Miễn dịch huỳnh quang là gì? Vị trí chẩn đoán khi thực hiện

Thực tế kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang đã được sử dụng từ lâu trong chuyên khoa da liễu, nhằm xác định bản chất của tế bào và cấu trúc mô học nhằm phục vụ quá trình chẩn đoán các bệnh về da. Để hiểu hơn về phương pháp này và hệ miễn dịch, mời mọi người cùng xem qua bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu nhé.

Miễn dịch huỳnh quang là gì?

Miễn dịch huỳnh quang là kỹ thuật hóa mô cần thiết để phát hiện vị trí khu trú của các kháng nguyên, tương tự với kỹ thuật hóa mô miễn dịch khi kết hợp giữa 2 kỹ thuật mô bệnh học và miễn dịch học. Trong đó sự khác biệt duy nhất là miễn dịch huỳnh quang có chất đánh dấu chứa các kháng nguyên được gắn với một chất nhuộm huỳnh quang (Fluorescein) có đặc tính phát quang dưới kích thích của nguồn sáng là tia cực tím.

Có 2 kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang chính được sử dụng nhiều trong chuyên khoa da liễu bao gồm:

Miễn dịch huỳnh quang gián tiếp

Đối với miễn dịch huỳnh quang gián tiếp, trên mảnh cắt sẽ có các kháng nguyên đã biết, cùng với đó nhỏ lên các mảnh cắt giọt huyết thanh đã pha loãng theo từng trường hợp của bệnh nhân. Nếu trong huyết thanh có kháng thể tưởng ứng với kháng nguyên ở mảnh cắt thì phức hợp kháng nguyên - kháng thể sẽ hình thành, nhờ nhỏ lên đó giọt globulin kháng globulin huỳnh quang (kháng người). Do đó nếu kháng nguyên bắt màu huỳnh quang có nghĩa là huyết thanh người bệnh có kháng thể.

Miễn dịch huỳnh quang trực tiếp

Kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang gián tiếp xác định kháng thể qua da của bệnh nhân, được áp dụng trong các trường hợp chẩn đoán ung thư da, bệnh da nhiễm trùng, lupus ban đỏ, xơ cứng bì, bệnh huyết học ở da, bệnh mạch máu,…

So với kỹ thuật sinh thiết, miễn dịch huỳnh quang có điểm vượt trội hơn đó là có khả năng xác định bệnh nhanh và chính xác qua những lắng đọng miễn dịch khác nhau. Cụ thể ở phương pháp sinh thiết những bệnh về da có bọng nước như viêm da Herpes hay Porphyria Cutanea, mọi thứ đều ở vị trí trung bì, để kết luận chính xác phải thực hiện thêm bước miễn dịch huỳnh quang trực tiếp.

Phản ứng miễn dịch huỳnh quang

Thuốc nhuộm huỳnh quang có thể kết hợp với kháng thể mà không phá vỡ tính chất đặc hiệu của kháng thể, sau đây là phản ứng ở từng trường hợp thực hiện miễn dịch huỳnh quang.

Hình thức gián tiếp

Kháng thể tiếp xúc với kháng nguyên và kháng globulin người liên hợp với thuốc nhuộm huỳnh quang Fluorescein bằng cách cho kháng nguyên cố định lên thẻ cứng rồi tác dụng với huyết thanh của người bệnh.

Sau đó tiếp tục rửa để đảm bảo sạch kháng thể thừa, nhỏ giọt globulin người gắn với thuốc nhuộm Fluorescein rồi theo dõi dưới kính hiển vi.

Cách thực hiện này được chỉ định trong trường hợp chẩn đoán bệnh giang mai và các bệnh tự miễn. Cùng nhiều ưu điểm như tiết kiệm thời gian vì huyết thanh được thử nghiệm cùng lúc, sự phát huỳnh quang mạnh hơn.

Hình thức trực tiếp

Miễn dịch huỳnh quang trực tiếp thường được dùng để chẩn đoán vi khuẩn tả, bằng cách cho kháng thể liên hợp với thuốc nhuộm huỳnh quang Fluorescein rồi tác dụng với kháng nguyên. Theo dõi dưới kính hiển vi huỳnh quang, nếu thấy được các vi khuẩn tả phát huỳnh quang xanh lục đó là mẫu phân dương tính.

Cách lấy mẫu để thực hiện miễn dịch huỳnh quang

Dưới đây là từng trường hợp cụ thể để lấy mẫu bệnh phẩm khi thực hiện miễn dịch huỳnh quang:

Miễn dịch huỳnh quang gián tiếp

Lấy từ 3 - 5ml máu ở tĩnh mạch vào ống nghiệm không chứa chất chống đông.

Miễn dịch huỳnh quang trực tiếp

• Tổn thương bọng nước: Lấy sinh thiết vùng da xung quanh khu vực cách bọng nước từ 3 - 10mm.
• Tổn thương mô liên kết: Lấy sinh thiết ngay vị trí tổn thương da.
• Tổn thương viêm mao mạch: Cắt bỏ các tổn thương sớm dưới 24 giờ.

Vị trí chẩn đoán khi thực hiện miễn dịch huỳnh quang

Dưới đây là 3 vị trí tiếp cận chẩn đoán khi thực hiện miễn dịch huỳnh quang, cụ thể:

• Ở khoảng gian bào tế bào biểu mô gai: Xác định các bệnh về da như pemphigus thông thường và các biến thể đối với kháng thể IgG và pemphigus kháng thể IgA.
• Ở khoảng gian bào tế bào biểu mô gai và màng đáy: Có liên quan đến các bệnh da như pemphigus thể đỏ da và pemphigus á u.
• Ở màng đáy: Kết luận các bệnh lý như pemphigus thể bọng nước, pemphigus sẹo, pemphigus thời kỳ mang thai, ly thượng bì bọng nước mắc phải, lupus thể bọng nước, bệnh IgA thành dài,...

Vai trò của miễn dịch huỳnh quang trong ngành da liễu

Miễn dịch huỳnh quang thường có ý nghĩa như sau đối với ngành da liễu:

• Chẩn đoán các bệnh da bọng nước tự miễn pemphigus.
• Phân biệt bệnh da bọng nước tự miễn có triệu chứng lâm sàng và loại trừ các bệnh da có bọng nước khác.
• Miễn dịch huỳnh quang gián tiếp kết luận lượng kháng thể lưu hành trong máu bệnh nhân để đưa ra kết luận hướng điều trị phù hợp.

Hy vọng qua thông tin chia sẻ trong bài viết trên, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về vai trò của kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang trong ngành da liễu. Hơn nữa hiệu quả thực hiện miễn dịch huỳnh quang cũng cao hơn so với các kỹ thuật khác, cho kết quả nhanh, chính xác, đặc biệt là giá thành rẻ phù hợp với tài chính của nhiều gia đình.

Xem thêm: Miễn dịch chủ động: Khái niệm và cơ chế hình thành