Hướng dẫn chăm sóc răng miệng đúng cách cho bệnh nhân ung thư trong quá trình điều trị

Có thể làm giảm nguy cơ xuất hiện và kiểm soát các tác dụng phụ khi điều trị ung thư ở răng miệng bằng việc chăm sóc răng miệng đúng cách.

Những thay đổi/tác dụng phụ ở răng và miệng thường gặp

Những triệu chứng hay tác dụng phụ ở miệng do ung thư hay việc điều trị ung thư có thể bao gồm:

• Khô miệng;
• Nước bọt đặc quánh;
• Thay đổi khẩu vị;
• Đau miệng hay loét miệng;
• Sâu răng;
• Khó nuốt;
• Khó nhai hoặc khó mở miệng;
• Nhiễm trùng;
• Bệnh lý về xương;
• Viêm hoặc đau ở niêm mạc miệng và lưỡi.

Nhiều tác dụng phụ biến mất một thời gian ngắn sau khi điều trị kết thúc nhưng một số có thể tồn tại rất lâu, thậm chí vĩnh viễn.

Khô miệng là tác dụng phụ ở của điều trị ung thư

Phòng ngừa những thay đổi/tác dụng phụ ở răng hoặc miệng

Những bệnh nhân có sức khỏe răng miệng tốt trước điều trị sẽ có nguy cơ gặp tác dụng phụ/ảnh hưởng ngoài ý muốn ở răng miệng thấp hơn. Do đó, điều quan trọng là nên gặp nha sĩ ít nhất 4 tuần trước khi bắt đầu điều trị ung thư.

Trong những lần thăm khám này, nha sĩ hay chuyên gia sức khỏe răng miệng có thể:

• Điều trị sâu răng, mẻ răng hoặc các bệnh nhiễm trùng răng miệng khác.
• Đảm bảo bộ răng giả gắn khít và không gây kích ứng ở miệng.
• Lấy các móc răng ra để chúng không gây kích ứng ở má và lưỡi.

Hãy đề nghị nha sĩ của bạn thông báo chi tiết tình hình sức khỏe răng miệng của bạn tới bác sĩ điều trị ung thư. Bằng cách này, cả hai bác sĩ có thể làm việc cùng nhau để lên kế hoạch chăm sóc cho bạn.

Thông thường, bạn nên chờ ít nhất 2 tuần cho việc lành thương sau thủ thuật nha khoa trước khi bắt đầu điều trị ung thư. Bạn cũng nên thảo luận với nha sĩ hoặc thành viên khác trong nhóm chăm sóc về những vấn đề răng miệng cần được thông báo ngay lập tức. Nếu bạn đã bắt đầu điều trị ung thư mà chưa gặp bác sĩ nha khoa, hãy đi khám càng sớm càng tốt.

Thông tin liên lạc thường xuyên với nhóm chăm sóc là rất quan trọng để ngăn ngừa các tác dụng phụ về răng miệng. Trong quá trình điều trị, những lời khuyên sau đây có thể giúp cải thiện sức khỏe răng miệng của bạn và ngăn ngừa các tác dụng phụ:

• Đánh răng nhẹ nhàng 2 lần/ngày và dùng chỉ nha khoa thường xuyên. Hãy thử ngâm bàn chải đánh răng cực mềm vào nước ấm để làm mềm lông trước khi chải răng. Hãy thử sử dụng bàn chải đánh răng mềm, có kích thước trẻ em, nếu bàn chải thường dùng của bạn quá cồng kềnh hoặc gây khó chịu. Bác sĩ cũng có thể hướng dẫn thêm cho bạn để giảm nguy cơ chảy máu và nhiễm trùng. Ngoài ra, hãy hỏi nha sĩ về việc sử dụng gel hoặc nước súc miệng có fluoride.

Đánh răng nhẹ nhàng 2 lần/ngày và dùng chỉ nha khoa thường xuyên

• Tránh uống rượu và ăn đồ quá cứng hay quá nhiều mùi vị. Ăn thực phẩm mềm và nhạt. Thực phẩm quá nóng, lạnh, cay, chua, hoặc giòn có thể gây khó chịu cho miệng. Theo dõi lượng đường ăn vào. Vi khuẩn trong miệng sử dụng đường để phát triển và quá trình này sinh ra acid gây sâu răng.
• Tăng cường sức khoẻ xương. Nạp đủ lượng vitamin D và calci mỗi ngày giúp xương hàm và răng khỏe mạnh. Các sản phẩm từ sữa là những nguồn cung cấp calci và vitamin D (nếu có bổ sung) tốt. Các lựa chọn thực phẩm khác có thể là nước ép trái cây và ngũ cốc ăn sáng có tăng cường calci và vitamin D. Trao đổi với bác sĩ trước khi dùng bất cứ chất bổ sung/thực phẩm chức năng nào.

Kiểm soát và điều trị các tác dụng phụ/thay đổi ở răng và miệng

Nếu có tác dụng phụ/thay đổi ở răng miệng, hãy báo ngay cho bác sĩ, điều dưỡng, nha sĩ hoặc các thành viên khác trong nhóm chăm sóc. Giảm các tác dụng phụ là một phần quan trọng trong việc chăm sóc và điều trị bệnh ung thư. Đây được gọi là kiểm soát triệu chứng, chăm sóc giảm nhẹ hoặc chăm sóc xoa dịu.

Bác sĩ sẽ có các khuyến cáo điều trị cụ thể tùy theo các triệu chứng của bạn. Một số phương pháp điều trị phổ biến cho các tác dụng phụ/thay đổi ở răng và miệng:

• Sử dụng nước súc miệng chứa muối ăn và muối nở (baking soda) có thể giúp điều trị đau miệng. Tuy nhiên, nếu bạn đang dùng thuốc điều trị cao huyết áp, bạn có thể cần phải tránh nước súc miệng chứa muối. Có nhiều loại nước súc miệng được kê đơn có thể làm dịu các vết loét gây đau miệng.

Sử dụng nước súc miệng chứa muối ăn và muối nở có thể giúp điều trị đau miệng

• Các thuốc giảm đau, kể cả các thuốc gây nghiện, cũng có thể được sử dụng để điều trị đau miệng. Thuốc có thể được đặt trực tiếp trên chỗ đau, uống hoặc tiêm tĩnh mạch.
• Thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus và/hoặc thuốc kháng nấm được sử dụng để điều trị nhiễm trùng.
• Uống nước và thức uống không đường có thể giúp kiểm soát khô miệng. Mút nước đá viên cũng có thể có ích. Tránh những thực phẩm gây khô miệng, chẳng hạn như soda, nước trái cây, thuốc lá, nhai thuốc lá và rượu.
• Các loại thuốc kích thích tạo nước bọt có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm thiểu tình trạng khô miệng. Ngoài ra, các loại gel bôi trên bề mặt niêm mạc miệng hoặc các loại thuốc khác cũng có thể giúp giảm khô miệng do xạ trị vùng đầu và cổ.

Thủy Phan

Nguồn tham khảo: yhoccongdong.com