Nguyên nhân và triệu chứng của bại não thể phối hợp

Bại não thể phối hợp gây ra sự tổn thương của một nhóm rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến các kỹ năng vận động và phát triển. Vì trẻ được chẩn đoán mắc bệnh bại não thể phối hợp có thể bị tổn thương não ở nhiều vùng trong não nên loại bại não này có thể gây ra nhiều triệu chứng về thể chất và thần kinh. 

Các triệu chứng của bại não thể phối hợp khác nhau tùy theo vị trí của tổn thương vận động và sự kết hợp của các loại bại não. Những vấn đề về vận động này có thể xảy ra ở chân (liệt đôi), một nửa cơ thể (liệt nửa người) hoặc cả bốn chi (liệt tứ chi). Hãy cùng tìm hiểu thêm về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bại não thể phối hợp trong bài viết sau.

Nguyên nhân bại não thể phối hợp

Tổn thương não là nguyên nhân chính gây bại não, tổn thương các trung tâm điều khiển vận động khác nhau của bộ não đang phát triển có thể dẫn đến các loại bại não khác nhau.

Tổn thương não có thể do:

• Nhiễm trùng trước hoặc sau khi sinh.
• Thiếu oxy khi sinh.
• Đột quỵ khi sinh.
• Ngộ độc chất độc như thủy ngân.
• Chấn thương đầu trong những năm đầu đời.

Có một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng trẻ bị bại não bao gồm vàng da nặng, suy nhau thai, nhiễm trùng trước khi sinh hoặc nhiễm trùng mẹ và xuất huyết não.

Đặc điểm chính của bại não thể phối hợp là sự hiện diện của tổn thương não ở nhiều trung tâm điều khiển vận động của não. Vùng hoặc các vùng não bị tổn thương sẽ ảnh hưởng đến khả năng hạn chế vận động của trẻ và những bất thường trong quá trình phát triển não bộ. Các loại tổn thương não bao gồm:

Tổn thương vỏ não vận động

Tổn thương vỏ não vận động có thể gây co cứng ở cơ, khớp và gân. Loại tổn thương não này có liên quan đến chứng bại não co cứng. Vỏ não vận động điều khiển chuyển động bằng cách gửi tín hiệu từ vỏ não vận động đến các phần khác của não để điều chỉnh việc điều khiển vận động. Các tín hiệu được truyền đến các dây thần kinh trong cơ.

Tổn thương bó tháp

Tổn thương ở phần não này có thể khiến vỏ não vận động truyền tín hiệu đến các bó thần kinh không thành công, dẫn đến các vấn đề về vận động. Loại tổn thương não này cũng liên quan đến chứng bại não co cứng.

Tổn thương hạch nền

Các hạch nền là một nhóm gồm một số loại tế bào thần kinh ở trung tâm não. Các hạch nền xử lý tín hiệu từ vỏ não vận động trước khi gửi chúng đến thân não. Tổn thương hạch nền có thể gây ra các vấn đề về cử động không chủ ý, thiếu kiểm soát cơ và trương lực cơ dao động. Tổn thương vùng não này có thể gây ra các triệu chứng bại não thể athetoid.

Tổn thương tiểu não

Tổn thương tiểu não có thể gây ra các triệu chứng bại não mất điều hòa hoặc thể athetoid. Vì tiểu não kiểm soát sự cân bằng và phối hợp nên trẻ bị tổn thương tiểu não có thể gặp các vấn đề về tư thế, đi lại và kỹ năng vận động tinh vi.

Triệu chứng bại não thể phối hợp

Bởi vì mỗi trường hợp bại não khác nhau về mức độ nghiêm trọng và vị trí não bị tổn thương, các triệu chứng bại não thể phối hợp có thể khác nhau rất nhiều. Các dấu hiệu chính của bệnh bại não thể phối hợp là các vấn đề về vận động, mất thăng bằng và thiếu phối hợp. Bại não thể phối hợp cũng có thể gây ra các cử động đột ngột và co giật (co cứng). Hơn nữa, một trong những ảnh hưởng lớn nhất của bệnh bại não thần kinh là thiếu các mốc phát triển quan trọng.

Các triệu chứng phổ biến khác của bại não thể phối hợp bao gồm:

• Phản xạ bất thường.
• Chuyển động quá mức, co giật cục bộ.
• Các vấn đề về phối hợp.
• Tư thế xấu.
• Run rẩy.

Triệu chứng của các loại bại não có thể được tìm thấy ở trẻ em được chẩn đoán mắc bệnh bại não thể phối hợp:

• Bại não thể múa/rối loạn vận động.
• Bệnh bại não mất điều hòa: Các vấn đề về thăng bằng và phối hợp ảnh hưởng đến vận động bình thường.
• Bệnh bại não nhược trương: Cơ bắp mềm dẫn đến các vấn đề về vận động tự chủ.
• Bệnh bại não co cứng: Trương lực cơ cao, gây cứng khớp và cử động co giật.

Điều trị bại não thể phối hợp

Mục tiêu của điều trị bại não loại thể phối hợp là kiểm soát cơn đau và khuyến khích phát triển sự độc lập khi trẻ chuyển sang tuổi trưởng thành. Việc điều trị có thể khác nhau đối với mỗi đứa trẻ tùy thuộc vào triệu chứng của chúng. Các bác sĩ sẽ lập một kế hoạch chăm sóc với các lựa chọn điều trị được thiết kế để giúp kiểm soát các triệu chứng bại não. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm vật lý trị liệu, trị liệu ngôn ngữ, trị liệu nghề nghiệp, liệu pháp thay thế, dùng thuốc, phẫu thuật,... Dụng cụ hỗ trợ vận động và các thiết bị hỗ trợ cũng là hình thức điều trị giúp trẻ bại não di chuyển độc lập và giao tiếp hiệu quả hơn. Các phương pháp điều trị được sử dụng là:

• Vật lý trị liệu: Các nhà trị liệu sử dụng các bài tập rèn luyện sức mạnh, tính linh hoạt, liệu pháp xoa bóp và các thiết bị hỗ trợ để cải thiện khả năng vận động.
• Trị liệu nghề nghiệp: Trị liệu nghề nghiệp có thể giúp trẻ bại não thể phối hợp cải thiện khả năng kiểm soát vận động và phối hợp hai bên bằng cách sử dụng trò chơi, đồ chơi và sách. Mục tiêu của trị liệu nghề nghiệp là giúp trẻ hoàn thành các công việc hàng ngày và trở nên độc lập hơn trong cuộc sống.
• Trị liệu ngôn ngữ: Một số trẻ bị bại não thể phối hợp gặp phải các vấn đề về giao tiếp và ăn uống và/hoặc nuốt bị hạn chế. Trị liệu ngôn ngữ sử dụng các kỹ năng ngôn ngữ, liên kết từ, liệu pháp phát âm cũng như các bài tập hàm và thở để cải thiện kỹ năng nói.
• Thuốc: Có nhiều loại thuốc được kê toa để điều trị các triệu chứng bại não, giúp kiểm soát chức năng vận động. Thuốc cũng có thể điều trị các tình trạng xảy ra đồng thời như co giật và rối loạn hành vi.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật có thể có lợi cho trẻ em có triệu chứng bại não nặng. Ngoài ra, trẻ bị co cứng có nhiều khả năng được đề nghị phẫu thuật để giảm đau do co rút và cải thiện khả năng vận động tổng thể.

Điều quan trọng là bạn phải kết nối với bác sĩ chuyên khoa thần kinh ngay khi bạn thấy con mình có triệu chứng có thể mắc phải bại não thể phối hợp. Các bác sĩ và kỹ thuật viên có thể đưa ra chẩn đoán chính xác và bắt đầu cho trẻ lập kế hoạch điều trị càng sớm càng tốt, đem lại cơ hội có được cuộc sống tự lập về sau.