1. /
  2. Góc sức khỏe/
  3. Phòng bệnh & Sống khoẻ/
  4. Kiến thức y khoa

Xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu đúng cách

Thị Thúy

05/09/2025

Kích thước chữ

Ngộ độc thuốc trừ sâu là một trong những tình trạng cấp cứu y tế thường gặp ở những khu vực nông thôn, nơi việc sử dụng hóa chất nông nghiệp diễn ra phổ biến. Các loại thuốc trừ sâu có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, đường tiêu hóa hoặc tiếp xúc trực tiếp với da, gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho tim, phổi, gan, thận và hệ thần kinh. Việc xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu đúng cách và kịp thời không chỉ giúp giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm mà còn có thể cứu sống nạn nhân.

Trong cuộc sống hàng ngày, nhiều người không nhận thức được mức độ nguy hiểm tiềm ẩn của thuốc trừ sâu. Chỉ một sai lầm nhỏ trong quá trình sơ cứu hoặc chậm trễ đưa nạn nhân đến cơ sở y tế có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Do đó, việc nắm vững các nguyên tắc xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu là cần thiết cho cả người dân và nhân viên y tế, nhằm đảm bảo an toàn và tăng cơ hội hồi phục cho nạn nhân.

Dấu hiệu nhận biết ngộ độc thuốc trừ sâu

Ngộ độc thuốc trừ sâu là một tình trạng cấp cứu y tế nguy hiểm, đòi hỏi phải nhận biết sớm các triệu chứng để có thể sơ cứu kịp thời và giảm thiểu nguy cơ tử vong hoặc các biến chứng nghiêm trọng. Mức độ biểu hiện của ngộ độc sẽ phụ thuộc vào loại thuốc trừ sâu mà nạn nhân tiếp xúc, liều lượng cũng như thời gian phơi nhiễm. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu điển hình mà người xung quanh hoặc chính nạn nhân có thể nhận biết.

Về hệ hô hấp, người bị ngộ độc thuốc trừ sâu thường gặp phải các biểu hiện như ho liên tục, khó thở, thở khò khè, cảm giác tức ngực hoặc đau ngực. Nhịp tim có thể giảm xuống, dẫn đến mạch chậm và yếu. Những triệu chứng này xuất hiện do các chất độc trong thuốc trừ sâu tác động trực tiếp lên cơ quan hô hấp và tim mạch, làm giảm khả năng cung cấp oxy cho cơ thể.

Ngộ độc thuốc trừ sâu gây khó thở, đau tức ngực
Ngộ độc thuốc trừ sâu gây khó thở, đau tức ngực

Trên da, nạn nhân có thể cảm thấy nóng rát hoặc lạnh buốt, da bị sạm hoặc kích ứng, đồng thời đổ mồ hôi nhiều hơn bình thường. Một số trường hợp, da có thể xuất hiện nổi mẩn, ngứa hoặc cảm giác bỏng rát, báo hiệu cơ thể đang phản ứng với chất độc hấp thụ qua da.

Đối với mắt, thuốc trừ sâu có thể gây cảm giác nóng rát, chảy nhiều nước mắt, đồng tử có thể co lại hoặc giãn ra bất thường, khiến thị lực bị ảnh hưởng, mờ mắt và đau nhức. Những dấu hiệu này thường xuất hiện ngay sau khi tiếp xúc hoặc hít phải hơi thuốc trừ sâu.

Hệ tiêu hóa cũng chịu tác động nghiêm trọng, với các triệu chứng như tiết nước bọt nhiều, cảm giác nóng rát ở họng, khó nói hoặc nói líu lưỡi, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy hoặc đi ngoài phân lỏng. Đây là phản ứng của cơ thể khi các chất độc xâm nhập và gây kích thích niêm mạc tiêu hóa.

Ngoài ra, hệ thần kinh trung ương cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến chóng mặt, đau đầu, choáng váng, mệt mỏi, rối loạn tâm thần, khó tập trung. Trong những trường hợp nặng, nạn nhân có thể lên cơn co giật, bất tỉnh hoặc hoàn toàn mất ý thức. Các triệu chứng thần kinh xuất hiện do chất độc tác động trực tiếp lên não và hệ thần kinh, có thể dẫn đến nguy cơ tử vong nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Nhận biết sớm các dấu hiệu này là bước quan trọng nhất trong sơ cứu ngộ độc thuốc trừ sâu. Khi thấy bất kỳ biểu hiện nào kể trên, cần ngay lập tức đưa nạn nhân ra nơi an toàn, rửa sạch vùng da tiếp xúc, tránh tiếp xúc thêm với chất độc và gọi cấp cứu để được xử lý y tế chuyên nghiệp. Việc phát hiện và sơ cứu kịp thời sẽ giúp giảm thiểu tối đa các biến chứng nguy hiểm, bảo vệ tính mạng cho nạn nhân.

Xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu đúng cách

Ngộ độc thuốc trừ sâu là một tình trạng nguy hiểm, đòi hỏi phải được nhận biết và xử lý kịp thời để giảm tối đa các biến chứng đe dọa tính mạng. Khi nghi ngờ một người bị ngộ độc, việc đầu tiên cần làm là nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Đồng thời, cần mang theo bao bì, nhãn mác, chai lọ hoặc bất kỳ thông tin nào liên quan đến loại thuốc trừ sâu mà nạn nhân tiếp xúc. Những thông tin này sẽ giúp bác sĩ xác định nguyên nhân, loại chất độc và liều lượng, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và chính xác.

Mang theo bao bì, nhãn mác, chai lọ của loại thuốc trừ sâu mà nạn nhân tiếp xúc
Mang theo bao bì, nhãn mác, chai lọ của loại thuốc trừ sâu mà nạn nhân tiếp xúc

Ngoài việc chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế, người giúp cần nắm vững kiến thức sơ cứu cơ bản để bảo vệ bản thân và hỗ trợ nạn nhân một cách an toàn. Sơ cứu kịp thời là bước quan trọng nhất trong việc giảm thiểu nguy cơ tổn thương do thuốc trừ sâu.

Sơ cứu chung bắt đầu bằng việc đảm bảo an toàn cho người cứu hộ: Mặc đồ bảo hộ, đeo khẩu trang và tránh tiếp xúc trực tiếp với hóa chất. Đưa nạn nhân ra khu vực thoáng khí để tránh tiếp xúc thêm với chất độc. Nếu nạn nhân vẫn còn thở, nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Trong trường hợp nạn nhân ngừng thở hoặc ngừng tim, cần thực hiện hồi sinh tim phổi (CPR) ngay lập tức và nhờ người khác gọi cấp cứu 115. Khi đặt nạn nhân nằm, nên nghiêng đầu và kê cao cổ để đường thở thông thoáng, đồng thời nới lỏng quần áo và dây thắt lưng để hạn chế nguy cơ sặc chất nôn vào phổi.

Xử lý tiếp xúc với da: Nếu thuốc trừ sâu dính vào da hoặc quần áo, hãy cởi bỏ quần áo nhiễm thuốc, rửa kỹ vùng da bằng nước sạch và xà phòng, tránh chà xát mạnh làm thuốc thấm sâu vào da. Trường hợp da bị bỏng, dùng vải sạch mỏng băng lại và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế, tuyệt đối không bôi thuốc tự ý. Quần áo nhiễm thuốc cần giặt riêng hoặc bỏ để tránh lan hóa chất.

Xử lý khi thuốc trừ sâu dính vào mắt: Không tự ý sử dụng thuốc rửa mắt hay hóa chất khác. Rửa mắt theo hướng dẫn của nhân viên y tế và nếu chỉ một mắt bị dính, bảo vệ mắt còn lại bằng vải sạch để tránh lây nhiễm.

Xử lý khi hít phải thuốc trừ sâu: Đưa nạn nhân ra khu vực thoáng khí, nới lỏng quần áo, đặt người nằm nghiêng nếu có co giật để giữ luồng thở thông suốt. Không cho vật gì vào miệng người bệnh và sẵn sàng thực hiện hô hấp nhân tạo nếu nạn nhân ngừng thở.

Xử lý khi uống nhầm thuốc trừ sâu: Cho nạn nhân súc miệng kỹ bằng nước sạch ngay lập tức để loại bỏ hóa chất. Tuyệt đối không đặt bất kỳ thứ gì vào miệng nếu nạn nhân bất tỉnh. Trường hợp nặng, tiến hành hô hấp nhân tạo đồng thời chờ đội cấp cứu.

Xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu đúng cách 4
Súc miệng kỹ bằng nước sạch ngay lập tức để loại bỏ hóa chất

Việc nắm vững các bước sơ cứu cơ bản, kết hợp đưa nạn nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt, sẽ giúp giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm, bảo vệ tính mạng và sức khỏe lâu dài của người bị ngộ độc thuốc trừ sâu.

Lưu ý khi xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu

Ngộ độc thuốc trừ sâu là tình trạng cấp cứu y tế khẩn cấp, đòi hỏi nạn nhân phải được sơ cứu đúng cách và nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế. Việc sơ cứu sai hoặc chậm trễ có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Khi phát hiện ai đó bị ngộ độc thuốc trừ sâu, cần lưu ý một số nguyên tắc quan trọng để bảo vệ an toàn cho cả nạn nhân và người sơ cứu.

Trước hết, tuyệt đối không cho nạn nhân uống sữa, nước trái cây, hoặc bất kỳ loại đồ uống nào. Nhiều người nghĩ rằng uống sữa hoặc nước ép sẽ trung hòa chất độc, nhưng thực tế, điều này có thể làm tăng nguy cơ kích thích dạ dày, khiến thuốc trừ sâu hấp thu nhanh hơn vào cơ thể, gây độc nặng hơn.

Một nguyên tắc quan trọng khác là giữ cho đường thở thông thoáng. Khi sơ cứu, đặt nạn nhân nằm nghiêng, kê đầu cao để tránh tình trạng sặc chất nôn hoặc hóa chất vào phổi. Đây là bước quan trọng giúp nạn nhân thở dễ dàng hơn, giảm nguy cơ suy hô hấp hoặc viêm phổi do sặc. Trong quá trình sơ cứu, người nhà cần thường xuyên kiểm tra nhịp thở và mạch của nạn nhân. Nếu thấy dấu hiệu bất thường, cần tiến hành các biện pháp hồi sức cơ bản, như hô hấp nhân tạo hoặc ép tim ngoài lồng ngực, trong khi chờ xe cấp cứu.

Điều quan trọng tiếp theo là nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Thời gian là yếu tố sống còn, bởi thuốc trừ sâu có thể gây tổn thương nhiều cơ quan quan trọng như tim, phổi, gan, thận và hệ thần kinh. Khi chuyển nạn nhân, người nhà nên giữ nạn nhân nằm nghiêng, thoáng khí và yên tĩnh để giảm nguy cơ co giật hoặc sặc chất độc.

Xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu đúng cách 2
Nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất

Một lưu ý khác không kém phần quan trọng là mang theo toàn bộ thông tin về thuốc trừ sâu mà nạn nhân tiếp xúc, bao gồm bao bì, nhãn mác, liều lượng hoặc cách tiếp xúc (nuốt, hít phải, dính da…). Thông tin này sẽ giúp bác sĩ xác định loại hóa chất, đánh giá mức độ nguy hiểm và lập kế hoạch điều trị chính xác, tiết kiệm thời gian và tăng cơ hội cứu sống.

Ngoài ra, người sơ cứu cần bảo vệ bản thân, bằng cách đeo găng tay, khẩu trang hoặc quần áo bảo hộ, tránh tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, vì thuốc trừ sâu có thể xâm nhập qua da, đường hô hấp hoặc niêm mạc.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã biết cách xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu đúng cách. Ngộ độc thuốc trừ sâu là tình huống nguy hiểm, đòi hỏi sự nhanh nhạy và chính xác trong xử trí. Việc sơ cứu đúng cách, đảm bảo an toàn cho đường thở, kiểm soát nhịp thở, giữ nạn nhân trong tư thế thích hợp và nhanh chóng chuyển đến cơ sở y tế là những bước quan trọng giúp giảm thiểu biến chứng và cứu sống nạn nhân. Đồng thời, cung cấp đầy đủ thông tin về loại thuốc và liều lượng tiếp xúc sẽ hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Có thể bạn quan tâm

Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm

Dược sĩ Đại họcNgô Kim Thúy

Đã kiểm duyệt nội dung

Tốt nghiệp loại giỏi trường Đại học Y Dược Huế. Từng tham gia nghiên cứu khoa học đề tài về Dược liệu. Nhiều năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực Dược phẩm. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.

Xem thêm thông tin