Nghiên cứu: Sinh tố có hạt có thể cải thiện kiểm soát đường huyết

Trong một bài viết quan điểm gần đây được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Châu Âu, các nhà nghiên cứu từ Đại học Plymouth (Vương quốc Anh) đã nhấn mạnh rằng sinh tố là nguồn cung cấp dinh dưỡng thực vật quan trọng.

Họ cho rằng sinh tố không nên bị xếp chung với nước ép trái cây, bởi lẽ sinh tố vẫn giữ được hàm lượng chất xơ đáng kể từ nguyên liệu ban đầu. Nhờ đó, sinh tố không nhất định sẽ gây ra sự tăng vọt đường huyết như một số người vẫn lo ngại.

Vấn đề sử dụng sinh tố và khuyến nghị y tế

Sinh tố ngày càng trở nên phổ biến như một cách tiện lợi để tăng lượng rau và trái cây trong chế độ ăn, được bày bán rộng rãi trên thị trường và cũng rất dễ làm tại nhà.

Tuy nhiên, các khuyến nghị y tế công cộng hiện nay ở Vương quốc Anh và châu Âu lại xếp sinh tố vào cùng nhóm với nước ép trái cây. Theo đó, người dân được khuyên nên hạn chế tiêu thụ dưới 150 ml mỗi ngày, và lượng này chỉ được tính như một khẩu phần rau hoặc trái cây trong ngày.

Tuy nhiên, có lý do để tin rằng sinh tố có thể là lựa chọn lành mạnh hơn nước ép. Các hướng dẫn hiện tại dựa trên lo ngại rằng việc ép trái cây sẽ làm tăng khả năng hấp thu đường tự do, từ đó dẫn đến tăng đột ngột đường huyết. Khác với nước ép, sinh tố giữ lại toàn bộ phần xơ của trái cây, điều này có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và giảm phản ứng đường huyết.

Do các đợt tăng đường huyết thường xuyên được biết là làm tăng nguy cơ mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa như tiểu đường type 2, nên ảnh hưởng sức khỏe của sinh tố cần được nghiên cứu sâu hơn. Những nghiên cứu gần đây đang thách thức các giả định truyền thống, cho thấy trái cây xay nhuyễn không nhất thiết gây hại cho việc kiểm soát đường huyết, thậm chí trong một số trường hợp còn giúp cải thiện phản ứng đường huyết lên tới 57%.

Trong bối cảnh chỉ khoảng một phần ba người trưởng thành ở Anh đạt được khuyến nghị ăn đủ 5 khẩu phần rau và trái cây mỗi ngày, thì việc xem xét lại cách đánh giá sinh tố có thể giúp khuyến khích thói quen ăn uống lành mạnh hơn.

Sinh tố so với trái cây nguyên quả: So sánh phản ứng đường huyết

Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc tiêu thụ trái cây đã được xay nhuyễn không làm tăng đường huyết nhiều hơn so với ăn trái cây nguyên quả. Ví dụ, một nghiên cứu về xoài cho thấy không có sự khác biệt nào về chỉ số đường huyết (GI) giữa dạng nguyên quả và dạng xay nhuyễn.

Một nghiên cứu khác cho thấy sinh tố chứa nhiều loại trái cây – như mâm xôi, chanh dây, chuối, xoài, dứa và kiwi – tạo ra phản ứng đường huyết thấp hơn đáng kể (với chỉ số GI là 32,7) so với khi ăn riêng lẻ từng loại trái cây ở dạng nguyên quả (có chỉ số GI là 66,2).

Xu hướng tương tự cũng được ghi nhận trong các nghiên cứu về táo (đã bỏ hạt) và mâm xôi đen, khi phản ứng đường huyết giảm rõ rệt nếu các loại trái cây này được tiêu thụ ở dạng xay nhuyễn. Dù các nghiên cứu này được thực hiện trên quy mô mẫu nhỏ, nhưng vẫn được thiết kế đầy đủ và khoa học, đủ mạnh để phát hiện ra sự khác biệt có ý nghĩa giữa việc tiêu thụ trái cây nguyên quả và trái cây xay nhuyễn.

Kết quả này gợi ý rằng sinh tố không gây ra các đợt tăng đường huyết có hại, thậm chí có thể hỗ trợ kiểm soát đường huyết, kể cả ở những người béo phì hoặc có rối loạn dung nạp glucose. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng kết quả trong môi trường nghiên cứu kiểm soát có thể không phản ánh hoàn toàn đúng hành vi ăn uống thực tế ngoài đời sống hàng ngày.

Chất xơ, quá trình tiêu hóa và vai trò của hạt

Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến phản ứng đường huyết là sự hiện diện của chất xơ, đặc biệt là chất xơ có trong hạt của trái cây. Khi ăn trái cây nguyên quả, quá trình nhai sẽ khởi động hệ tiêu hóa bằng cách kích thích tiết enzym nước bọt, giúp bắt đầu phân giải các loại carbohydrate phức.

Ngược lại, khi trái cây được xay nhuyễn, quá trình tiêu hóa ban đầu này bị bỏ qua, điều này có thể ảnh hưởng đến tốc độ hấp thu đường. Một số nghiên cứu gợi ý rằng xay nhuyễn có thể làm giải phóng nhiều chất xơ hơn từ hạt, từ đó làm chậm quá trình hấp thu glucose ở ruột non và giảm nguy cơ tăng đường huyết đột ngột.

Ví dụ, các nghiên cứu trên xoài và chuối (đều là trái cây không hạt) không cho thấy sự khác biệt đáng kể về phản ứng đường huyết giữa dạng nguyên quả và dạng xay nhuyễn. Tuy nhiên, khi thêm hạt lanh vào sinh tố trái cây, mức đường huyết giảm đáng kể, củng cố giả thuyết rằng hạt đóng vai trò điều hòa phản ứng đường huyết. Phát hiện này được hỗ trợ bởi một nghiên cứu được công bố (Alkutbe et al., 2020), trong đó việc thêm hạt lanh vào sinh tố xoài và chuối đã làm giảm đáng kể mức đường huyết sau ăn.

Các nghiên cứu tiếp theo là cần thiết để khám phá sâu hơn cách các loại chất xơ khác nhau, bao gồm cả tinh bột kháng (resistant starch) có trong một số loại trái cây như chuối và xoài chưa chín, ảnh hưởng đến mức đường huyết khi được tiêu thụ ở dạng xay nhuyễn. Một tổng quan gần đây cũng chỉ ra rằng tinh bột kháng có thể hiệu quả hơn chất xơ hòa tan trong việc giảm phản ứng đường huyết và phản ứng insulin.

Ý nghĩa đối với sức khỏe cộng đồng và hướng nghiên cứu trong tương lai

Những phát hiện này thách thức các khuyến nghị dinh dưỡng hiện tại vốn hạn chế việc tiêu thụ sinh tố. Trong khi một số nghiên cứu hiện có cho thấy việc xay nhuyễn trái cây không nhất thiết sẽ làm tăng mức đường huyết, vẫn cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn để đánh giá tác động lâu dài, bao gồm ảnh hưởng đến cảm giác no, phản ứng insulin và tổng lượng năng lượng nạp vào cơ thể.

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng mức insulin sau ăn cần được đo lường để xác định liệu sự giảm glucose huyết sau bữa ăn có đi kèm với việc giảm đỉnh insulin hay không – điều này có thể giảm nguy cơ hội chứng chuyển hóa và bệnh tiểu đường type 2.

Một số bằng chứng cho thấy rằng việc tiêu thụ calo dạng lỏng có thể tạo cảm giác no thấp hơn so với thực phẩm dạng rắn, từ đó ảnh hưởng đến hành vi ăn uống trong ngày. Điều này đặt ra mối lo ngại rằng, mặc dù sinh tố có lợi về mặt kiểm soát đường huyết, nhưng có thể không mang lại cảm giác no tương tự, và tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tăng tổng lượng calo tiêu thụ. Các nghiên cứu trong tương lai nên làm rõ xem liệu việc uống sinh tố có ảnh hưởng đến cảm giác đói và lượng thực phẩm tiêu thụ trong thời gian dài hay không.

Ngoài ra, hầu hết các nghiên cứu hiện nay được tiến hành trong điều kiện phòng thí nghiệm kiểm soát, do đó cần mở rộng nghiên cứu sang các mô hình ăn uống thực tế, bao gồm cả tác động của các thành phần phổ biến thường được thêm vào sinh tố như sữa động vật, sữa thực vật hay bột protein.

Hiểu rõ những yếu tố này sẽ giúp cải thiện chính sách y tế công cộng, nhằm khuyến khích tiêu thụ trái cây và rau xanh đồng thời giảm thiểu rủi ro về sức khỏe chuyển hóa. Một cách tiếp cận có hệ thống trong việc nghiên cứu sự phân tán của chất xơ khi xay nhuyễn và ảnh hưởng sinh lý của nó sẽ rất quan trọng để định hình lại các hướng dẫn dinh dưỡng. Các nhà khoa học cần tiếp tục nghiên cứu sâu về chủ đề này để đưa ra khuyến nghị dựa trên bằng chứng liên quan đến việc tiêu thụ sinh tố và vai trò của nó trong việc nâng cao sức khỏe.

Bài viết "Nghiên cứu: Sinh tố có hạt có thể cải thiện kiểm soát đường huyết" xin được khép lại tại đây. Hy vọng những thông tin vừa chia sẻ đã mang đến cho bạn đọc góc nhìn mới mẻ và kiến thức hữu ích về dinh dưỡng và sức khỏe. Hẹn gặp lại bạn trong những bài viết tiếp theo của Nhà thuốc Long Châu. Đừng quên theo dõi website để cập nhật nhanh chóng những thông tin chăm sóc sức khỏe mới nhất nhé!