Hướng dẫn sơ cứu xước giác mạc đúng cách

Giác là lớp thủy dịch trong suốt nằm phía ngoài cùng của nhãn cầu. Bộ phận này có nhiệm vụ như một tấm chắn bảo vệ mắt và hội tụ ánh sáng truyền từ bên ngoài đến võng mạc nằm bên trong nhãn cầu. Khi bị giác mạc bị tổn thương nếu không sơ cứu xước giác mạc đúng cách, người bệnh có thể bị tổn thương giác mạc vĩnh viễn.

Xước giác mạc là gì?

Xước giác mạc là tình trạng bề mặt giác mạc xuất hiện vết trầy do dị vật gây ra. Các dị vật như hạt cát, bụi bẩn, côn trùng nhỏ…có thể bay vào mắt và dính lại trên giác mạc. Nếu không được xử lý đúng cách, bệnh có thể khiến giác mạc bị tổn thương vĩnh viễn.

Bề mặt giác mạc xuất hiện vết trầy do dị vật gọi là xước giác mạc

Khi người bệnh bị trầy xước giác mạc sẽ cảm thấy có cát trong mắt, nước mắt chảy ra, nhìn những vật xung quanh bị mờ. Có nhiều trường hợp bị đỏ quanh mắt, đau nhức nhiều, mắt sợ ánh sáng. Khi đi khám, bác sĩ có thể phát hiện ra dị vật trong giác mạc.

Nguyên nhân gây xước giác mạc

Bất kỳ độ tuổi nào cũng có thể bị trầy xước giác mạc. Các hoạt động thường ngày như đi đường, vận động thể thao, sửa chữa hay thậm chị vô tình chạm mạnh tay vào mắt cũng có thể gây xước giác mạc. Để hạn chế khả năng bị tình trạng này, bạn có thể giảm thiểu các yếu tố nguy cơ hoặc sử dụng kính bảo hộ.

Cát bụi, mùn cưa, mảnh kim loại nhỏ hay mảnh giấy tiếp xúc với mắt cũng có thể gây xước hoặc rách giác mạc. Trường hợp vết xước nông, xuất hiện trên bề mặt thì được gọi là xước giác mạc. Nếu vết xước bị nhiễm trùng thì người bệnh sẽ bị loét giác mạc rất nghiêm trọng.

Đặc biệt, nếu xước giác mạc được gây ra bởi thực vật như lá cây có thể gây viêm kéo dài. Đây được gọi là bệnh viêm mống mắt.

Dấu hiệu xước giác mạc

Giác mạc là bộ phận rất nhạy cảm. Khi bị xước giác mạc, bạn sẽ xuất hiện các triệu chứng sau:

• Mắt khá đau đớn.
• Cảm giác trong mắt có hạt cát hoặc hạt sạn.
• Mắt có thể mờ, đỏ hoặc chảy nước mắt.
• Cảm giác như ánh sáng cũng làm mắt bị đau.
• Một số trường hợp bị nhức đầu.

Chảy nước mắt là dấu hiệu bị xước giác mạc

Cách sơ cứu xước giác mạc

Dưới đây là các bước sơ cứu xước giác mạc bạn cần thực hiện ngay lập tức:

• Rửa sạch mắt: Bạn hãy sử dụng cốc thủy tinh nhỏ hoặc cốc rửa mắt sạch sẽ, đặt rìa mép cốc tì vào xương của hốc mắt. Tiếp theo, bạn chớp mắt nhiều lần vào nước để dị vật trôi theo nước ra ngoài.
• Tốt nhất bạn nên sử dụng nước muối sinh lý để rửa. Nếu nơi làm việc của bạn không có đầy đủ nước muối rửa mắt thì hãy để vòi nước chảy qua mắt.
• Chớp mắt nhiều lần trong nước và bên ngoài để loại bỏ những vật nhỏ như bụi hoặc cát.
• Kéo mi mắt trên qua mi mắt dưới: Lông mi ở mi mắt dưới có thể quét đi dị vật nằm ở mặt trong của mi mắt trên.
• Trong trường hợp bạn hoặc người xung quanh nhìn thấy rõ dị vật nằm ở phần tròng trắng của mắt thì có thể dùng tăm bông hoặc khăn mềm khều nó ra nhẹ nhàng.
• Ngược lại, nếu thấy vật lạ nằm trước phần tròng đen của mắt thì tuyệt đối không được động đến. Thao tác lấy ra của bạn có thể khiến giác mạc bị tổn thương trầm trọng hơn. Điều bạn cần làm là đi khám bác sĩ ngay lập tức.
• Nếu mắt đã đỡ bị cộm và đau sau khi sơ cứu xước giác mạc thì bạn hãy dùng thuốc mỡ kháng sinh tra cho mắt rồi băng kín mắt lại. Sau một đêm băng mắt, giác mạc bị xước nhẹ sẽ trở nên dễ chịu hơn.
• Trường hợp sau khi tra thuốc mỡ và băng mắt mà vẫn không cảm thấy đỡ, mắt vẫn đau xót, khó mở, chảy nước giàn giụa, sợ ánh sáng thì bạn cần đến bệnh viện khám vì có thể thương tổn nặng hơn, ảnh hưởng đến thị lực nếu không được điều trị kịp thời.

Rửa mắt là bước đầu tiên khi sơ cứu xước giác mạc

Lưu ý khi sơ cứu xước giác mạc

Trong quá trình sơ cứu, bạn hãy tránh thực hiện các động tác sau để không làm tổn thương thêm nghiêm trọng:

• Không cố gắng lấy dị vật đã cắm vào nhãn cầu hoặc các dị vật lớn gây khó nhắm mắt.
• Sau khi bị thương, bạn không được dụi mắt. Việc ấn hoặc đụng vào mắt có thể làm vết trầy xước nặng thêm.
• Không được dùng nhíp, gạc bông hay bất kỳ dụng cụ nào đụng vào nhãn cầu để không làm trầy xước giác mạc nặng thêm.
• Tình trạng xước giác mạc nhẹ sẽ tự khỏi trong vòng từ 24h đến 48h.

Điều trị xước giác mạc

Sau khi được đưa đến bệnh viện chuyên khoa, bác sĩ sẽ điều trị tình trạng xước giác mạc như sau:

• Đánh giá tổn thương, tìm xem có dị vật nằm dưới mi mắt hay không.
• Phát hiện vết trầy giác mạc bằng cách phết một loại thuốc nhuộm màu vàng cam lên mắt.
• Kê toa thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ tra mắt.

Thuốc mỡ tra mắt được chỉ định để điều trị xước giác mạc

Đa phần các vết xước giác mạc nhỏ sẽ lành từ 1 đến 3 ngày. Bệnh nhân cần tuân thủ lịch tái khám để được bác sĩ theo dõi tình trạng mắt sau điều trị.

Trường hợp người bệnh đang dùng kính áp tròng thì cần đặc biệt cẩn trọng vì bạn có nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn những bệnh nhân khác. Bác sĩ có thể khuyến cáo bạn ngừng đeo kính áp tròng trong vài ngày, nhất là khi đang điều trị trầy xước giác mạc với thuốc nhỏ mắt.

Phòng tránh xước giác mạc

Để ngăn ngừa tình trạng xước giác mạc, bạn nên:

• Đeo kính bảo hộ khi ở nơi có mảnh vụn gỗ, kim loại nhỏ hoặc bụi bẩn bay trong không khí.
• Cắt ngắn móng tay.
• Cắt nhánh cây ở tầm thấp để tránh va quẹt vào mắt.
• Rửa sạch kính áp tròng và cẩn thận khi đeo.
• Không đeo kính áp tròng khi đi ngủ.

Các hoạt đồng thường nhật hàng ngày có thể gây xước giác mạc. Đôi khi các hóa chất, chất tẩy rửa dùng trong gia đình cũng dẫn đến sự cố này. Mong rằng các bước sơ cứu xước giác mạc được hướng dẫn chi tiết trên, bạn đã biết cách xử lý đúng kỹ thuật để bảo vệ mắt. Trong trường hợp sau khi sơ cứu mà bệnh nhân vẫn không thấy đỡ hơn, bạn hãy đưa họ đến bác sĩ để được thăm khám nhé!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp