Phương pháp phục hồi chức năng bán trật khớp vai an toàn, hiệu quả

Sau chấn thương vai hoặc phẫu thuật, phục hồi chức năng bán trật khớp vai sẽ giúp vai hồi phục và cho phép bệnh nhân trở lại các hoạt động và công việc bình thường. Để chương trình này thực sự an toàn và hiệu quả, người bệnh nên tập luyện dưới sự hướng dẫn và giám sát của bác sĩ.

Bán trật khớp vai là gì?

Khớp vai là khớp có phạm vi vận động lớn nhất trên cơ thể người. Có nhiều xương, dây chằng và cơ cùng hoạt động để giữ cho khớp ổn định. Thoái hóa dưới vai là hiện tượng lệch dưới vai phổ biến nhất và xảy ra khi một phần của đầu mút bị dịch chuyển khỏi ổ cắm.

Trật khớp một phần vai thường là kết quả của chấn thương hoặc đột quỵ làm yếu cơ cánh tay. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thêm thông tin về các triệu chứng và cách điều trị trật khớp vai.

Trật khớp một phần vai thường là kết quả của chấn thương hoặc đột quỵ

Dấu hiệu của bán trật khớp vai

Bán trật khớp vai khó xác định hơn là trật khớp hoàn toàn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, khớp vai bị trật một phần có thể nhìn thấy dưới da.

Người bệnh có thể cảm thấy đầu khớp di chuyển ra vào trong ổ vai, hạn chế vận động và có thể gây đau. Cụ thể:

• Khớp vai bị biến dạng hoặc trật ra khỏi vị trí ban đầu;
• Sưng, đau;
• Tê hoặc ngứa ran ở cánh tay;
• Khó cử động khớp.

Ngoài ra, có thể nhận thấy tiếng nhấp vai trong các hoạt động hàng ngày, đặc biệt là những hoạt động liên quan đến việc nâng cao cánh tay.

Nguyên nhân gây bán trật khớp vai

Khi mắc bán trật khớp vai là một phần các dây chằng bao khớp có thể bị kéo căng hoặc rách, điều này có thể làm phức tạp việc trật khớp. Thông thường, chỉ cần một cú va chạm mạnh hoặc ngã có thể khiến cho chỏm xương cánh tay bật ra khỏi vị trí ban đầu.

Ngoài ra, xoay cánh tay cũng có thể kéo chỏm xương cánh tay ra khỏi ổ khớp của nó. Một khi bị trật khớp vai, khớp sẽ mất ổn định và rất dễ bị trật lại sau này. Trật khớp vai thường do:

• Chấn thương: Thoái hóa khớp có thể là kết quả của một tai nạn hoặc chấn thương làm tổn thương khớp vai hoặc các cấu trúc khác cung cấp sự ổn định. 
• Chấn thương trong thể thao: Các môn thể thao tiếp xúc, bao gồm khúc côn cầu và bóng đá, thường gây ra hiện tượng lệch vai, cũng như các môn thể thao liên quan đến ngã, chẳng hạn như trượt tuyết và thể dục dụng cụ.
• Đột quỵ: Đột quỵ thường gây ra yếu cơ, có thể dẫn đến mất ổn định của khớp vai, sau đó là tình trạng thoái hóa khớp vai. Một cuộc khảo sát cho thấy 80% người tham gia khảo sát từng bị đột quỵ cũng bị co thắt vai. Những người đàn ông trẻ tuổi và các nhóm hoạt động thể chất cao khác có nguy cơ cao nhất đối với chứng tràn dịch khớp vai. 

Các biến chứng của bán trật khớp vai

Vai chứa mô liên kết được tạo thành từ các cơ và dây chằng làm việc cùng nhau để giữ khớp vai trong ổ. Các cấu trúc này có thể bị hư hỏng, làm phức tạp thêm tình trạng trật khớp. Một số biến chứng của bán trật khớp vai bao gồm:

• Tràn dịch khớp vai có thể mang lại nhiều bất tiện cho cuộc sống hàng ngày;
• Mạch máu vai và tổn thương dây thần kinh;
• Chấn thương vai khác;
• Mất khả năng vận động;
• Vai không ổn định dẫn đến trật khớp thường xuyên.

Phục hồi chức năng bán trật khớp vai

Dao động cánh tay

Các nhóm cơ: cơ delta, cơ dưới gai, cơ trên gai, cơ dưới vai.

Cách tập:

• Tay lành bám vào bàn, ghế hoặc vật rắn khác để hỗ trợ chuyển động. Cánh tay của bệnh nhân có thể cử động tự do ở một bên của cơ thể.
• Nhẹ nhàng vung cánh tay của bạn về phía trước, sang ngang và theo chu vi như một con lắc.

Lưu ý: Không vung tay ra sau lưng để tránh bị hạn chế khớp gối.

Động tác bắt chéo tay

Nhóm cơ: Cơ delta sau, bạn sẽ cảm thấy vai gáy căng ra khi vận động.

Cách tập:

• Thư giãn vai, từ từ đưa một tay lên ngực, kéo cánh tay ra xa nhất có thể và giữ cánh tay cao hơn khuỷu tay.
• Giữ và kéo căng trong 30 giây, sau đó thư giãn trong 30 giây.
• Đổi tay liên tục.

Lưu ý: Bệnh nhân không được kéo hoặc đẩy cùi chỏ trong các bài tập phục hồi chức năng vai.

Động tác xoay trong vai

Nhóm cơ: Cơ vai dưới.

Cách tập:

• Dùng một chiếc nạng nhỏ kê sau lưng, giữ bàn tay bị đau ở đầu gậy và giữ bàn tay kia gần bàn tay bị đau nhất.
• Kéo gậy theo chiều dọc của tay lành nhất có thể, nhưng không được đau vai phải.
• Giữ 30 giây, thư giãn 30 giây rồi thực hiện động tác tiếp theo 4 lần mỗi bên.

Lưu ý: Không xoắn vặn cây gậy.

Động tác xoay ngoài

Nhóm cơ: Cột sống trên, cơ nhị đầu.

Cách tập:

• Giữ một đầu gậy bằng tay bị thương, đầu kia duỗi thẳng bằng khuỷu tay.
• Di chuyển gậy theo chiều dọc để cánh tay bị ảnh hưởng di chuyển ra ngoài càng xa càng tốt.
• Giữ trong 30 giây, sau đó thả lỏng cơ tay và thực hiện lại.

Lưu ý: Giữ thẳng hông và không vặn gậy.

Bán trật khớp vai là chấn thương thường gặp. Để giảm tác hại của nó, bệnh nhân chấn thương vai nên đến bệnh viện chuyên khoa để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán chính xác, đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất và thực hiện các bài tập phục hồi chức năng bán trật khớp vai giúp bệnh nhân hồi phục sức khỏe, trở lại cuộc sống thường ngày càng sớm càng tốt.

Nguyễn Nhung

Nguồn tham khảo: Tổng hợp