Lịch khám thai định kỳ chi tiết dành cho mẹ bầu

Khám thai định kỳ là một phần không thể thiếu trong thai kỳ, giúp theo dõi sức khỏe của mẹ và bé, phát hiện sớm các vấn đề bất thường và đảm bảo một quá trình mang thai khỏe mạnh. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một lịch khám thai định kỳ chi tiết, giúp bạn nắm rõ những mốc quan trọng cần đến bệnh viện để khám thai.

Khám thai là gì?

Khám thai là quá trình kiểm tra sức khỏe của mẹ và thai nhi trong suốt thời kỳ mang thai. Khám thai là biện pháp tốt nhất giúp mẹ theo dõi chặt chẽ sự phát triển và tình trạng sức khỏe của thai nhi, cũng như kịp thời xử lý các vấn đề bất thường có thể xảy ra trong thai kỳ. Theo Bộ Y tế, mỗi thai phụ nên khám thai ít nhất 3 lần trong suốt thai kỳ, phân chia vào từng tam cá nguyệt.

Tại sao cần phải đi khám thai định kỳ?

Dưới đây là một số lý do vì sao mẹ bầu cần khám thai định kỳ:

• Theo dõi sự phát triển của thai nhi.
• Phát hiện sớm các bất thường.
• Đánh giá sức khỏe của mẹ.
• Giáo dục sức khỏe sinh sản.
• Giảm nguy cơ biến chứng.
• Lên kế hoạch sinh nở an toàn.

Nắm bắt lịch khám thai định kỳ là cách hiệu quả để mẹ bầu bảo vệ sức khỏe của mình và thai nhi, đồng thời chuẩn bị cho một quá trình mang thai an toàn và suôn sẻ.

Lịch khám thai định kỳ trong tam cá nguyệt thứ nhất 

Lần khám thai đầu tiên (5 - 8 tuần tuổi)

Mục đích của lần khám đầu tiên là xác định chắc chắn sự hiện diện và vị trí làm tổ của thai nhi. Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm và siêu âm cần thiết để đánh giá sức khỏe tổng thể của mẹ bầu và thai nhi.

• Xét nghiệm cơ bản: Bao gồm đo chỉ số BMI, kiểm tra huyết áp, xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra hormone hCG. Xét nghiệm máu sẽ giúp xác định các bệnh truyền nhiễm như viêm gan B, HIV/AIDS, và các bệnh lây qua đường tình dục.
• Siêu âm: Để xác định vị trí làm tổ của thai (trong hay ngoài tử cung), độ tuổi của thai nhi và dự đoán ngày dự sinh.
• Tư vấn dinh dưỡng và bổ sung vi chất: Bác sĩ sẽ hướng dẫn việc bổ sung acid folic, đưa ra lời khuyên về chế độ dinh dưỡng và các thói quen sống lành mạnh.

Lần khám thứ hai (8 tuần tuổi)

Lần khám này nhằm kiểm tra sự phát triển ban đầu của thai nhi, đặc biệt là việc xác định tim thai và sự phát triển của phôi thai.

• Siêu âm tim thai: Giúp xác nhận hoạt động tim mạch của thai nhi và kiểm tra sự phát triển tổng thể.
• Xét nghiệm: Tương tự các xét nghiệm ở lần khám đầu tiên, bác sĩ có thể chỉ định thêm các kiểm tra khác nếu cần.

Lần khám thai thứ ba (10 - 13 tuần 6 ngày)

Đây là lần khám quan trọng trong tam cá nguyệt thứ nhất, nhằm kiểm tra các bất thường di truyền và cấu trúc của thai nhi.

• Xét nghiệm sàng lọc: Double test để đo nhịp tim và kiểm tra nguy cơ mắc bệnh Down thông qua siêu âm đo độ mờ da gáy.
• Siêu âm đánh giá cấu trúc thai nhi: Kiểm tra các dị tật ở chi, thoát vị cơ hoành và các bất thường khác.
• Xét nghiệm Thalassemia: Nhằm phát hiện sớm nguy cơ thiếu máu di truyền, đặc biệt là hội chứng tan máu bẩm sinh (Thalassemia).
• Sinh thiết gai nhau (CVS): Nếu có chỉ định, bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết gai nhau để kiểm tra các bệnh di truyền khi kết quả siêu âm đo độ mờ da gáy bất thường.

Lịch khám thai định kỳ trong tam cá nguyệt thứ hai

Lần khám thai thứ tư (14 - 16 tuần tuổi)

Mục đích: Lần khám này nhằm đánh giá sự phát triển ban đầu của thai nhi trong giai đoạn giữa thai kỳ và phát hiện sớm các nguy cơ về dị tật bẩm sinh.

Xét nghiệm:

• Siêu âm: Đánh giá sự phát triển về kích thước của thai nhi và kiểm tra vị trí nhau thai.
• Xét nghiệm máu và nước tiểu: Được thực hiện để kiểm tra sức khỏe của mẹ, bao gồm xét nghiệm chỉ số đường huyết, chức năng thận và các yếu tố nguy cơ tiền sản giật.
• Đo huyết áp và kiểm tra cân nặng (BMI): Theo dõi chỉ số BMI để kiểm soát tăng cân trong thai kỳ và kiểm tra huyết áp để phát hiện sớm nguy cơ tiền sản giật.

Lần khám thai thứ năm (16 - 20 tuần tuổi)

Mục đích: Mục tiêu của lần khám này là kiểm tra sâu hơn về sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là các xét nghiệm nhằm phát hiện dị tật bẩm sinh thông qua các xét nghiệm sàng lọc chính xác hơn.

Xét nghiệm:

• Đo chỉ số BMI và huyết áp: Giúp bác sĩ theo dõi sự phát triển của mẹ bầu và kiểm soát nguy cơ tiền sản giật.
• Khám thai: Bác sĩ sẽ kiểm tra nhịp tim thai và đo kích thước tử cung để đảm bảo phù hợp với tuổi thai.
• Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra nồng độ đường và protein để phát hiện sớm nguy cơ tiểu đường thai kỳ và các bệnh lý về thận.
• Siêu âm: Kiểm tra lượng nước ối và sự phát triển về hình thể của thai nhi.
• Xét nghiệm Triple test: Đây là xét nghiệm sàng lọc nhằm phát hiện các dị tật ống thần kinh và các rối loạn nhiễm sắc thể như hội chứng Down.
• Chọc ối: Nếu bác sĩ phát hiện dấu hiệu bất thường từ kết quả siêu âm hoặc xét nghiệm Triple test, chọc ối sẽ được chỉ định để kiểm tra chính xác các bất thường về nhiễm sắc thể.

Lần khám thai thứ sáu (20 - 24 tuần tuổi)

Mục đích: Ở lần khám này, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm chi tiết để kiểm tra hình thái của thai nhi, tầm soát các dị tật về cơ quan và hệ thần kinh trung ương. 

Xét nghiệm:

• Đo chỉ số BMI và huyết áp: Theo dõi cân nặng và huyết áp của mẹ để kiểm soát các yếu tố nguy cơ.
• Siêu âm hình thái: Kiểm tra chi tiết các cơ quan như tim, thận, cột sống, và não bộ của thai nhi để phát hiện sớm các bất thường.
• Xét nghiệm nước tiểu: Giúp tầm soát tiểu đường thai kỳ và kiểm tra chức năng thận của mẹ.
• Khám thai: Đo nhịp tim thai và tính tuổi thai chính xác dựa trên siêu âm và các chỉ số lâm sàng.

Nếu phát hiện bất thường nghiêm trọng về hình thể hoặc các cơ quan nội tạng của thai nhi, bác sĩ có thể cân nhắc đình chỉ thai nghén trước khi thai nhi bước sang tuần thứ 24.

Lần khám thai thứ bảy (24 - 27 tuần 6 ngày)

Mục đích: Lần khám thai cuối cùng trong tam cá nguyệt thứ hai nhằm kiểm tra các yếu tố liên quan đến sự bất đồng nhóm máu giữa mẹ và thai nhi, tầm soát tiểu đường thai kỳ và theo dõi các biến đổi về sức khỏe của mẹ có thể ảnh hưởng đến thai kỳ.

Xét nghiệm:

• Đo chỉ số BMI và huyết áp.
• Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ kiểm tra sự bất đồng nhóm máu Rh giữa mẹ và bé, đặc biệt là nếu mẹ có Rh âm tính và thai nhi có Rh dương tính. Nếu có bất đồng, mẹ sẽ được tiêm globulin miễn dịch để ngăn chặn sản sinh kháng thể chống lại Rh của thai nhi.
• Xét nghiệm tầm soát tiểu đường thai kỳ: Được thực hiện qua xét nghiệm đường huyết nhằm phát hiện các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ.
• Siêu âm: Kiểm tra sự phát triển của thai nhi và kiểm soát lượng nước ối, đảm bảo thai nhi đang phát triển khỏe mạnh.

Lịch khám thai định kỳ trong tam cá nguyệt thứ ba (tuần 28 - 42)

Lần khám thai thứ tám (tuần 28 - 36)

Mục đích: Lần khám này nhằm kiểm tra sự phát triển của thai nhi, xác định ngôi thai, đồng thời thực hiện các bước tiêm phòng cần thiết để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.

Xét nghiệm và kiểm tra:

• Xét nghiệm máu và nước tiểu: Đánh giá chức năng thận và tầm soát tiểu đường thai kỳ.
• Siêu âm: Kiểm tra sự phát triển của thai nhi, xác định ngôi thai (đầu, mông hoặc ngang), kiểm tra lượng nước ối và đo cổ tử cung để đánh giá nguy cơ sinh non.
• Xét nghiệm Non-Stress Test (NST): Đánh giá tình trạng sức khỏe của thai nhi, kiểm tra xem thai nhi có nhận đủ oxy hay không.
• Tiêm phòng uốn ván: Mẹ bầu sẽ được tiêm hai mũi uốn ván, mỗi mũi cách nhau một tháng.

Từ tuần thứ 30, thai nhi bình thường sẽ có ít nhất 4 lần cử động mỗi giờ. Mẹ bầu cần theo dõi kỹ cử động của bé và tái khám ngay khi phát hiện bất thường như thai máy yếu, đau bụng, ra máu âm đạo, hoặc các dấu hiệu bất thường khác.

Lần khám thai từ tuần 36 - 40

Mục đích: Ở lần khám này, bác sĩ sẽ kiểm tra sự sẵn sàng của cơ thể mẹ cho quá trình sinh nở, bao gồm ngôi thai, tình trạng cổ tử cung, và khả năng sinh thường hay cần can thiệp y khoa.

Xét nghiệm và kiểm tra:

• Kiểm tra cổ tử cung: Bác sĩ sẽ kiểm tra xem cổ tử cung đã mở hay có dấu hiệu nào cho thấy sắp chuyển dạ hay chưa.
• Siêu âm: Tiếp tục theo dõi tình trạng thai nhi, vị trí nhau thai, lượng nước ối và kích thước của thai.
• Kiểm tra khung chậu: Để đánh giá khả năng sinh thường của mẹ, bác sĩ sẽ kiểm tra khung chậu nhằm xác định liệu thai nhi có thể chui qua ống sinh tự nhiên hay cần can thiệp mổ lấy thai.
• Xét nghiệm Non-Stress Test (NST): Được thực hiện để đảm bảo thai nhi vẫn đang nhận đủ oxy và phát triển khỏe mạnh.

Lần khám thai từ tuần 40 - 42

Mục đích: Trong trường hợp thai kỳ kéo dài đến sau tuần thứ 40, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi để cân nhắc phương pháp can thiệp (kích sinh, mổ lấy thai) hoặc tiếp tục theo dõi chờ đợi sinh tự nhiên.

Xét nghiệm và kiểm tra:

• Thăm khám: Bác sĩ sẽ kiểm tra tổng thể sức khỏe của mẹ và thai nhi, đánh giá các dấu hiệu sinh nở.
• Siêu âm: Theo dõi tình trạng thai nhi và kiểm tra lượng nước ối, xác định xem thai nhi có phát triển bình thường hay không, đồng thời đánh giá nguy cơ suy giảm nước ối nếu kéo dài quá tuần 42.

Những lưu ý cần nắm khi đi khám thai định kỳ

Để mỗi lần khám diễn ra suôn sẻ và hiệu quả, mẹ bầu cần nắm rõ một số lưu ý quan trọng:

• Tuân thủ lịch khám định kỳ.
• Chuẩn bị thông tin cá nhân.
• Chú ý chế độ dinh dưỡng.
• Theo dõi triệu chứng bất thường.
• Mặc trang phục thoải mái.
• Thực hiện xét nghiệm đúng thời gian.
• Sẵn sàng cho chỉ định bổ sung.

Tuân thủ đúng lịch khám thai định kỳ giúp mẹ bầu yên tâm hơn trong suốt thai kỳ, chuẩn bị tốt nhất cho sự chào đời của con yêu. Mẹ bầu nên luôn lắng nghe cơ thể, chủ động thăm khám và tư vấn với bác sĩ khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, để có một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.