Hiểu đúng về chứng mề đay phù mạch

Theo thống kê, ở nước ta có khoảng 15 - 20% dân số mắc chứng mề đay phù mạch. Bệnh thường gặp ở nhiều nhóm đối tượng và có thể gây ra những tác hại và di chứng rất nguy hiểm.

Mề đay phù mạch là gì?

Mề đay phù mạch hay phù mạch là tình trạng sưng viêm cục bộ của niêm mạc và da. Bệnh có hiện tượng tương tự như dị ứng phát ban (nổi mề đay) và kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.

Khác với mề đay thông thường, phù mạch không gây đau hay ngứa ngáy dữ dội. Còn tình trạng phát ban thì diễn ra sâu bên trong biểu bì da khiến người bệnh không quan sát dược.

Mề đay phù mạch có biểu hiện tương tự hiện tương tự như dị ứng phát ban

Nếu mề đay chỉ ảnh hưởng trên bề mặt da thì phù mạch có thể ảnh hưởng tới toàn bộ các cơ quan trên cơ thể. Đặc biệt một số trường hợp nặng, phù mạch còn gây sưng phù đường hô hấp và tiêu hóa, có thể dẫn đến tử vong.

Nguyên nhân gây chứng mề đay phù mạch

Do dị ứng

Đây là dạng mề đay phù mạch phổ biến nhất với các triệu chứng thường xuất hiện sau khoảng 1 - 2 giờ tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Bệnh hay gặp ở các nhóm đối tượng có cơ địa dị ứng thực phẩm (hải sản, cá biển, sữa, trứng, đậu phộng…), phấn hoa, lông động vật, nước hoa hay nọc độc côn trùng…

Do mắc các bệnh y khoa

Phù mạch xảy ra còn có thể do các bệnh lý như: Chàm, viêm da cơ địa, rối loạn lupus, nhiễm vi khuẩn, virus (viêm gan, HIV), các bệnh về tuyến giáp…

Do thuốc

Hầu hết các loại thuốc tây điều trị bệnh đều có thể dẫn đến mề đay phù mạch. Các thuốc dễ gây phù mạch có thể kể đến như: Thuốc ức chế men chuyển angiotensin, thuốc kháng sinh, penicillin, Ibuprofen, aspirin, các thuốc huyết áp…

Mề đay phù mạch là bệnh có thể di truyền

Do di truyền

Mề đay phù mạch có thể di truyền từ bố mẹ sang con. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do bất thường về gen gây thiếu hụt các protein bình thường. Loại phù mạch này xuất hiện và tự động biến mất theo thời gian.

Mề đay phù mạch vô căn

Ở các trường hợp này, nguyên nhân gây mề đay phù mạch không thể xác định rõ ràng. Phù mạch vô căn thường là dạng mạn tính, dễ tái phát và xảy ra cùng với mề đay.

Ngoài ra, các yếu tố từ môi trường như thời tiết, nhiệt độ, ánh sáng mặt trời, áp lực lên da hay tình trạng căng thẳng kéo dài, rối loạn tự miễn trong cơ thể cũng phát sinh mề đay phù mạch.

Triệu chứng mề đay phù mạch

Tùy thuộc cơ địa mỗi người cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh mà các dấu hiệu phù mạch sẽ kéo dài 1 - 2 ngày hoặc trở thành mề đay mãn tính. Sau đây là các triệu chứng mề đay điển hình:

• Bàn tay, bàn chân, môi, mí mắt và cơ quan sinh dục bị sưng đỏ, phù nề. Tình trạng này cũng có thể xuất hiện ở họng, lưỡi, phổi nhưng thường ít gặp hơn.
• Vùng da sưng nề trở nên nhạy cảm gây căng da, đau rát và khó chịu. Điểm sưng có thể ngứa hoặc không và tương đối nhỏ trong 1-2 ngày đầu. Sau đó có xu hướng lan sang các khu vực khác, kéo dài vài ngày và có thể trở thành bệnh mãn tính.
• Phù mạch di truyền còn khiến cơ thể suy nhược, đau đầu, hay lo lắng và thị lực giảm.
• Phù mạch xuất hiện họng và lưỡi có thể gây khó thở, nguy hiểm hơn ngạt thở và tử vong.
• Các biểu hiện đau bụng, tiêu chảy, sụt cân bất thường có thể gặp ở người bị phù mạch ở đường tiêu hóa.

Vùng da sưng nề căng là một trong nhiều biểu hiện của mề đay phù mạch

Chẩn đoán mề đay phù mạch

Để chẩn đoán mề đay phù mạch, các bác sĩ thường tiến hành kiểm tra thể chất, các triệu chứng liên quan và tiền sử bệnh lý của người bệnh.

Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể tiến hành thăm khám và yêu cầu một số xét nghiệm liên quan như:

• Kiểm tra độ nhạy cảm của vùng da bị tổn thương, phù nề, sưng đỏ.
• Lấy mẫu da vùng phù mạch để xét nghiệm dị nguyên.
• Xét nghiệm máu.
• Xét nghiệm ức chế Esterase C1.
• Đo lường nồng độ và chức năng của một số loại protein trong máu nếu nghi ngờ phù mạch di truyền.

Cách xử trí khi bị nổi mề đay phù mạch

Trong vài trường hợp, nổi mề đay phù mạch có thể tự hết sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng bệnh diễn tiến nặng hoặc gây nguy hiểm cho người bệnh, việc xử trí cấp cứu cần được tiến hành càng sớm càng tốt.

Giảm mề đay phù mạch tại nhà

Chườm lạnh là phương pháp phổ biến và kịp thời nhất giúp làm dịu da và hạn chế gây trầy xước.

Nên mặc quần áo rộng rãi, thoáng khí làm bằng chất liệu cotton để tránh kích ứng da.

Áp dụng các mẹo dân gian: Sử dụng lá khế, rau kinh giới, lá tía tô giúp làm giảm triệu chứng phù mạch hiệu quả.

Dùng thuốc điều trị mề đay phù mạch

Mục tiêu cơ bản nhất khi điều trị mề đay phù mạch đó làm giảm sưng nề, giảm đau cũng như giảm ngứa cho người bệnh. Các loại thuốc tây y giúp kiểm soát triệu chứng bệnh rất nhanh chóng và phòng ngừa biến chứng xảy ra.

Bệnh nhân bị mề đay thường được cho sử dụng các loại thuốc kháng dị ứng

Một số loại thuốc thường dùng cho bệnh nhân phù nề do dị ứng bao gồm: Thuốc kháng histamin, chống viêm corticosteroid, thuốc ức chế hệ thống miễn dịch và epinephrine. Tuy nhiên, những thuốc này sẽ không thể đáp ứng được các yêu cầu điều trị nếu phù mạch không phải do dị ứng.

Bạn cần phải tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ khi dùng thuốc trị bệnh phù mạch. Không tự ý mua thuốc về sử dụng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Điều trị dự phòng

Để hạn chế tình trạng mề đay phù mạch tái phát, bạn cần thay đổi thói quen ăn uống cũng sinh hoạt của bản thân.

• Tránh tiếp xúc với các tác nhân dễ gây dị ứng để ngăn chặn mề đay và phù mạch xuất hiện.
• Uống đủ nước, tránh thức ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ hoặc gia vị cay nóng. Ăn nhiều rau xanh, trái cây giúp làm mát cơ thể và hỗ trợ hoạt động hệ tiêu hóa tốt hơn.
• Tập luyện thể dục, thể thao vừa sức để nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể.
• Không sử dụng rượu bia và chất kích thích có thể kích hoạt một phản ứng dẫn đến phù mạch.

Mề đay phù mạch thông thường không gây ảnh hưởng trực tiếp tới tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể dẫn đến biến chứng sốc phản vệ, chít hẹp đường thở… rất nguy hiểm. Do đó khi nhận thấy các dấu hiệu của bệnh, bạn hãy đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và có biện pháp điều trị phù mạch hợp lý.

Minh QA

Nguồn: Tổng hợp