Mụn dưới da là gì? Nguyên nhân hình thành và cách điều trị hiệu quả

Mụn dưới da là một trong những vấn đề da liễu phổ biến khiến nhiều người cảm thấy tự ti và khó chịu. Khác với những loại mụn nổi rõ trên bề mặt, mụn dưới da thường ẩn sâu bên trong nang lông, khó nhìn thấy nhưng lại gây đau và viêm.

Mụn dưới da là gì?

Mụn cứng dưới da, hay còn gọi là mụn dạng nang nốt, là một thể mụn trứng cá nặng hình thành sâu trong lớp da, nơi các nang lông bị bít tắc bởi dầu thừa, tế bào chết và vi khuẩn. Khác với những loại mụn thông thường như mụn đầu đen hay đầu trắng, mụn cứng dưới da thường phát triển âm thầm bên trong, khó gom cồi và khó điều trị hơn nhiều.

Mụn dưới da xuất hiện khi vi khuẩn Cutibacterium acnes (C. acnes) phát triển mạnh trong môi trường bít kín của lỗ chân lông, gây viêm và tạo thành các nốt sưng đỏ, cứng, đôi khi đau nhức. Mụn có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất là ở mặt, cằm, cổ, lưng và ngực những nơi tuyến bã nhờn hoạt động mạnh.

Đặc điểm dễ nhận biết nhất của mụn cứng dưới da là kích thước lớn, sờ vào thấy cứng, không di chuyển được, và thường không có đầu mụn. Khi sờ vào, bạn có thể cảm nhận được nhân mụn nằm sâu bên trong da, đôi khi gây cảm giác đau âm ỉ hoặc sưng đỏ rõ rệt. Vì nhân mụn nằm sâu, nên việc nặn hay tự xử lý tại nhà không chỉ không hiệu quả mà còn làm tình trạng viêm nặng hơn, tăng nguy cơ để lại sẹo lõm hoặc thâm sau mụn.

Nguyên nhân hình thành mụn cứng dưới da có thể đến từ rối loạn nội tiết tố, stress kéo dài, chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ hoặc đường, hay việc sử dụng mỹ phẩm không phù hợp. Ngoài ra, vệ sinh da không đúng cách cũng góp phần khiến nang lông dễ bị bít tắc và viêm nhiễm.

Vì đây là dạng mụn viêm nặng, người bị mụn cứng dưới da nên được thăm khám và điều trị bởi bác sĩ Da liễu hoặc chuyên khoa Thẩm mỹ Da. Việc điều trị thường kết hợp giữa thuốc bôi kháng viêm, thuốc kháng sinh, retinoid, hoặc liệu trình điều trị chuyên sâu như ánh sáng sinh học, peel da hoặc tiêm corticoid nội tổn thương. Khi được điều trị đúng cách, mụn sẽ giảm dần, hạn chế sẹo và giúp da phục hồi khỏe mạnh hơn.

Đặc điểm nhận biết mụn cứng dưới da

Mụn cứng dưới da (mụn dạng nang nốt) thường không dễ nhận thấy bằng mắt thường như mụn đầu trắng hay đầu đen, nhưng lại gây cảm giác đau nhức và khó chịu rõ rệt. Đây là dạng mụn viêm hình thành sâu bên dưới bề mặt da, vì vậy người mắc thường chỉ phát hiện khi sờ tay vào hoặc khi vùng da đó bị sưng đỏ.

Xuất hiện các nốt cứng nằm sâu dưới da

Dấu hiệu đầu tiên và dễ nhận biết nhất là sự xuất hiện của những nốt mụn cứng, sờ vào thấy chắc và không di chuyển được. Các nốt này nằm sâu trong da, không có đầu mụn rõ ràng, thường có kích thước lớn hơn mụn thông thường. Chúng có thể tồn tại trong nhiều ngày hoặc thậm chí vài tuần nếu không được điều trị.

Cảm giác đau hoặc nhạy cảm khi chạm vào

Mụn cứng dưới da thường gây đau âm ỉ, nhức hoặc cảm giác căng tức ở vùng da bị viêm, đặc biệt khi chạm tay vào. Cảm giác đau này cho thấy mô da bên trong đang bị viêm nhiễm, hình thành ổ mủ hoặc áp xe nhỏ. Ở một số người, cơn đau có thể lan rộng ra xung quanh vùng mụn, khiến việc rửa mặt hay trang điểm cũng trở nên khó chịu.

Vùng da sưng đỏ, đổi màu

Khi quan sát kỹ, bạn có thể thấy vùng da quanh nốt mụn hơi sưng, đỏ hoặc đỏ sậm, thậm chí ngả tím ở những trường hợp viêm nặng. Màu sắc này là dấu hiệu của sự tụ máu và viêm nhiễm dưới da. Nếu mụn không được chăm sóc đúng cách, vùng da này có thể bị thâm hoặc để lại sẹo sau khi mụn xẹp.

Vị trí thường gặp

Mụn cứng dưới da có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh. Nam giới thường gặp ở vùng mặt, lưng và ngực, trong khi nữ giới lại dễ nổi mụn ở quai hàm, cằm và quanh miệng nơi chịu ảnh hưởng nhiều từ thay đổi nội tiết tố.

Tóm lại, nếu bạn thấy da xuất hiện những nốt cứng, đau và sưng đỏ kéo dài, rất có thể đó là mụn cứng dưới da. Việc không tự ý nặn, giữ da sạch sẽ và tìm đến bác sĩ Da liễu sớm sẽ giúp kiểm soát mụn hiệu quả, ngăn ngừa thâm sẹo và hạn chế tái phát.

Nguyên nhân gây mụn cứng dưới da

Mụn cứng dưới da hình thành khi lỗ chân lông bị bít tắc bởi dầu thừa, tế bào chết và bụi bẩn, tạo điều kiện cho vi khuẩn Cutibacterium acnes (C. acnes) sinh sôi và gây viêm. Khi vi khuẩn này bị “mắc kẹt” sâu trong nang lông, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tạo ra ổ viêm đỏ, sưng và đau. Ngoài nguyên nhân chính là tắc nghẽn lỗ chân lông, còn có nhiều yếu tố khác góp phần khiến tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn.

Vệ sinh da không đúng cách

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là làm sạch da không kỹ hoặc không phù hợp với loại da. Khi lớp bụi bẩn, dầu thừa và mỹ phẩm không được loại bỏ hoàn toàn, chúng sẽ tích tụ trong lỗ chân lông, khiến da “ngộp thở” và dễ viêm nhiễm. Đây là môi trường lý tưởng để vi khuẩn phát triển, dẫn đến mụn trứng cá và mụn cứng dưới da.

Rối loạn nội tiết tố

Sự thay đổi hormone, đặc biệt là androgen, có thể làm tăng hoạt động của tuyến bã nhờn. Điều này khiến da tiết nhiều dầu hơn, dễ gây tắc nghẽn và hình thành mụn viêm. Giai đoạn dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc mãn kinh là thời điểm dễ xuất hiện mụn nhất. Nam giới, do có nồng độ androgen cao hơn, cũng thường bị mụn cứng dưới da nặng hơn phụ nữ.

Sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng

Một số loại mỹ phẩm chứa corticoid, chì hoặc chất bảo quản gây kích ứng có thể khiến da yếu đi, lỗ chân lông bị bít tắc và viêm nhiễm. Việc dùng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc hoặc không tẩy trang kỹ càng sau khi trang điểm cũng làm tăng nguy cơ hình thành mụn cứng dưới da, đặc biệt là ở vùng cằm và má.

Lấy nhân mụn sai cách

Nhiều người có thói quen tự nặn mụn mà không đảm bảo vệ sinh hoặc kỹ thuật. Điều này có thể khiến nhân mụn bị đẩy sâu hơn vào da, gây viêm nhiễm nặng và tạo thành mụn dạng nang nốt. Nếu dụng cụ không được khử trùng hoặc thao tác mạnh tay, da còn dễ để lại sẹo và vết thâm sau mụn.

Thói quen sinh hoạt không lành mạnh

Chế độ ăn uống và lối sống cũng ảnh hưởng trực tiếp đến làn da. Ăn nhiều đồ ngọt, béo, thực phẩm chế biến sẵn hoặc sữa động vật có thể làm tăng tiết bã nhờn. Bên cạnh đó, thiếu ngủ, stress kéo dài hay uống ít nước cũng khiến da mất cân bằng, giảm khả năng tái tạo và dễ nổi mụn hơn.

Mụn cứng dưới da là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp. Để ngăn ngừa hiệu quả, bạn nên duy trì vệ sinh da đúng cách, điều chỉnh chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý và tránh lạm dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Khi mụn xuất hiện nhiều hoặc kéo dài, nên tham khảo ý kiến bác sĩ Da liễu để được điều trị an toàn và đúng hướng.

Tóm lại, mụn dưới da là kết quả của quá trình bít tắc lỗ chân lông kết hợp với sự tấn công của vi khuẩn và yếu tố nội tiết. Dù không dễ điều trị, nhưng nếu biết rõ nguyên nhân và có phương pháp chăm sóc da đúng đắn, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và ngăn ngừa mụn hiệu quả. Một làn da sạch khỏe bắt đầu từ thói quen chăm sóc khoa học, kiên trì và phù hợp với đặc điểm của từng loại da.