Ợ chua ở người già do nguyên nhân gì? Cách giảm ợ chua hiệu quả

Ợ chua là một vấn đề tiêu hóa thường gặp ở người cao tuổi, gây ra cảm giác khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vậy, nguyên nhân nào gây ra tình trạng này và làm thế nào để giảm ợ chua hiệu quả?

Ợ chua ở người già là gì?

Ợ chua xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát ở ngực hoặc cổ họng, kèm theo vị chua trong miệng. Theo nghiên cứu, trào ngược axit là nguyên nhân chính dẫn đến ợ chua và tình trạng này thường gặp hơn ở người lớn tuổi do cơ thắt thực quản dưới (LES) suy yếu theo thời gian. Ở người già, các yếu tố như giảm sản xuất nước bọt, chậm tiêu hóa và thay đổi nội tiết tố cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc phải tình trạng ợ chua ở người già.

Ngoài ợ chua, người già có thể gặp các triệu chứng sau của trào ngược:

• Đau tức ngực hoặc cảm giác nóng rát.
• Khó nuốt, cảm giác vướng ở cổ họng.
• Ho khan hoặc khàn giọng kéo dài.
• Đầy hơi, khó tiêu sau khi ăn.

Nếu các triệu chứng này kéo dài hoặc trầm trọng hơn, người già cần được thăm khám để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng như viêm loét dạ dày hoặc ung thư thực quản.

Nguyên nhân gây ợ chua ở người già

Ợ chua ở người già thường dễ gặp phải do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

Suy giảm chức năng tiêu hóa

Khi tuổi tăng, dạ dày sản xuất ít axit tiêu hóa hơn, dẫn đến quá trình tiêu hóa thức ăn chậm lại. Điều này khiến thức ăn lưu lại trong dạ dày lâu hơn, tạo áp lực lên cơ thắt thực quản và gây trào ngược.

Tác dụng phụ của thuốc

Người cao tuổi thường sử dụng nhiều loại thuốc như aspirin, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) hoặc thuốc huyết áp. Các loại thuốc này có thể làm giãn cơ thắt thực quản hoặc kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến ợ chua.

Chế độ ăn uống không hợp lý

Những thói quen ăn uống có thể kích thích sản xuất axit dạ dày, làm tăng nguy cơ ợ chua ở người già như:

• Ăn quá no hoặc ăn khuya.
• Tiêu thụ nhiều thực phẩm gây kích thích dạ dày như đồ cay, chua, chất béo.
• Uống nhiều rượu, cà phê hoặc đồ uống có ga.

Bệnh lý liên quan

Các bệnh lý như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản (GERD) cũng làm tăng nguy cơ ợ chua ở người già.

Thay đổi tư thế

Nằm ngay sau khi ăn hoặc ngồi gù lưng có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, đẩy axit trào ngược lên thực quản.

Cách giảm ợ chua ở người già

Để giảm ợ chua một cách an toàn và hiệu quả, có thể áp dụng các biện pháp sau:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát ợ chua ở người già. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:

• Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn quá no trong một bữa. Ví dụ như thay vì ăn 3 bữa lớn, hãy chia thành 4-5 bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
• Tránh thực phẩm kích thích: Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, chocolate, cà phê và nước có gas.
• Tăng cường thực phẩm kiềm: Các loại thực phẩm như chuối, yến mạch, rau xanh (bông cải xanh, cải bó xôi) giúp trung hòa axit dạ dày.
• Uống đủ nước: Uống nước ấm giữa các bữa ăn giúp làm loãng axit và hỗ trợ tiêu hóa.
• Không nằm ngay sau khi ăn: Nên đợi ít nhất 2-3 giờ sau bữa ăn mới nằm xuống để giảm nguy cơ trào ngược axit.

Thay đổi lối sống

Thói quen hàng ngày cũng ảnh hưởng lớn đến tình trạng ợ chua:

• Nâng cao đầu giường: Khi ngủ, nên kê cao phần đầu giường khoảng 15-20cm để hạn chế axit trào ngược.
• Duy trì tư thế thẳng: Ngồi thẳng lưng khi ăn và tránh cúi gập người ngay sau bữa ăn.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân, béo phì có thể tạo áp lực lên dạ dày và thực quản, làm tăng nguy cơ ợ chua.
• Tránh mặc quần áo quá chật: Quần áo bó sát có thể tạo áp lực lên vùng bụng, ảnh hưởng đến tiêu hóa.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Đi bộ hoặc yoga giúp cải thiện tiêu hóa và giảm căng thẳng – một yếu tố có thể làm trầm trọng thêm ợ chua.
• Tránh stress: Thực hành thiền hoặc hít thở sâu để giảm áp lực tâm lý.

Sử dụng các biện pháp tự nhiên

Nhiều nguyên liệu tự nhiên có thể giúp giảm ợ chua một cách an toàn:

• Gừng: Gừng có tác dụng chống viêm và làm dịu dạ dày. Uống trà gừng ấm hoặc nhai một lát gừng nhỏ sau bữa ăn có thể giảm triệu chứng.
• Nha đam: Nước ép nha đam giúp làm mát niêm mạc thực quản và giảm kích ứng do axit.
• Nước muối loãng: Pha 1/2 thìa cà phê muối biển với nước ấm để trung hòa axit dạ dày.

Sử dụng thuốc hỗ trợ

Nếu các biện pháp tự nhiên không hiệu quả, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng thuốc:

• Thuốc kháng axit: Các loại thuốc như antacid có thể giúp trung hòa axit trong dạ dày, giảm nhanh triệu chứng ợ chua.
• Thuốc giảm tiết axit: Một số loại thuốc như H2-blocker hoặc PPI có tác dụng giảm tiết axit dạ dày.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tác dụng phụ.

Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định từ bác sĩ, đặc biệt với người già có bệnh nền.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Mặc dù ợ chua là tình trạng phổ biến, nhưng nếu ợ chua xảy ra với người lớn tuổi đi kèm với các dấu hiệu sau, bạn nên đưa người thân đến bác sĩ ngay lập tức:

• Ợ chua kéo dài hơn 2 tuần dù đã thay đổi lối sống.
• Đau ngực dữ dội, khó thở (có thể nhầm với cơn đau tim).
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Nôn ra máu hoặc phân có màu đen.

Ợ chua không chỉ là vấn đề khó chịu mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người cao tuổi nếu không được khắc phục kịp thời. Bằng cách áp dụng các biện pháp như điều chỉnh chế độ ăn, thay đổi thói quen sinh hoạt và sử dụng các phương pháp tự nhiên, bạn hoàn toàn có thể giúp người thân giảm thiểu tình trạng ợ chua ở người già. 

Nếu triệu chứng kéo dài hoặc nghiêm trọng, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn. Ngoài ra, người già nên đi khám định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề tiêu hóa tiềm ẩn và nhận được phác đồ điều trị phù hợp.