Kháng thể là gì? Có mấy loại kháng thể quan trọng

Trong một phản ứng miễn dịch, kháng thể là nhân tố giúp các tế bào miễn dịch nhận biết và phản ứng lại với các tác nhân gây bệnh để bảo vệ cơ thể. Vậy kháng thể là gì? Nhà thuốc Long Châu sẽ giải đáp ngay sau đây.

Kháng thể là gì?

Kháng thể là gì? Cơ chế hình thành của kháng thể

Kháng thể là gì?

Kháng thể (hay còn gọi là antibody) là những chất (protein) hình chữ Y được cơ thể sản xuất và được hệ thống miễn dịch sử dụng khi các sinh vật lạ xâm nhập vào cơ thể bằng cách nào đó.

Kháng thể có tác dụng xác định và tiêu diệt virus hay vi khuẩn có hại để bảo vệ cơ thể. Cơ thể có khả năng sinh ra kháng thể càng mạnh thì khả năng miễn dịch chống lại các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn gây ra càng cao.

Cơ chế hình thành kháng thể

Sự hình thành kháng thể là một quá trình khá phức tạp và trải qua 3 giai đoạn chủ yếu sau đây:

• Giai đoạn 1 - giai đoạn cân bằng: Khi đó các kháng nguyên phải có sự cân bằng giữa mạch máu và ngoài mạch máu cách khuếch tán. Đây là một quá trình diễn ra nhanh chóng. Giai đoạn này mất đi ngay khi kháng nguyên dừng khuếch tán.
• Giai đoạn 2 - giai đoạn chuyển hoá phân rã: Trong giai đoạn này, các tế bào và enzym của cơ thể chuyển hoá kháng nguyên. Khi đó, các kháng nguyên bị các đại thực bào và tế bào thực bào bắt giữ. Giai đoạn này ngắn hay dài phụ thuộc vào hệ thống miễn dịch và cơ thể chủ.
• Giai đoạn 3 - giai đoạn loại bỏ miễn dịch: Khi kháng thể vừa được tổng hợp, mỗi kháng thể đặc hiệu sẽ kết hợp với kháng nguyên và tạo thành phức hợp kháng nguyên - kháng thể. Sau đó chúng sẽ bị thực bào, bị thoái hoá sau khi giai đoạn loại bỏ miễn dịch hoàn thành và kháng thể sẽ tồn tại trong huyết thanh chờ phản ứng miễn dịch mới.

Có mấy loại kháng thể?

Các loại kháng thể trong hệ miễn dịch của cơ thể

 Trong cơ thể người có 5 loại kháng thể cơ bản bao gồm:

• Kháng thể IgG (Immunoglobulin G): Là kháng thể phổ biến nhất trong máu, sữa non và các dịch mô (chiếm khoảng 75% kháng tổng kháng thể trong cơ thể người). Đối với trẻ sơ sinh, IgG xuyên qua nhau thai khi trẻ chưa được sinh ra, sau đó sẽ theo thai nhi đi ra ngoài để bảo vệ con trong những tuần đầu sau sinh khi hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển. Mặt khác, tùy thuộc vào từng kháng nguyên cụ thể, IgG gắn thẻ mầm bệnh để đánh dấu giúp các tế bào miễn dịch và protein khác nhận ra chúng hoặc tự chúng thúc đẩy việc giải phóng để tiêu diệt.
• Kháng thể IgA (Immunoglobulin A): Là một trong những kháng thể đầu tiên của cơ thể chống lại nhiễm trùng. IgA chiếm khoảng 15% tổng kháng thể trong cơ thể người, được tìm thấy chủ yếu ở các mô niêm mạc như âm đạo, ruột, nước mắt, sữa mẹ hay miệng và nước bọt. IgA được tiết ra ở đâu thì chúng chống lại tác nhân gây bệnh ngay tại đó.
• Kháng thể IgM (Immunoglobulin M): IgM được sản xuất bởi tế bào B và liên kết với mầm bệnh. Đây là lớp miễn dịch đầu tiên được tổng hợp ở trẻ sơ sinh và cũng là kháng thể đầu tiên được cơ thể tổng hợp chống lại tình trạng nhiễm trùng. Khi đối mặt với sinh vật gây bệnh, IgM được tiết ra rất nhanh để tiêu diệt vi khuẩn và giảm mạnh ngay sau khi kháng thể IgG tiếp nhận.
• Kháng thể IgE (Immunoglobulin E): Là kháng thể chịu trách nhiệm về các phản ứng dị ứng quá mẫn và ký sinh trùng. IgE tiết ra bởi hạch bạch huyết hoặc các mô bạch huyết nằm xung quanh vị trí của chất gây dị ứng (kháng nguyên). Loại kháng nguyên này được tìm thấy chủ yếu trong màng niêm mạc, da và phổi.
• Kháng thể IgD (Immunoglobulin D): Là kháng nguyên chiếm tỉ lệ thấp nhất trên tổng kháng thể trong cơ thể (khoảng 1%). Không giống như các kháng thể khác, IgD không tích cực lưu thông mà liên kết với tế bào lympho B để kích hoạt và bắt đầu tạo ra phản ứng miễn dịch.

Kháng thể có vai trò xác định các sinh vật lạ xâm nhập vào cơ thể

Vai trò của kháng thể đối với cơ thể

Kháng thể là thành phần không thể thiếu đối với cơ thể nói chung và hệ miễn dịch nói riêng. Trong một phản ứng miễn dịch, kháng thể có 3 vai trò quan trọng giúp bảo vệ cơ thể:

Liên kết với kháng nguyên

Các Immunoglobulin có khả năng nhận diện vật thể lạ xâm nhập vào cơ thể và gắn với một protein đặc hiệu tương ứng nhờ các vùng biến đổi. Trong một phản ứng miễn dịch, các kháng thể được gắn vào các kháng nguyên (độc tố vi khuẩn, virus…) để trung hòa độc tố và ngăn cản sự bám dính của các độc tố này lên bề mặt của tế bào. Từ đó, các tế bào của cơ thể tránh được các rối loạn do các độc tố này gây ra và hạn chế được các bệnh do chúng gây ra.

Một số virus hay vi khuẩn gây bệnh xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ bám vào bề mặt của tế bào để gây bệnh. Tùy từng loại tác nhân gây bệnh mà hệ thống miễn dịch sẽ điều phối các kháng thể đặc hiệu khác nhau:

• Đối với với vi khuẩn, chúng sẽ sử dụng các adhesive - là các phân tử bám dính để bám vào các tế bào của cơ thể. Các kháng thể kháng adhesive sẽ được huy động để gắn vào các phân tử bám dính adhesive nhằm ngăn chặn chúng gắn vào các tế bào đích.
• Đối với virus, chúng sẽ sử dụng các protein trên lớp vỏ ngoài để bám vào các tế bào của cơ thể. Khi đó, kháng thể kháng protein capsid sẽ được huy động để ngăn chặn chúng gắn vào các tế bào đích.

Hoạt hoá bổ thể

Một trong những cơ chế quan trọng để bảo vệ cơ thể của kháng thể là hoạt hóa bổ thể. Bổ thể là tập hợp các protein huyết tương khi được kháng thể hoạt hóa sẽ có tác dụng tiêu diệt các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể:

• Xâm nhập và đục một lỗ thủng trên lớp vỏ của vi khuẩn.
• Tạo điều kiện và thúc đẩy quá trình thực bào.
• Thanh thải phức hợp miễn dịch.
• Phóng thích các phân tử hoạt hóa hướng động.

Huy động các tế bào miễn dịch

Các kháng nguyên có thể sẽ liên kết với các tế bào miễn dịch trong hệ thống miễn dịch ở đầu định hằng ngay sau khi gắn vào kháng nguyên ở đầu biến đổi. Khi đó, các kháng nguyên có thể kết hợp gắn với một vi khuẩn và một đại thực bào hay một tế bào bạch cầu để kích hoạt hiện tượng thực bào xảy ra. Quá trình thực bào diễn ra nhằm phá hủy, tiêu diệt hoặc vô hiệu hóa các độc tố vi khuẩn hay tế bào ung thư đã gắn kết với kháng nguyên đó.

Một cơ thể khỏe mạnh cần bổ sung nhiều kháng thể để tăng cường khả năng nhận biết và tiêu diệt vi khuẩn cho cơ thể. Và bài viết trên đã cùng cấp những thông tin giúp bạn đọc hiểu được kháng thể là gì. Hãy truy cập vào website của Nhà thuốc Long Châu để tìm hiểu nhiều kiến thức về sức khỏe hơn.

Ánh Vũ 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp