Liệu pháp ACT là gì? Ai là người cần sử dụng liệu pháp ACT?

Liệu pháp ACT đang nhận được sự quan tâm và nghiên cứu từ các chuyên gia tâm lý tại Việt Nam, đặc biệt trong cộng đồng người làm việc với vấn đề sức khỏe tâm thần. Tuy nhiên, việc áp dụng ACT trong các cơ sở y tế và tâm lý học cụ thể có thể chưa phổ biến rộng rãi. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về liệu pháp ACT nhé!

Liệu pháp ACT là gì?

Liệu pháp Chấp nhận và Cam kết (ACT) là một phương pháp trị liệu tâm lý tập trung vào việc chấp nhận các suy nghĩ, cảm xúc, hoàn cảnh tiêu cực và khuyến khích tham gia các hoạt động tích cực nhằm duy trì giá trị và mục tiêu cá nhân.

Quá trình thực hiện liệu pháp ACT

Khác biệt với liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), ACT không nhắm đến việc giảm tần suất hay mức độ nghiêm trọng của những trải nghiệm khó chịu bên trong. Mục tiêu chính của ACT là giảm sự đấu tranh trong việc kiểm soát hay loại bỏ những trải nghiệm này và thúc đẩy sự tham gia vào những hoạt động mang ý nghĩa theo giá trị cá nhân.

Quá trình này bao gồm sáu thành phần chính:

• Chấp nhận (Acceptance): Cho phép suy nghĩ và cảm xúc diễn ra mà không cố gắng thay đổi chúng. Chấp nhận được coi là một quá trình tích cực.
• Đánh lừa nhận thức (Cognitive Defusion): Tách bản thân khỏi trải nghiệm bên trong, giúp nhìn nhận suy nghĩ như là suy nghĩ mà không bị ảnh hưởng bởi chúng.
• Bản ngã là bối cảnh (Self as Context): Học cách xem xét suy nghĩ về bản thân một cách độc lập với hành động của bản thân.
• Sự hiện diện (Being Present): Tăng cường sự chú ý vào môi trường xung quanh và học cách chuyển đổi sự chú ý ra khỏi suy nghĩ và cảm xúc bên trong.
• Các giá trị (Values): Xác định những lĩnh vực trong cuộc sống quan trọng để thúc đẩy hành động.
• Sự cam kết (Commitment): Thay đổi hành vi dựa trên nguyên tắc đã được đề cập trong quá trình trị liệu.

Các kỹ thuật chính trong liệu pháp ACT

Liệu pháp ACT sử dụng nhiều phép ẩn dụ, nghịch lý logic và bài tập trải nghiệm. Bên cạnh đó, cũng áp dụng kỹ thuật hành vi truyền thống như kích hoạt hành vi và phơi nhiễm.

Các phiên trị liệu có thể bao gồm các bài tập chánh niệm để thúc đẩy nhận thức lành mạnh và không đánh giá những suy nghĩ, cảm xúc và ký ức mà bạn đã tránh. Bác sĩ tâm lý hướng dẫn cách xem xét lại những hành động không phù hợp với giá trị cá nhân và thiết lập bài tập trị liệu về nhà để áp dụng trong môi trường hàng ngày.

Liệu pháp ACT dành cho ai?

Liệu pháp Chấp nhận và Cam kết (ACT) có thể mang lại lợi ích cho nhiều đối tượng khác nhau, đặc biệt là những người đang phải đối mặt với các vấn đề tinh thần. Dưới đây là một số đối tượng phù hợp với ACT.

Người mắc rối loạn tâm lý

• Lo âu: Người mắc rối loạn lo âu tổng quát (GAD), rối loạn cưỡng chế (OCD) có thể tìm thấy giá trị trong việc sử dụng ACT để làm giảm đi các triệu chứng lo âu.
• Trầm cảm: ACT có thể giúp những người đã từng bị trầm cảm tập trung vào việc sống theo các giá trị và mục tiêu cá nhân thay vì bị cuốn vào suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực.

Các vấn đề về sức khỏe tinh thần

• Rối loạn ăn uống: ACT có thể hỗ trợ người bị rối loạn ăn uống như bulimia hoặc anorexia bằng cách giúp họ chấp nhận và thích nghi với suy nghĩ và cảm xúc của mình liên quan đến thức ăn và cơ thể.
• Lạm dụng chất: Các kỹ thuật của ACT cũng có thể hữu ích trong việc hỗ trợ người mắc lạm dụng chất thay vì tránh hoặc tự cảm xúc.

Người muốn tăng cường sức khỏe tinh thần và hạnh phúc

ACT không chỉ phục vụ cho những người đang gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần mà còn cho những người muốn nâng cao sức khỏe tinh thần và tìm kiếm sự hài lòng trong cuộc sống.

Nhóm đối tượng khác

• Cá nhân muốn tập trung vào sự phát triển cá nhân: ACT có thể hỗ trợ những người muốn xác định rõ ràng giá trị và mục tiêu cá nhân, giúp họ sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn.
• Công ty và tổ chức: Nguyên tắc ACT cũng có thể được áp dụng trong môi trường doanh nghiệp, giúp nhân viên đối mặt với áp lực công việc một cách linh hoạt và cân bằng hơn.

ACT không chỉ hữu ích cho những người đang gặp vấn đề về sức khỏe tâm lý mà còn cho những người muốn nâng cao nhận thức về bản thân và cách họ tương tác với thế giới xung quanh. Đây là một phương pháp linh hoạt và có thể thích hợp với nhiều đối tượng khác nhau.

Tại Việt Nam, liệu pháp ACT đã trở thành một phương pháp tâm lý mới thu hút sự quan tâm nghiên cứu và áp dụng lâm sàng trong những năm gần đây. Đây là một phần của làn sóng trị liệu hành vi thứ ba, tiếp theo sau các liệu pháp làn sóng thứ hai như CBT. Nếu bạn muốn tìm hiểu về ACT là gì, hy vọng rằng bài viết trên của Nhà thuốc Long Châu đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các khái niệm và các kỹ thuật cơ bản của ACT, từ đó giúp bạn tận dụng tối đa hiệu quả của phương pháp trị liệu này.

Xem thêm: Những lợi ích của liệu pháp đi bộ và nói chuyện trong y học