Nguyên nhân tràn dịch màng phổi thường gặp nhất

Tràn dịch màng phổi là một bệnh lý phức tạp ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp. Điều đáng nói là tràn dịch màng phổi ngày càng phổ biến, bất cứ độ tuổi nào cũng có thể mắc phải bệnh lý này. Nếu bệnh không được điều trị kịp thời, tính mạng bệnh nhân có thể bị đe dọa một cách nhanh chóng. Vậy nguyên nhân tràn dịch màng phổi là gì?

Tràn dịch màng phổi là gì?

Mỗi bên phổi của chúng ta đều được bao quanh bởi hai lớp màng mỏng. Lớp màng này được gọi là màng phổi, giữa hai lớp màng này là một khoang màng phổi, bình thường chứa một lượng rất ít chất lỏng (khoảng 10 - 20ml) để bề mặt phổi trơn láng hơn, giãn nở tốt khi khi chúng ta thở. 

Tràn dịch màng phổi là khi xuất hiện tình trạng chất lỏng tích tụ bất thường trong khoang màng phổi do lượng dịch trong màng phổi quá nhiều. Dấu hiệu chung của bệnh lý này là tức ngực, khó thở, ho, sốt, mệt mỏi, phù chân,... Y khoa phân chia tràn dịch màng phổi thành hai dạng: Tràn dịch màng phổi dịch thấm và tràn dịch màng phổi dịch tiết, tùy theo các nguyên nhân tràn dịch màng phổi khác nhau. 

Hình chụp X Quang bệnh nhân bị tràn dịch màng phổi

Nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi thường gặp

Theo thống kê, ở nước ta nguyên nhân tràn dịch màng phổi thường gặp nhất gồm: 

Bị suy tim

Ở những bệnh nhân suy tim, tim không thể bơm tống hết máu do bị suy. Kết quả là máu ứ lại trong phổi khiến dịch bị thoát khỏi mạch máu vào lại khoang màng phổi. Theo thống kê ở những bệnh nhân suy tim bị tràn dịch màng phổi, tràn dịch 2 bên chiếm khoảng 81%, tràn dịch bên phải chiếm khoảng 12%, tràn dịch bên trái chiếm khoảng 7%. 

Bị bệnh viêm phổi

Viêm phổi cũng là một trong số những nguyên nhân tràn dịch màng phổi khá phổ biến. Ở những bệnh nhân bị viêm phổi, phổi bị nhiễm trùng lan ra màng phổi. Một số trường hợp khác vị trí phổi tổn thương gần sát màng phổi. Điều này kích thích màng phổi tăng tiết dịch nhiều hơn bình thường. Nếu không được điều trị kịp thời có thể xuất hiện các ổ mủ hoặc làm dày dính màng phổi. 

Xơ gan cổ trướng 

Trong trường hợp bệnh nhân bị xơ gan cổ trướng, dịch cổ trướng có thể thông qua lỗ cơ hoành thấm vào khoang màng phổi. Có khoảng 5% bệnh nhân xơ gan cổ trướng bị tràn dịch màng phổi. Trong số đó, lại có khoảng 70% bệnh nhân bị tràn dịch 2 màng phổi bên phải, 15% bệnh nhân tràn dịch bên trái và số còn lại tràn dịch cả 2 bên.

Xơ gan cổ trướng cũng là nguyên nhân tràn dịch màng phổi

Giảm albumin máu

Với những bệnh nhân giảm albumin máu, áp suất thể tích trong lòng mạch bị giảm khiến dịch bị thấm vào khoang màng phổi. Tuy nhiên, nguyên nhân này không quá phổ biến. Với những bệnh nhân giảm albumin máu bị tràn dịch màng phổi, tỷ lệ bị tràn dịch ở cả 2 bên phổi chiếm đến hơn 90%.

Hội chứng thận hư

Ở người bị hội chứng thận hư, áp lực thể tích lòng mạch giảm nhưng thể tích tuần hoàn tăng. Điều này khiến dịch tràn vào khoang màng phổi. Nếu đã bị tràn dịch màng phổi, họ thường bị ở dưới phổi hoặc cả hai bên.

Thận ứ nước

Ở những bệnh nhân thận ứ nước có thể xuất hiện tình trạng trào ngược nước tiểu qua khoang màng phổi.

Viêm màng ngoài tim co thắt

Người bị viêm màng ngoài tim co thắt thường có biểu hiện tăng áp suất thủy tĩnh mạch bên phải. Một số bệnh nhân có thể xuất hiện biểu hiện phù toàn thân hoặc cổ trường bên cạnh tràn dịch màng phổi.

Bệnh nhân viêm màng ngoài tim tăng nguy cơ bị tràn dịch màng phổi

Bệnh nhân xẹp phổi

Xẹp phổi cũng là một nguyên nhân tràn dịch màng phổi bởi khi phổi xẹp, áp lực âm khoang màng phổi sẽ bị tăng. 

Bị suy tuyến giáp 

Có đến 5% bệnh nhân suy giáp bị tràn dịch màng phổi. Nếu áp lực thủy tĩnh tăng, bệnh nhân thường bị tràn dịch màng phổi dịch thấm. Nếu tràn dịch màng phổi khu trú, bệnh nhân có thể bị tràn dịch màng phổi dịch thấm hoặc tràn dịch màng phổi dịch tiết.

Bị các bệnh ung thư

Có rất nhiều bệnh ung thư có thể dẫn đến biến chứng tràn dịch màng phổi. Hầu hết ung thư vú, ung thư phổi hoặc u di căn đến màng phổi đều có thể gây tràn dịch. Triệu chứng đặc trưng là bệnh nhân bị đau ngực kèm theo tiếng gõ đục.

Bệnh nhân mắc bệnh lao 

Bệnh lao cũng có thể là nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi. Ở bệnh nhân lao, tràn dịch thường xảy ra cùng bên với tình trạng thâm nhiễm nhu mô. 

Lao phổi cũng có thể dẫn đến tràn dịch màng phổi

Bị bệnh viêm khớp dạng thấp

Có thể nhiều người sẽ bất ngờ khi những người bị viêm khớp dạng thấp cũng là một nguyên nhân tràn dịch màng phổi. Những bệnh nhân nam giới lớn tuổi với bệnh viêm khớp biến dạng hoặc u thấp khớp sẽ có nguy cơ cao bị tràn dịch màng phổi.

Mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống 

Bệnh lupus ban đỏ hệ thống thường có biểu hiện đầu tiên là tràn dịch ở màng phổi. Các bác sĩ sẽ xác định bằng biện pháp xét nghiệm huyết thanh học để xác định bệnh chứ không xét nghiệm dịch màng phổi. 

Hội chứng tăng kích thích buồng trứng ở nữ giới

Ở phụ nữ, nếu mắc phải hội chứng tăng kích thích buồng trứng cũng sẽ tăng nguy cơ mang phổi bị tràn dịch. Thông thường, tình trạng tràn dịch sẽ xuất hiện 7 - 14 ngày sau tiêm hCG. Trong số những phụ nữ bị hội chứng này, tràn dịch màng phổi 2 bên chiếm 27%, tràn dịch bên phải chiếm 52%. 

Dùng một số thuốc đặc biệt

Một số loại thuốc như Methysergide, Bromocriptine, Nitrofurantoin, Dantrolene, Interleukin-2 (dùng trong điều trị u hắc tố và ung thư thận) đều có thể gây ra tràn dịch màng phổi như một tác dụng phụ. Như vậy, dùng một số loại thuốc đặc biệt cũng có thể là nguyên nhân tràn dịch màng phổi.

Một số loại thuốc làm tăng nguy cơ tràn dịch màng phổi

Viêm tụy cấp và mãn tính

Ở những bệnh nhân bị viêm tụy cấp, tình trạng tràn dịch màng phổi có thể xảy ra ở 50% bệnh nhân. Trong số đó, bệnh nhân bị tràn dịch màng phổi 2 bên khoảng 77%, bên phải khoảng 8% và bên trái 16%. Nguyên nhân là do dịch viêm bị di chuyển qua cơ hoành hoặc gây viêm cơ hoành. Ở bệnh nhân viêm tụy mãn tính, dịch theo ống từ nang giả tụy truyền qua cơ hoành vào khoang màng phổi. Trong trường hợp này, bệnh nhân sẽ cảm thấy suy kiệt về sức khỏe.

Người bị u buồng trứng lành tính 

Ở phụ nữ, nếu bị u buồng trứng dù là lành tính, nguy cơ bị tràn dịch màng phổi cũng sẽ cao hơn những người khác. Tình trạng tràn dịch có thể xảy ra sau khi phẫu thuật. Bác sĩ có thể chẩn đoán căn bệnh này nếu cổ trường bị biến mất. 

Trên đây là những nguyên nhân tràn dịch màng phổi phổ biến nhất. Ngoài ra còn rất nhiều nguyên nhân khác được y học ghi nhận. Tràn dịch màng phổi gây khó khăn trong việc hô hấp và cần được phát hiện. Khi nhận thấy các triệu chứng tràn dịch màng phổi, nên đưa người bệnh đi điều trị kịp thời để tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp