Phân biệt gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu

Gan nhiễm mỡ là một bệnh lý ngày càng phổ biến tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Bệnh được chia thành hai dạng chính là gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Việc phân biệt hai loại gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu có ý nghĩa quan trọng trong điều trị và theo dõi bệnh vì mỗi loại có nguyên nhân, tiến triển và tiên lượng khác nhau.

Tổng quan về gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu

Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ mỡ bất thường trong tế bào gan và được chia thành hai nhóm chính là gan nhiễm mỡ không do rượu và gan nhiễm mỡ do rượu. Gan nhiễm mỡ không do rượu thường gặp ở người không sử dụng rượu bia nhưng có các yếu tố nguy cơ như béo phì, tiểu đường hoặc rối loạn chuyển hóa.

Ngược lại, gan nhiễm mỡ do rượu là hậu quả của việc sử dụng đồ uống có cồn trong thời gian dài. Ở nam giới được xác định khi tiêu thụ trên 210g cồn mỗi tuần trong ít nhất 2 năm và ở nữ giới là trên 140g.

Chẩn đoán gan nhiễm mỡ do rượu cần có tiền sử rõ ràng về mức độ sử dụng rượu cùng với các tiêu chuẩn chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Trong khi đó, chẩn đoán gan nhiễm mỡ không do rượu được đặt ra khi loại trừ các nguyên nhân khác như rượu, viêm gan siêu vi B hoặc C, bệnh Wilson, một số loại thuốc hoặc tình trạng chuyển hóa bất thường.

Phân biệt gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu

Gan nhiễm mỡ là một trong những bệnh lý gan phổ biến hiện nay với hai thể chính là gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Việc phân biệt đúng hai dạng bệnh này đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nguyên nhân để điều trị phù hợp và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan.

Yếu tố nguy cơ

Gan nhiễm mỡ do rượu xảy ra chủ yếu ở những người thường xuyên sử dụng đồ uống có cồn. Nguy cơ tăng rõ rệt khi phụ nữ uống trên 20g rượu mỗi ngày và nam giới uống trên 30g mỗi ngày trong thời gian dài.

Trong khi đó, nguyên nhân của gan nhiễm mỡ không do rượu vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng. Tuy nhiên, các yếu tố nguy cơ thường gặp, bao gồm béo phì, đái tháo đường type 2, hội chứng chuyển hóa, buồng trứng đa nang, suy giáp, hội chứng ngưng thở khi ngủ và rối loạn lipid máu. Đặc biệt, béo phì là nguyên nhân thường gặp nhất liên quan đến tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu.

Triệu chứng lâm sàng

Ở giai đoạn đầu, cả hai dạng gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu thường không có biểu hiện rõ ràng. Việc phân biệt chủ yếu dựa vào tiền sử sử dụng rượu bia và loại trừ các nguyên nhân thứ phát khác. Trong gan nhiễm mỡ do rượu, người bệnh thường có tỷ lệ AST/ALT lớn hơn 2, GGT tăng cao, giảm tiểu cầu, giảm albumin và có thể có biểu hiện viêm gan cấp hoặc hội chứng cai rượu.

Trong khi đó, gan nhiễm mỡ không do rượu ít triệu chứng hơn, có thể tăng men gan nhưng đôi khi vẫn hiện diện ngay cả khi men gan bình thường. Các xét nghiệm bổ sung giúp đánh giá nguyên nhân khác như virus viêm gan B, C hoặc các rối loạn chuyển hóa cũng rất cần thiết để chẩn đoán chính xác.

Kiểm soát mỡ máu để bảo vệ sức khỏe toàn diện

Trong bối cảnh tỷ lệ mắc bệnh gan nhiễm mỡ và tim mạch ngày càng gia tăng, kiểm soát mỡ máu đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tổng thể. Mỡ máu cao là tình trạng gia tăng cholesterol xấu LDL hoặc triglycerid trong máu dẫn đến nguy cơ xơ vữa động mạch và biến chứng tim mạch nguy hiểm. Thực tế, mỡ máu cao còn có thể là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như đột quỵ, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim,... Vì vậy, việc phát hiện sớm và có biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị kịp thời là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài.

Chế độ ăn uống không lành mạnh như tiêu thụ nhiều đồ chiên rán, thức ăn nhanh hoặc thực phẩm chế biến sẵn là nguyên nhân làm rối loạn chuyển hóa lipid tại gan, gây tích tụ mỡ trong gan. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chức năng gan mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Để kiểm soát mỡ máu hiệu quả, người bệnh cần duy trì lối sống lành mạnh bằng cách ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm nguyên cám, hạn chế thực phẩm giàu cholesterol và chất béo bão hòa. Việc luyện tập thể dục đều đặn không chỉ giúp giảm mỡ thừa mà còn hỗ trợ cải thiện chức năng chuyển hóa của gan. Bên cạnh đó, cần tuân thủ điều trị nếu được bác sĩ chỉ định dùng thuốc hạ mỡ máu.

Hy vọng bài viết bên trên đã giúp bạn hiểu được về tình trạng gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu cùng cách phân biệt hai thể này. Lưu ý khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm rối loạn mỡ máu và tổn thương gan, từ đó có hướng điều trị phù hợp. Kiểm soát tốt mỡ máu không chỉ ngăn ngừa bệnh tim mạch mà còn bảo vệ gan và nâng cao chất lượng cuộc sống lâu dài.