hạt mắc ca.

Bữa trưa: Cá trắng hấp gừng và rau củ luộc

• Nguyên liệu: 100g cá trắng, gừng thái lát, 200g rau củ như cà rốt, bông cải xanh.
• Cách chế biến: Hấp cá với gừng, luộc rau củ, ăn kèm cơm trắng.

Bữa tối: Canh bí đỏ thịt gà và mì sợi

• Nguyên liệu: 100g bí đỏ, 50g thịt gà, 50g mì sợi, nước dùng ít natri.
• Cách chế biến: Nấu chín bí đỏ và thịt gà trong nước dùng, thêm mì sợi khi gần chín.

Lưu ý:

• Luôn kiểm tra hàm lượng kali, natri và phốt pho trên bao bì thực phẩm.
• Điều chỉnh thực đơn theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
• Uống đủ lượng nước khuyến nghị, tránh các loại đồ uống gây hại.

Thực đơn cho người suy thận lọc máu không chỉ hỗ trợ điều trị bệnh mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống. Việc tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng và chọn lựa thực phẩm phù hợp sẽ giúp người bệnh duy trì sức khỏe ổn định trong quá trình chạy thận.