Men gan cao kiêng gì? Những điều cần lưu ý

Khi men gan tăng cao, gan đang chịu áp lực tổn thương hoặc viêm nhiễm, khiến khả năng chuyển hóa và thải độc suy giảm rõ rệt. Nếu tiếp tục duy trì thói quen ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan hoặc thậm chí ung thư gan. Do đó, bên cạnh việc điều trị theo chỉ định y khoa, người bệnh cần nghiêm túc điều chỉnh chế độ ăn và tránh xa những thực phẩm, đồ uống gây hại cho gan. Vậy men gan cao kiêng gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Men gan cao kiêng gì?

Men gan cao kiêng gì là câu hỏi mà rất nhiều người bệnh quan tâm hiện nay. Dưới đây là điều mà bạn phải tránh nếu đang băn khoăn không biết men gan cao kiêng gì:

Men gan cao nên kiêng đồ uống có cồn

Sử dụng rượu bia kéo dài không chỉ làm tăng men gan mà còn làm tiến triển các bệnh lý nghiêm trọng như gan nhiễm mỡ, viêm gan mạn, xơ gan, thậm chí là ung thư gan. Với người có chỉ số men gan cao, việc ngưng sử dụng rượu bia là bắt buộc để bảo tồn chức năng gan.

Hạn chế thức ăn nhiều chất béo có hại

Các loại chất béo không tốt như chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa thường có mặt trong đồ chiên rán, thức ăn nhanh, bánh ngọt công nghiệp, xúc xích, mỡ động vật,... làm tăng nồng độ triglyceride trong máu, khiến gan phải hoạt động nhiều hơn để chuyển hóa lipid, dễ dẫn đến viêm gan nhiễm mỡ và tăng men gan.

Hạn chế ăn các món có gia vị mặn, cay nóng

Thức ăn chứa nhiều gia vị cay (ớt, tiêu, tỏi sống) và muối làm tăng nguy cơ viêm tại tế bào gan, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động chuyển hóa và bài tiết của gan. Thói quen ăn mặn cũng làm tăng nguy cơ tăng huyết áp và bệnh lý thận đi kèm.

Tránh ăn quá nhiều đường

Đường, đặc biệt là fructose, khi tiêu thụ quá mức sẽ được gan chuyển hóa thành acid béo và tích tụ dưới dạng mỡ tại gan. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), một tình trạng thường đi kèm với men gan cao.

Hạn chế đồ ăn chứa tinh bột tinh chế

Tinh bột tinh chế như bánh mì trắng, bún, mì, bánh quy công nghiệp,... có chỉ số đường huyết cao. Sau khi tiêu hóa, chúng làm tăng đường máu nhanh chóng, buộc gan phải làm việc cường độ cao để chuyển hóa glucose và dự trữ glycogen.

Hạn chế ăn thịt đỏ, thịt chế biến sẵn

Thịt đỏ (bò, dê, cừu) và thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói, thịt nguội) chứa hàm lượng cao protein và chất béo bão hòa, đồng thời còn chứa chất bảo quản như nitrit và nitrat. Với người có men gan cao, nên ưu tiên nguồn đạm từ thịt trắng như cá, thịt gà, trứng và đậu phụ.

Tránh ăn thức ăn độc hại

Một số thực phẩm bị nấm mốc, ôi thiu, hoặc chứa aflatoxin có thể gây hoại tử tế bào gan, làm tăng nguy cơ viêm gan và ung thư gan nguyên phát. Ngoài ra, các thực phẩm bị chiên đi chiên lại nhiều lần cũng sinh ra các gốc tự do và chất oxy hóa mạnh có khả năng phá hủy màng tế bào gan. Do đó, cần duy trì chế độ ăn sạch, tươi mới và có nguồn gốc rõ ràng để bảo vệ chức năng gan.

Thức ăn nhanh, đồ đóng hộp

Thức ăn nhanh và đồ hộp công nghiệp là nhóm thực phẩm giàu chất béo bão hòa, muối, đường và chất bảo quản tổng hợp. Các món như gà rán, khoai tây chiên, pizza, xúc xích, thịt hộp,... không chỉ có hàm lượng calo và chất béo cao, mà còn chứa nhiều phụ gia như natri nitrit, monosodium glutamate (MSG), có thể làm gan quá tải trong quá trình chuyển hóa và giải độc.

Men gan cao kiêng gì để bệnh không nặng thêm?

Ngoài việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, người bệnh cần lưu ý loại bỏ các yếu tố nguy hại có thể khiến gan tiếp tục bị tổn thương. Dưới đây là những điều mà người có men gan cao tuyệt đối không nên bỏ qua trong quá trình chăm sóc sức khỏe của mình.

Tránh lạm dụng thuốc, thực phẩm chức năng

Một số thuốc, kể cả thuốc không kê đơn như paracetamol, hoặc các thuốc đông y không rõ nguồn gốc, có thể dẫn đến viêm gan cấp, thậm chí suy gan nếu sử dụng quá liều hoặc kéo dài. Vì vậy, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt đơn thuốc của bác sĩ và tránh tự ý sử dụng bất kỳ loại dược phẩm hoặc thực phẩm bổ sung nào.

Stress, căng thẳng quá mức

Căng thẳng tâm lý mạn tính làm tăng tiết cortisol gây ảnh hưởng đến chức năng gan. Cortisol cao có thể làm giảm lưu lượng máu đến gan, tăng hoạt động của tế bào diệt tự nhiên, từ đó gây tổn thương tế bào gan. Người bệnh nên thực hiện các biện pháp thư giãn như thiền, hít thở sâu, nghỉ ngơi hợp lý để bảo vệ gan.

Bỏ thuốc lá

Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc như nicotin, formaldehyde, benzene... có thể gây độc tế bào gan và làm trầm trọng hơn các tổn thương sẵn có. Với người có tiền sử sử dụng rượu, việc hút thuốc còn làm tăng khả năng tiến triển thành xơ gan. Do đó, người bị men gan cao tuyệt đối không nên hút thuốc.

Thức khuya

Giấc ngủ không đủ và rối loạn nhịp sinh học có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe gan thông qua cơ chế gián tiếp như tăng phản ứng viêm, rối loạn chuyển hóa và suy giảm chức năng miễn dịch. Mặc dù chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy gan hoạt động mạnh nhất trong khoảng thời gian từ 23 giờ đến 3 giờ sáng, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy giấc ngủ kém chất lượng có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh lý gan mạn tính, bao gồm gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) và viêm gan mạn. Do đó, người bệnh nên duy trì giấc ngủ đầy đủ và đúng giờ để hỗ trợ chức năng gan.

Tránh quan hệ tình dục không an toàn

Quan hệ tình dục không sử dụng các biện pháp bảo vệ có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm hoặc tái nhiễm virus viêm gan, từ đó khiến tình trạng gan thêm tổn thương và làm tăng men gan.

Không tiếp xúc với máu và chất dịch cơ thể của người khác

Tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc các dịch tiết cơ thể của người khác có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm như viêm gan B, viêm gan C hoặc HIV, những tác nhân gây tổn thương gan nghiêm trọng và làm tăng men gan. Do đó, người có men gan cao cần tuyệt đối tránh dùng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng hoặc bất kỳ vật dụng cá nhân nào có nguy cơ dính máu.

Lưu ý cho người bị men gan cao

Người bị men gan cao không chỉ cần tránh các thực phẩm và thói quen có hại, mà còn cần xây dựng lối sống khoa học để hỗ trợ chức năng gan, kiểm soát chỉ số men gan và ngăn ngừa các biến chứng về sau. Dưới đây là những lưu ý quan trọng giúp người bệnh cải thiện sức khỏe gan một cách hiệu quả:

• Ưu tiên thực phẩm hỗ trợ chức năng gan: Người bệnh nên bổ sung các loại rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và axit béo không bão hòa như cá hồi, quả bơ, dầu oliu để tăng cường bảo vệ và tái tạo tế bào gan.
• Duy trì thói quen vận động phù hợp: Hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc bơi lội giúp cải thiện tuần hoàn máu, hỗ trợ gan thực hiện chức năng chuyển hóa và thải độc hiệu quả hơn.
• Ổn định tâm lý và chất lượng giấc ngủ: Tinh thần căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến trục nội tiết - thần kinh - miễn dịch, làm suy giảm chức năng gan. Người bệnh cần nghỉ ngơi hợp lý và ngủ đủ giấc.
• Thăm khám định kỳ và theo dõi men gan: Người có men gan cao cần được theo dõi chỉ số men gan thường xuyên để phát hiện sớm dấu hiệu tiến triển bệnh lý gan, từ đó can thiệp y khoa kịp thời.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ men gan cao kiêng gì và cần lưu ý những gì để bảo vệ sức khỏe gan. Hãy chủ động điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt và thăm khám định kỳ để kiểm soát chỉ số men gan hiệu quả nhé.