Những điều cần biết về hội chứng tiêu cơ vân cấp

Cơ vân, còn gọi là cơ vận động có ý thức, thường kết nối với xương. Tiêu cơ vân cấp là một hiện tượng các tế bào cơ vân bị tổn thương và phát ra các thành phần của chúng vào hệ tuần hoàn. Điều trị tiêu cơ vân cấp đòi hỏi một phác đồ quyết định và nhanh chóng để ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về tiêu cơ vân cấp và những vấn đề xung quanh nó trong bài viết này.

Hội chứng tiêu cơ vân cấp là gì?

Lúc trước, tiêu cơ vân cấp được gọi là “Hội chứng vùi lấp”. Theo sự phát triển của khoa học và công nghệ, các nhà nghiên cứu đã có kiến thức sâu rộng hơn về hội chứng này, đặc biệt là từ thập kỷ 70. Đồng thời, xuất hiện nhiều trường hợp mà triệu chứng giống hội chứng vùi lấp nhưng không phải do chấn thương - những trường hợp này được gọi là mắc phải hội chứng nguyên nhân từ bên trong cơ thể. Kể từ đó, "Hội chứng vùi lấp" đã được đổi tên thành Hội chứng tiêu cơ vân cấp.

Hội chứng tiêu cơ vân cấp là một hội chứng lâm sàng và sinh lý gây tổn thương các tế bào cơ vân, giải phóng vào hệ tuần hoàn các thành phần như myoglobin, kali, photpho, gây ra sự rối loạn trong nước - điện giải, toan chuyển hóa, suy giảm thể tích máu và suy thận cấp. Đây là một hội chứng phổ biến mà thường gặp trong tình trạng cấp cứu, cả trong lĩnh vực nội và ngoại khoa. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời hội chứng tiêu cơ vân có thể giúp hạn chế các biến chứng và giảm nguy cơ tử vong.

Nguyên nhân gây tiêu cơ vân cấp

Những nguyên nhân gây ra hội chứng tiêu cơ vân có thể là một sự kết hợp của các yếu tố chấn thương từ tai nạn giao thông, sụp đổ các công trình, thảm họa tự nhiên như động đất hoặc do tổn thương nhiệt, đặc biệt là từ điện giật hoặc sét đánh. Tuy nhiên, nguyên nhân gây bệnh cũng có thể xuất phát từ bên trong cơ thể, bao gồm:

• Tắc động mạch cấp tính: Có thể xảy ra khi các mạch máu bị chèn ép hoặc bị hở mạch gây thiếu máu cơ tim cục bộ một cách đột ngột.
• Hoạt động thể thao quá mức: Một số trường hợp bệnh nhân đã tham gia vào các hoạt động thể thao đòi hỏi sự tập trung và sức lực đặc biệt, ví dụ như chạy xa mà không được sự chuẩn bị cẩn thận.
• Nhiễm trùng hoặc virus: Một số tình trạng bệnh nhiễm trùng hoặc do virus như viêm đa cơ gây viêm nhiễm mủ, hoặc bị nhiễm Legionella.
• Thân nhiệt dao động mạnh: Tăng nhiệt hoặc hạ nhiệt cơ thể một cách đột ngột trong thời gian ngắn có thể góp phần gây hội chứng tiêu cơ vân.
• Rối loạn điện giải: Mất cân bằng của các chất điện giải quan trọng trong cơ thể, như kali và natri.
• Hôn mê sâu: Trong trường hợp bệnh nhân bị mất ý thức hoặc hôn mê, sự giảm thiểu cơ bắp và không có hoạt động vận động đủ cường độ.

Cách nhận biết tiêu cơ vân cấp

Tiêu cơ vân cấp có thể bị do 2 nguyên chính và mỗi nguyên nhân sẽ tương ứng với những triệu chứng tương ứng:

• Bị tổn thương trực tiếp: Khi bị tổn thương do các nguyên nhân như tai nạn giao thông hoặc sập hầm, ban đầu, tình trạng của bệnh nhân có thể còn ổn định với chỉ vài vết trầy xước nhẹ trên da và tứ chi có cảm giác nặng nề, không có tổn thương xương. Sau vài giờ, bệnh nhân bắt đầu xuất hiện biểu hiện phù nề tại những vị trí bị tổn thương. Sự phù cứng, đau đớn, cùng với sự thay đổi màu sắc của nước tiểu, ban đầu từ màu đỏ sẫm sau đó chuyển sang màu khác và thể tích tiểu cũng giảm đi. Nếu không nhận được sự điều trị kịp thời, người bệnh có thể biến chứng thành suy thận cấp và có thể dẫn đến tử vong trong vòng 10 ngày.
• Không do chấn thương: Nguyên nhân gây bệnh không phải là chấn thương, và triệu chứng có thể biến đổi theo từng nguyên nhân cụ thể. Thường thì, bệnh nhân có thể bắt đầu với các triệu chứng như hoảng loạn, da xanh xao, hô hấp trở nên nhanh và sâu, tình trạng tâm thần bất thường, sau đó tiến triển đến mức hôn mê. Mạch tim trở nên nhanh hơn, áp lực máu dần giảm, nước tiểu ban đầu có thể có màu sáng rồi sau đó chuyển sang màu khác, thể tích tiểu ít đi và có thể dẫn đến vô niệu sau vài ngày.

Hội chứng tiêu cơ vân cấp là một tình trạng nghiêm trọng đòi hỏi sự chú ý và xử trí kịp thời. Không chỉ có thể gây tổn thương trực tiếp cho cơ thể, mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như suy thận. Việc chẩn đoán và điều trị sớm đóng một vai trò quan trọng trong việc hạn chế những tác động có hại và giảm tỷ lệ tử vong. Hiểu biết rõ hơn về hội chứng này và sự quan trọng của phản ứng nhanh chóng có thể giúp cứu sống nhiều người mắc phải.

Xem thêm:

Tiêu cơ vân là gì? Bệnh có nguy hiểm không?

Teo cơ chân: Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết