Phải làm sao khi trẻ sơ sinh khó ngủ? Nỗi băn khoăn của các bậc cha mẹ

Giấc ngủ có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ trong những năm tháng đầu đời. Rất dễ để cha mẹ có thể nhận thấy, trong giai đoạn này, trẻ dành phần lớn thời gian để ngủ. Vậy nguyên nhân trẻ sơ sinh khó ngủ là gì? Cách khắc phục tình trạng trẻ sơ sinh khó ngủ ra sao? Tìm hiểu ngay bài viết dưới đây để có được câu trả lời bạn nhé.

Tìm hiểu chung về giấc ngủ của trẻ sơ sinh

Về bảng thời gian ngủ của trẻ sơ sinh, lúc mới chào đời, trẻ sơ sinh gần như ngủ suốt cả ngày lẫn đêm và chỉ thức dậy khi đói. Trung bình, mỗi ngày, trẻ sơ sinh ngủ khoảng 18 - 20 tiếng và ngủ từng giấc ngắn khoảng 1 - 2 giờ/giấc. Khi trẻ được 4 tuần tuổi, thời gian ngủ của trẻ sẽ rút ngắn khoảng 14 tiếng/ngày.

Khác với giấc ngủ của trẻ lớn và người lớn, giấc ngủ của trẻ sơ sinh được chia thành giấc ngủ cử động mắt nhanh và giấc ngủ không cử động mắt nhanh với tên tiếng anh lần lượt là REM (rapid eye movement) và Non - REM (non - rapid eye movement).

Theo Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ, một chu kỳ giấc ngủ của trẻ sơ sinh sẽ bao gồm 5 giai đoạn. Cụ thể:

• Giai đoạn 1: Buồn ngủ. Trong giai đoạn này, trẻ sơ sinh thường ngủ gà ngủ gật.
• Giai đoạn 2: Ngủ thật sự hay còn gọi là giấc ngủ cử động mắt nhanh (REM). Trẻ thường vặn mình, rên ‘è è’, giật mình, mắt chuyển động bên dưới mi mắt nhắm. Nhịp thở của trẻ thường không đều, ngưng thở khoảng 5 - 10 giây sau đó bắt đầu thở nhanh đột ngột 50 - 60 lần/phút trong khoảng 10 - 15 giây rồi thở đều đặn cho đến khi chu kỳ lặp lại.
• Giai đoạn 3: Giấc ngủ nhẹ nhàng. Trong giai đoạn này, trẻ sơ sinh thở đều đặn và ít cử động hơn.
• Giai đoạn 4 và 5: Giấc ngủ sâu và rất sâu hay giấc ngủ không cử động mắt nhanh (Non - REM). Lúc này, trẻ nằm yên và không cử động, càng ngủ càng sâu giấc và rất khó đánh thức.

Theo các chuyên gia nhi khoa, giấc ngủ cử động mắt nhanh có thể quyết định đến sự phát triển não bộ của trẻ còn giấc ngủ không cử động mắt nhanh rất tốt cho sức khỏe, giúp củng cố trí nhớ. Qua đó có thể thấy rằng, giấc ngủ có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ trong giai đoạn này.

Trẻ sơ sinh khó ngủ là do đâu?

Trẻ sơ sinh khó ngủ, ngủ không sâu giấc kéo dài ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ của trẻ. Thực tế cho thấy, tình trạng khó ngủ ở trẻ sơ sinh có thể bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh khó ngủ, các bậc cha mẹ có thể tham khảo:

Nguyên nhân sinh lý

Như đã trình bày phía trên, giấc ngủ bao gồm 2 giai đoạn đó là giai đoạn REM và giai đoạn Non - REM. Đối với người trưởng thành, giai đoạn REM chỉ chiếm 25% tổng thời gian ngủ và 75% tổng thời gian ngủ còn lại là của giai đoạn Non - REM. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, hai giai đoạn của giấc ngủ này có thời gian gần như bằng nhau.

Khi giấc ngủ ở giai đoạn REM, các cơ quan hô hấp của trẻ sơ sinh sẽ tăng cường hoạt động. Chính vì thế, ở giai đoạn này trẻ thường thở nhanh và nhịp tim cũng theo đó mà đập nhanh hơn. Lúc này, trẻ rất dễ bị thức giấc dù chỉ có một cử động hoặc tác động nhẹ.

Nguyên nhân bệnh lý

Trên thực tế, bất cứ tổn thương thực thể nào cũng sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ sơ sinh. Do vậy, trẻ sơ sinh khó ngủ có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý, chẳng hạn như:

• Thiếu vi chất: Việc thiếu các vi chất như sắt, kẽm, magie, canxi,… không chỉ khiến trẻ mắc bệnh còi xương mà còn khiến trẻ rơi vào trạng thái mệt mỏi, ngủ không sâu giấc, hay ngủ gà và ngủ gật vào ban ngày. Đây chính là nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh khó ngủ và hay tỉnh giấc vào ban đêm.
• Nhiễm khuẩn đường hô hấp: Ở giai đoạn sơ sinh, sức đề kháng của trẻ còn non yếu. Do vậy, trẻ rất dễ mắc bệnh, phổ biến nhất là các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi,… Khi mắc bệnh, trẻ sẽ có các biểu hiện như khó thở, thở khò khè hoặc thở bằng miệng. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến trẻ sơ sinh cảm thấy khó chịu, khó ngủ và lúc này trẻ sẽ hay quấy khóc.
• Béo phì: Tình trạng thừa cân béo phì cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh khó ngủ. Khi bị thừa cân, béo phì, đường thở của trẻ bị phì đại gây khó khăn cho việc trẻ hô hấp. Lúc này, trẻ thường phải thở bằng miệng. Do vậy, trẻ sơ sinh thường khó đi vào giấc ngủ và dễ bị tỉnh giấc, hay quấy khóc về đêm.

Một số nguyên nhân khác

Ngoài hai nguyên nhân phổ biến nêu trên, tình trạng trẻ sơ sinh khó ngủ còn có thể xuất phát từ một số nguyên nhân khác như:

• Trẻ thường xuyên bị mộng du, hay bị giật mình khi ngủ, tỉnh giấc giữa đêm từ đó khiến trẻ sơ sinh khó ngủ hoặc ngủ nhưng không sâu giấc.
• Tã, bỉm bị ướt, giường chiếu và quần áo không sạch sẽ khiến trẻ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh khó ngủ.
• Các yếu tố bên ngoài môi trường như ánh sáng và nhiệt độ phòng không phù hợp, tiếng ồn,… cũng là các yếu tố khiến trẻ sơ sinh khó ngủ.
• Trẻ sơ sinh ngủ quá nhiều về ban ngày cũng khiến trẻ khó ngủ về đêm.
• Trẻ bú ít nên rất nhanh đói. Điều này khiến trẻ ngủ không sâu giấc, hay bị tỉnh giấc và quấy khóc vì đói.
• Thói quen được bế bồng hoặc đưa võng khi ngủ. Khi không được bế ẵm hoặc đưa võng, trẻ sẽ rất khó đi vào giấc ngủ và thường hay quấy khóc.

Phải làm sao khi trẻ sơ sinh khó ngủ?

Phải làm sao khi trẻ sơ sinh khó ngủ vẫn luôn là nỗi trăn trở của rất nhiều các bậc cha mẹ.

Các chuyên gia nhi khoa cho biết, để cải thiện hiệu quả tình trạng trẻ sơ sinh khó ngủ, cha mẹ cần theo dõi các biểu hiện đi kèm ở trẻ nếu có và tìm ra nguyên nhân cụ thể khiến trẻ khó ngủ. Việc này sẽ giúp cha mẹ có các phương pháp khắc phục phù hợp.

Trong trường hợp trẻ sơ sinh khó ngủ, ngủ không sâu giấc xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý hoặc nghi ngờ có liên quan đến bệnh lý, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và can thiệp điều trị (nếu cần) càng sớm càng tốt. Tình trạng khó ngủ mà trẻ sơ sinh gặp phải chỉ được khắc phục khi điều trị dứt điểm bệnh lý.

Đối với các trường hợp trẻ sơ sinh khó ngủ không xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý, cha mẹ có thể áp dụng một số cách sau đây để giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ và ngủ ngon giấc hơn:

• Tập cho trẻ cách phân biệt ngày và đêm: Vào ban ngày, hãy cho trẻ tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên nhiều hơn đồng thời trò chuyện và chơi đùa với trẻ nhiều hơn. Ngược lại, vào ban đêm, mẹ cần tạo cho trẻ không gian yên tĩnh, ánh sáng phòng phù hợp để trẻ dễ ngủ hơn đồng thời dừng các hoạt động kích thích trẻ trước khi trẻ đi vào giấc ngủ khoảng 1 - 2 tiếng trước đó.
• Mẹ nên cho bé ngủ vào một khung giờ cố định đồng thời mẹ cần tránh tạo cho trẻ thói quen phụ thuộc vào các hoạt động như bồng bế, đu đưa võng,… thì mới có thể ngủ được.
• Ngoài ra, mẹ cũng cần sắp xếp thời gian bú cho trẻ sao cho khoa học, tránh tình trạng trẻ quá no hoặc quá đói. Bên cạnh đó, mẹ cũng nên vệ sinh cho trẻ sạch sẽ, cho trẻ mặc quần áo rộng rãi thoáng mát để trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.

Trẻ sơ sinh khó ngủ, thường xuyên quấy khóc khiến mẹ cảm thấy vô cùng mệt mỏi. Hy vọng với những chia sẻ hôm nay, mẹ có thể hiểu rõ hơn về nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh khó ngủ đồng thời nắm được cách cải thiện tình trạng này. Cảm ơn mẹ đã luôn đồng hành cùng Nhà thuốc Long Châu trong suốt chặng đường vừa qua.