Những điều cần biết về virus viêm gan B

Viêm gan B là một trong những bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến gan và có thể dẫn đến xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan nếu không được phát hiện và quản lý kịp thời. Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh là virus viêm gan B (HBV), tìm hiểu thông tin về virus viêm gan B giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hạn chế những hậu quả nghiêm trọng do viêm gan B gây ra.

Cấu tạo của virus viêm gan B

Virus viêm gan B là một loại virus có vật chất di truyền dạng DNA và thuộc họ Hepadnaviridae. Những virus cùng họ này cũng được tìm thấy ở các loài như sóc, vịt Bắc Kinh và diệc.

Cấu trúc của virus viêm gan B gồm hai phần chính là lớp vỏ bên ngoài và lõi bên trong:

• Lớp vỏ ngoài bao gồm một loại protein bề mặt gọi là kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg). Protein này có thể được phát hiện qua xét nghiệm máu đơn giản, và kết quả dương tính cho thấy cơ thể đã từng hoặc đang bị nhiễm virus viêm gan B.
• Lõi bên trong chứa kháng nguyên lõi viêm gan B (HBcAg), là nơi lưu trữ DNA của virus cùng các enzyme cần thiết cho quá trình nhân lên của virus.

Vòng đời của virus viêm gan B

Virus viêm gan B (HBV) có vòng đời tương đối phức tạp. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus đi vào các tế bào gan và được vận chuyển tới nhân tế bào. Trong nhân, DNA của virus được chuyển đổi thành cccDNA, đóng vai trò như khuôn mẫu để nhân bản và tạo ra các virus viêm gan B mới. Những virus mới này sau đó rời khỏi tế bào gan và tiếp tục tấn công các tế bào gan khỏe mạnh khác. Vì cơ chế nhân bản của virus chưa được hiểu đầy đủ, quá trình sao chép có thể gặp lỗi, dẫn đến sự xuất hiện của nhiều kiểu gen đột biến khác nhau của HBV.

Triệu chứng nhiễm virus viêm gan B

Phần lớn những người nhiễm virus viêm gan B không hề hay biết. Việc nhiễm HBV không phải lúc nào cũng biểu hiện triệu chứng rõ rệt. Virus có thể ẩn náu trong cơ thể nhiều năm, và nhiều người có thể chung sống với nó suốt 20 năm mà không cảm thấy khó chịu. Tuy nhiên, trong thời gian này, gan vẫn có thể bị tổn thương âm thầm.

Một số người sẽ xuất hiện triệu chứng và tìm đến bác sĩ, trong khi nhiều người khác lại nhầm lẫn với cảm cúm và bỏ qua dấu hiệu bệnh.

Khoảng 1% bệnh nhân có thể tiến triển thành viêm gan tối cấp, một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, dẫn đến suy gan và có thể tử vong. Mặc dù hiếm gặp, viêm gan tối cấp diễn tiến rất nhanh, đòi hỏi người bệnh phải được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Các triệu chứng thường gặp của nhiễm viêm gan B bao gồm:

• Sốt, mệt mỏi, đau cơ hoặc khớp.
• Chán ăn.
• Buồn nôn, nôn nhẹ.
• Đau bụng.
• Phân nhạt màu.
• Nước tiểu sẫm màu giống nước trà.
• Các triệu chứng nghiêm trọng cần thăm khám ngay:
• Buồn nôn và nôn dữ dội.
• Vàng da và vàng mắt.
• Bụng phình to.
• Người bệnh nên đến bệnh viện để kiểm tra nếu cảm thấy không khỏe hoặc nghi ngờ mình có thể nhiễm viêm gan B.
• Viêm gan B có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho gan, bao gồm suy gan và nguy cơ ung thư gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Virus viêm gan B lây truyền qua những con đường nào?

Virus viêm gan B (HBV) lây lan qua máu và các dịch cơ thể bị nhiễm virus. Nó có thể truyền từ người này sang người khác qua các hình thức sau:

• Tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc các vật dụng xăm hình không an toàn.
• Quan hệ tình dục không bảo vệ.
• Sử dụng chung kim tiêm hoặc các dụng cụ tiêm chưa được khử trùng.
• Truyền từ mẹ sang con trong quá trình mang thai hoặc lúc sinh.

Viêm gan B thường diễn tiến âm thầm, vì đa số người mới nhiễm hoặc nhiễm mạn tính không có triệu chứng. Do đó, họ có thể vô tình lây virus cho người khác, làm bệnh tiếp tục lan rộng.

Ở Việt Nam và nhiều nước châu Á, hầu hết người nhiễm HBV từ khi còn nhỏ hoặc ngay sau sinh. Virus có thể lây từ mẹ sang con khi sinh, hoặc từ một thành viên trong gia đình sang trẻ em.

Viêm gan B không phải bệnh di truyền. Nó cũng không lây qua việc ăn chung, dùng chung chén bát, đồ dùng cá nhân, hay qua việc cho con bú, ôm hôn, nắm tay, ho hoặc hắt hơi.

Biện pháp phòng ngừa nhiễm virus viêm gan B

Tiêm vắc xin phòng viêm gan B

Tiêm chủng là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất chống lại virus viêm gan B (HBV). Trẻ sơ sinh nên được tiêm đủ liều vắc xin trong vòng 24 giờ sau khi sinh và tiếp tục các mũi nhắc theo lịch. Người lớn chưa từng tiêm hoặc chưa hoàn tất liệu trình cũng nên được tiêm đầy đủ. Vắc xin giúp cơ thể tạo miễn dịch bảo vệ lâu dài, giảm nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng nghiêm trọng của viêm gan B.

Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là một trong những cơ sở uy tín cung cấp dịch vụ tiêm chủng an toàn, chất lượng cao, với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, vắc xin chính hãng và hệ thống nhắc lịch thông minh, giúp người dân dễ dàng tiếp cận và thực hiện tiêm chủng đúng lịch.

Tránh tiếp xúc với máu và dịch cơ thể nhiễm virus

Virus viêm gan B lây truyền qua máu và các dịch cơ thể. Vì vậy, không dùng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng hay các dụng cụ cá nhân khác có thể dính máu. Khi thực hiện xăm hình, châm cứu, hay bất kỳ thủ thuật y tế nào, hãy đảm bảo dụng cụ đã được khử trùng kỹ lưỡng để ngăn ngừa lây nhiễm.

Quan hệ tình dục an toàn

Sử dụng bao cao su đúng cách trong quan hệ tình dục là biện pháp quan trọng để hạn chế lây truyền HBV qua đường tình dục. Hạn chế quan hệ với nhiều bạn tình hoặc với người nhiễm virus cũng giúp giảm nguy cơ.

Phòng ngừa lây từ mẹ sang con

Phụ nữ mang thai nên xét nghiệm viêm gan B để xác định tình trạng nhiễm virus. Nếu mẹ bị nhiễm, trẻ sơ sinh cần được tiêm huyết thanh kháng vi-rút và vắc xin phòng HBV ngay sau khi chào đời. Biện pháp này giúp trẻ được bảo vệ ngay từ những ngày đầu đời.

Tuân thủ các biện pháp an toàn trong môi trường y tế

Nhân viên y tế và những người làm việc trong môi trường có nguy cơ cao cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn sinh học, bao gồm sử dụng găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ và xử lý đúng cách chất thải y tế.

Nhìn chung, virus viêm gan B là một mối nguy hiểm tiềm ẩn đối với sức khỏe cộng đồng, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được hiểu biết đúng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hợp lý. Việc nâng cao nhận thức, tiêm chủng đầy đủ, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ là những bước quan trọng giúp phòng tránh lây nhiễm và giảm thiểu biến chứng.