Hẹp thanh quản: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Hẹp thanh quản là một tình trạng y tế khi đường thở của thanh quản bị thu hẹp, gây khó khăn trong việc hô hấp và làm lưu thông không đủ khí vào và ra khỏi phổi. Đây là một tình trạng nguy hiểm và cần được chăm sóc y tế kịp thời. Để biết thêm nguyên nhân cũng như cách phòng ngừa tình trạng trên. Hãy đọc bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé.

Hẹp thanh quản là gì?

Thanh quản (larynx) là cơ quan quan trọng đóng vai trò trong việc phát âm và hô hấp. Nó nằm phía trước thanh hầu (phần trên của đường dẫn khí) từ đốt sống CIII đến đốt sống CVI và nối liền với khí quản. Do đó, nó kết nối phía trên với thanh hầu và phía dưới với khí quản. Thanh quản có khả năng di động và nằm ngay dưới da ở phần cổ, di chuyển khi chúng ta nuốt hoặc cúi người lên hay cúi xuống. Sự phát triển của thanh quản cũng đi đôi với sự phát triển của hệ thống sinh dục, do đó giọng nói của chúng ta cũng thay đổi khi trưởng thành. Đối với nam giới, giọng nói thường trầm đục hơn, trong khi đối với nữ giới, giọng nói thường trong cao hơn.

Thanh quản hẹp là một tình trạng mà đường thở bị hẹp ở mức độ khác nhau, từ phần nắp thanh quản đến khí quản. Nguyên nhân của tình trạng này có thể là do sự bất thường bẩm sinh của sụn trong thanh quản (hẹp dưới màng cứng bẩm sinh) hoặc do các vấn đề bệnh lý. Thông thường, khi trẻ sơ sinh được đặt nội khí quản trong một vài tuần, nó có thể dẫn đến tình trạng hẹp thanh quản. Hẹp dưới thanh âm bẩm sinh thường dẫn đến đường kính subglottic nhỏ hơn 4mm ở trẻ sơ sinh đủ tháng và 3mm ở trẻ sinh non. Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác như siết cổ, chấn thương cổ hoặc nuốt phải các chất ăn mòn niêm mạc.

Các triệu chứng

Hẹp thanh quản gây ra vấn đề về hô hấp và giọng nói. Vấn đề của hạ thanh môn ảnh hưởng đến hô hấp, trong khi các vấn đề về giọng nói liên quan đến nắp thanh môn. Hẹp dưới thanh môn có thể gây ra các triệu chứng như tiếng rít, khò khè, thở nhanh và hạn chế hoạt động của trẻ. Ở trẻ sơ sinh, có thể gặp vấn đề khi cho ăn. Trường hợp hẹp dưới thanh môn nghiêm trọng, cần đặt nội khí quản để hỗ trợ trẻ thở. Giọng nói thường bình thường trừ khi hẹp rất nghiêm trọng hoặc toàn bộ.

Trẻ em và trẻ sơ sinh bị hẹp dưới thanh môn có thể gặp các bệnh đi kèm khác như bệnh phổi phức tạp (bronchopulmonary dysplasia), rối loạn tim mạch và thần kinh, trào ngược dạ dày, vấn đề về nuốt và ăn uống. Để đạt được kết quả tốt nhất trong việc điều trị hẹp đường thở, quan trọng là tất cả các vấn đề liên quan và bệnh đi kèm được điều trị bởi một nhóm y tế gồm nhiều chuyên ngành. Điều này sẽ cho phép các điều kiện tốt nhất trước khi chúng ta điều chỉnh hẹp đường thở.

Nguyên nhân

Hẹp thanh quản bẩm sinh là một tình trạng rất hiếm. Các trường hợp nặng thường tử vong trong giai đoạn sơ sinh. Các trường hợp sống sót thường có triệu chứng nhẹ và được chẩn đoán thông qua triệu chứng tiếng rít bẩm sinh.

Thanh quản hẹp do mắc phải chiếm số lượng lớn các trường hợp so với hẹp bẩm sinh. Đây là các trường hợp mà lòng thanh quản bị thu hẹp liên tục và ngày càng tăng do sự bệnh tích của niêm mạc và sụn. Có một số nguyên nhân gây ra tình trạng này:

Chấn thương

Thanh quản hẹp do chấn thương có thể xảy ra trong các tình huống sau:

• Tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc tự tử bằng cách cắt cổ gây gãy thanh quản.
• Tiếp xúc với chất hóa học ăn mòn như axit, kiềm gây bỏng niêm mạc.
• Quá trình phẫu thuật như cắt bớt thanh quản hoặc đốt thanh quản.
• Sử dụng ống thanh quản Froin hoặc ống nội khí quản trong thời gian dài có thể gây loét niêm mạc và hẹp thanh quản.
• Sử dụng ống khí quản Krishaber trong thời gian dài cũng có thể gây loét hoặc sùi khí quản.
• Phẫu thuật mở thanh quản màng nhẫn - giáp, một thủ thuật trước đây, thường để lại sẹo thanh quản hẹp.

Viêm

Viêm cũng là một nguyên nhân thường gặp dẫn đến tình trạng thanh quản bị hẹp, bao gồm viêm cấp tính và viêm mãn tính.

• Viêm cấp tính: Các bệnh như sởi, bạch hầu, cúm, thương hàn có thể gây phù nề, loét niêm mạc và phá hủy sụn.
• Viêm mãn tính: Các trường hợp giang mai bẩm sinh và giang mai trong giai đoạn ba gây viêm kéo dài, loét và cả sẹo xơ, sẹo dính, cứng của thanh quản.

Tóm lại, hẹp thanh quản có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ chấn thương đến viêm. Đây là một vấn đề nghiêm trọng và yêu cầu chẩn đoán và điều trị kịp thời để cải thiện tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Các cách để phòng ngừa 

Để phòng ngừa tình trạng trên, có một số biện pháp bạn có thể thực hiện:

• Tránh chấn thương: Để tránh chấn thương gây khí quản bị hẹp, hãy luôn tuân thủ các biện pháp an toàn trong quá trình tham gia các hoạt động nguy hiểm như lái xe, làm việc trong môi trường nguy hiểm và thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân như đội mũ bảo hiểm và quần áo bảo hộ.
• Cẩn thận với chất hóa học: Nếu làm việc với các chất hóa học ăn mòn, hãy đảm bảo sử dụng đầy đủ biện pháp bảo vệ và tuân thủ quy trình an toàn. Đặc biệt, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với axit và kiềm cũng như đảm bảo sử dụng các thiết bị bảo hộ như găng tay, mắt kính và áo bảo hộ.
• Tránh viêm: Để tránh viêm gây hẹp thanh quản, hãy duy trì một lối sống lành mạnh và hợp lý. Điều này bao gồm việc duy trì vệ sinh cá nhân tốt, tránh tiếp xúc với người bị nhiễm trùng và tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin để ngăn ngừa các bệnh gây viêm.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Định kỳ kiểm tra sức khỏe và thăm khám bởi bác sĩ là một phần quan trọng trong việc phát hiện sớm các vấn đề về hệ hô hấp, bao gồm khí quản bị hẹp. Điều này giúp phát hiện và điều trị các vấn đề sớm trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.
• Tuân thủ hướng dẫn điều trị: Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc khí quản hẹp hoặc có nguy cơ cao, hãy tuân thủ chế độ điều trị mà bác sĩ đưa ra. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng thuốc, thực hiện phẫu thuật hoặc điều chỉnh lối sống để giảm nguy cơ hẹp thanh quản.

Lưu ý rằng việc phòng ngừa hẹp thanh quản không thể đảm bảo 100% sẽ không mắc phải tình trạng này, nhưng nó có thể giúp giảm nguy cơ mắc hội chứng và bảo vệ sức khỏe của bạn. Luôn hãy thảo luận với bác sĩ để nhận được lời khuyên và hướng dẫn cụ thể dựa trên tình trạng sức khỏe của bạn.

Xem thêm: 

• Bỏ túi thông tin về tình trạng hạ thân nhiệt ở trẻ sơ sinh
• Tất tần tật các thông tin cần biết về hội chứng mệt mỏi