Làm thế nào để phân biệt gãy xương và bầm tím xương?

Gãy xương và bầm tím xương đều có các triệu chứng và nguyên nhân tương tự nhau, vì vậy khó có thể biết liệu xương có bị gãy hay bầm tím hay không nếu không khám sức khỏe hoặc xét nghiệm chẩn đoán (chẳng hạn như chụp X-quang hoặc chụp cộng hưởng từ).

Gãy xương và bầm tím xương

Gãy xương xảy ra khi xương bị tổn thương đến mức bị nứt hoặc gãy. Gãy xương từ tương đối nhỏ như gãy xương do căng thẳng, cho đến nghiêm trọng. Một ví dụ về gãy xương nghiêm trọng là gãy xương phức hợp trong đó xương thực sự có thể xuyên qua da.

Gãy xương có thể do chấn thương, loãng xương hoặc căng thẳng lặp đi lặp lại trên xương (ví dụ như do chạy hoặc nhảy).

Vết bầm xương cũng có thể do chấn thương hoặc loãng xương, nhưng thay vì thực sự bị gãy, xương có một số vết nứt nhỏ, máu và chất lỏng tích tụ dưới da. Các khu vực thường xảy ra bầm tím xương nhất là đầu gối và mắt cá chân.

Đặc biệt, nứt xương có thể khó phân biệt với vết bầm tím xương nếu không chụp X-Quang. Những vết gãy nghiêm trọng thường có các triệu chứng rõ ràng và nghiêm trọng hơn và ít có khả năng bị nhầm lẫn với vết bầm xương.

Triệu chứng gãy xương

Các triệu chứng của gãy xương có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và vị trí của nó. Các triệu chứng phổ biến của gãy xương bao gồm:

• Sưng, bầm tím hoặc chảy máu khu vực xung quanh;
• Đau dữ dội có thể tăng lên khi di chuyển;
• Tê và ngứa ran (nếu chỗ gãy gần dây thần kinh);
• Xương bị gãy nhô ra khỏi da;
• Khả năng vận động hạn chế hoặc không có khả năng cử động một chi hoặc dồn trọng lượng lên chân;
• Crepitus, một cảm giác "giòn" xảy ra khi các mẩu xương gãy chà xát vào nhau.

Các triệu chứng của một vết bầm xương

Các triệu chứng của vết bầm xương có thể bao gồm:

• Đau và sưng ở vùng bị thương;
• Cục cứng ở khu vực bị thương;
• Đổi màu đỏ hoặc hơi xanh xung quanh vết bầm;
• Phạm vi chuyển động hạn chế ở khớp hoặc chi bị ảnh hưởng.

Chẩn đoán gãy xương và bầm tím xương

Khi chẩn đoán gãy xương hoặc bầm tím xương, bác sĩ sẽ hỏi các câu hỏi về cách thức và thời điểm chấn thương xảy ra cũng như các triệu chứng. Sau đó, họ sẽ khám sức khỏe quanh khu vực vết thương, tìm vết sưng, bầm tím và đau.

Các xét nghiệm hình ảnh cũng hữu ích để phân biệt gãy xương và bầm tím xương. Chụp X-quang có thể phát hiện vết nứt, nhưng chụp cộng hưởng từ (MRI) là cần thiết để xác định vết bầm xương.

Điều trị gãy xương

Điều trị ban đầu đối với gãy xương nhẹ bao gồm phác đồ RICE, một phương pháp tự chăm sóc mà bạn có thể thực hiện tại nhà. RICE là viết tắt của:

• Rest (Nghỉ ngơi): Cố gắng tránh sử dụng chi bị ảnh hưởng càng nhiều càng tốt trong 24 đến 48 giờ.
• Ice (Nước đá): Chườm túi nước đá lên khu vực này trong 20 phút mỗi lần, 4 đến 8 lần một ngày.
• Compression (Nẹp): Bác sĩ có thể đề nghị bạn quấn vùng đó bằng băng, sử dụng thanh nẹp hoặc nén vùng đó bằng một thiết bị khác.
• Elevation (Nâng): Nâng chi bị ảnh hưởng lên trên tim có thể giúp giảm đau và sưng.

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như Advil (ibuprofen) và Aleve (naproxen natri) có thể giúp giảm đau. Tuy nhiên, những điều này không phải lúc nào cũng được khuyến nghị, vì bất kỳ thứ gì ngăn chặn quá trình viêm, phản ứng chữa bệnh của hệ thống miễn dịch, đều có thể làm chậm quá trình phục hồi.

Một số loại gãy xương do căng thẳng có thể cần phải bó bột hoặc, trong trường hợp gãy xương bàn chân hoặc cẳng chân, cần sử dụng nạng.

Thời gian chữa lành phụ thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của gãy xương. Thông thường, gãy xương mất 6 đến 8 tuần để chữa lành. Gãy xương nghiêm trọng hơn có thể mất nhiều thời gian hơn.

Điều trị bầm xương

Phương pháp RICE cũng được khuyến nghị là phương pháp sơ cứu ban đầu; giống với gãy xương, không nên dùng NSAID vì một số trong số này có thể làm chậm quá trình lành xương bình thường.

Bác sĩ sẽ cho bạn biết thời gian cần tránh để trọng lượng đè lên xương bị ảnh hưởng (có thể cần dùng nạng nếu vết bầm tím ảnh hưởng đến bàn chân hoặc cẳng chân). Hầu hết các vết bầm tím trên xương sẽ lành trong vòng 4 đến 8 tuần.

Gãy xương nhẹ (chẳng hạn như gãy xương do căng thẳng) có thể khó phân biệt với vết bầm tím vì chúng gây ra các triệu chứng tương tự, bao gồm sưng và đau. Sự khác biệt chính là vết bầm xương chỉ tạo ra những vết nứt nhỏ trong xương chứ không gây gãy xương. Trong hầu hết các trường hợp, vết bầm tím và gãy xương sẽ lành trong vòng một hoặc hai tháng nếu điều trị đúng cách.