Nguyên nhân và triệu chứng suy hô hấp cấp giảm oxy

Khi một người trải qua suy hô hấp cấp giảm oxy, cơ thể rơi vào tình trạng thiếu hụt oxy máu động mạch nghiêm trọng. Do đó, cơ thể không có đủ oxy để cung cấp cho các cơ quan quan trọng như tim, não hoặc các phần khác của cơ thể. Hậu quả của điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, khó thở, tím tái, thậm chí tử vong.

Suy hô hấp cấp giảm oxy là gì?

Hiện tượng suy hô hấp cấp giảm oxy, hay còn gọi là suy hô hấp cấp (viết tắt là AHRF - Acute Hypercapnic Respiratory Failure) xuất hiện khi phổi không cung cấp đủ oxy. Theo nghiên cứu, những đối tượng có nguy cơ cao mắc phải suy hô hấp cấp giảm oxy gồm người bị suy tim, có các vấn đề liên quan đến phổi như hen phế quản hoặc mắc các bệnh lý mãn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD.

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, rủi ro tử vong do suy hô hấp cấp giảm oxy là rất cao. Trong trường hợp không được điều trị kịp thời có thể xảy ra các tình trạng nguy kịch như:

• Nhịp tim tăng nhanh, huyết áp giảm, dẫn đến suy huyết mạch;
• Thiếu hụt oxy tới não gây rối loạn ý thức và mất ý thức;
• Nguy cơ tạo thành các vấn đề như suy tim, suy hô hấp và xơ phổi, thậm chí là tỷ lệ tử vong có thể lên đến 50 - 70%.

Nguyên nhân gây suy hô hấp cấp giảm oxy

Nguyên nhân của tình trạng suy hô hấp cấp giảm oxy có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm:

Tại phổi

• Tắc mạch phổi và nhồi máu phổi: Sự cản trở hoặc tắc nghẽn của mạch phổi có thể làm giảm lượng oxy cần thiết được chuyển đến máu.
• Ngạt nước: Nước vào phổi có thể gây trở ngại cho quá trình trao đổi khí.
• Chấn thương nặng ở lồng ngực: Các chấn thương nghiêm trọng ở khu vực lồng ngực có thể làm tổn thương phổi.
• Viêm phổi: Các loại vi khuẩn và virus như viêm phổi liên cầu và phế cầu, virus cúm A H5N1, Haemophilus Influenzae, Corona, SARS, có thể gây suy hô hấp cấp giảm oxy.
• Sử dụng chất gây nghiện: Hít hoặc tiêm heroin và sử dụng chất ma túy có thể ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của phổi.
• Trào ngược dạ dày: Trong trường hợp trào ngược dịch dạ dày, nếu dịch này lan ra phổi có thể gây tổn thương và suy hô hấp.

Nguyên nhân ngoài phổi

• Truyền máu với số lượng lớn: Việc truyền máu với lượng lớn có thể gây ra sự cản trở trong quá trình lưu thông máu và oxy.
• Hôn mê do tiểu đường: Người mắc tiểu đường có nguy cơ cao hơn về suy hô hấp cấp giảm oxy khi rơi vào tình trạng hôn mê.
• Nhiễm khuẩn và sốc: Tình trạng nhiễm khuẩn nặng có thể dẫn đến suy hô hấp.
• Viêm tụy cấp nặng: Sự viêm nhiễm nặng của tuyến tụy cũng có thể góp phần vào tình trạng suy hô hấp cấp giảm oxy.

Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân suy hô hấp cấp giảm oxy

Các triệu chứng lâm sàng

Bắt đầu ở giai đoạn cấp tính, thường xuất hiện trong khoảng 4 - 48 giờ sau khi có nguyên nhân từ phổi hoặc toàn thân.

• Giai đoạn 1: Phổi đã bị tổn thương nhưng tiếng ran vẫn chưa nghe được và hình ảnh X-quang phổi vẫn sáng đều ở cả hai bên.
• Giai đoạn 2: Kéo dài từ 1 - 3 ngày, bệnh nhân thể hiện triệu chứng thở nhanh, và lồng ngực vẫn di động tốt.
• Giai đoạn 3: Khó thở và xuất hiện dạng phù phổi cấp tổn thương. Nhịp thở nhanh, xanh tái và mồ hôi. Lồng ngực bắt đầu di động kém, tiếng ran ẩm và ran nổ rải rác ở hai phổi. Rối loạn ý thức xuất hiện, đây là kết quả của suy hô hấp cấp.
• Giai đoạn 4: Khí trong máu có chỉ số PaO2 giảm, tăng PaCO2 toàn chuyển hóa cuối cùng dẫn đến hôn mê và suy cơ tim do thiếu oxy không hồi phục.

Triệu chứng cận lâm sàng

Khí máu động mạch:

Các giá trị khí máu động mạch thường xuất hiện như sau:

• PaO2 giảm nặng, thường dưới 60mmHg, tỉ lệ PaO2/FiO2 ≤ 200.
• PaCO2 bình thường hoặc giảm nhẹ, đôi khi tăng cao nếu tổn thương phổi quá lớn.

Chụp X-quang phổi:

Hình ảnh chụp X-quang phổi thường thể hiện các biểu hiện sau:

• Hai phổi mờ, mang hình dạng cánh bướm hoặc trắng toàn bộ.
• Phổi có hình mờ rải rác, đặc trưng bởi sự mờ mịn ở cả hai đỉnh và các góc sườn hoành sáng.

Phương pháp điều trị suy hô hấp cấp giảm oxy

Các phương pháp điều trị suy hô hấp cấp giảm oxy thường được sử dụng bao gồm:

Liệu pháp oxy

• Đặt ống thông mũi;
• Mặt nạ thông khí;
• Máy thở cơ học;
• Thông khí áp lực dương không xâm lấn (NPPV);
• Oxy hóa màng ngoài cơ thể;
• Mở khí quản.

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc giãn phế quản: Được sử dụng để kiểm soát cơn hen suyễn hoặc mở đường thở.
• Thuốc kháng sinh: Điều trị viêm phổi và các nhiễm trùng khác tại phổi.
• Corticoid: Cải thiện biểu hiện ở người bị viêm đường thở và giúp thu nhỏ đường thở.

Trên đây là chia sẻ của chúng tôi về nguyên nhân và triệu chứng suy hô hấp cấp giảm oxy. Mong rằng bài viết đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng suy hô hấp này.

Xem thêm:

5 dấu hiệu suy hô hấp cấp mà 90% mọi người không hay biết

Hội chứng suy hô hấp cấp tính - ARDS là gì?