Rối loạn dáng đi ở người già: Nguyên nhân, triệu chứng, cách đánh giá và điều trị

Rối loạn dáng đi là tình trạng mà người di chuyển hoặc đi lại bị ảnh hưởng bởi các yếu tố về cân bằng, cơ động hoặc điều khiển cơ bản. Có nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn dáng đi, bao gồm các vấn đề về hệ thần kinh, xương khớp hoặc cả hai. Rối loạn dáng đi gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của người bệnh và cần được chẩn đoán, điều trị một cách chuyên môn bởi các chuyên gia y tế.

Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn dáng đi

Các nguyên nhân chính gây ra rối loạn dáng đi bất thường ở người già bao gồm rối loạn thần kinh và các vấn đề về xương cơ như hẹp ống sống.

Rối loạn thần kinh bao gồm nhiều tình trạng như bệnh sa sút trí tuệ, tiểu não, rối loạn vận động cũng như các vấn đề liên quan đến cảm giác và vận động thần kinh. Đặc biệt, một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng người cao tuổi mắc rối loạn nhận thức thường có xu hướng mất đi tính uyển chuyển trong dáng đi của họ, không chỉ bởi các yếu tố như tốc độ và độ dài bước chân mà còn bởi sự mất cân bằng và không đồng đều trong các phản ứng motor.

Triệu chứng nhận biết rối loạn dáng đi

Biểu hiện lâm sàng của rối loạn dáng đi rất đa dạng và phức tạp, thường đòi hỏi sự quan sát kỹ lưỡng và kiểm tra tổng thể. Một số biểu hiện cụ thể bao gồm:

• Mất tính đối xứng của chuyển động và thời gian giữa bên trái và bên phải thường là một dấu hiệu cho thấy sự bất thường. Khi khỏe mạnh, cơ thể di chuyển đối xứng nhưng mất tính đối xứng thường xuyên xảy ra với các rối loạn thần kinh hoặc vấn đề xương cơ.
• Nhịp bước chạy không đồng đều, độ dài bước hoặc chiều rộng bước đi không đều có thể chỉ ra sự mất kiểm soát vận động, thường gặp trong các bệnh như hội chứng thùy trán hoặc tiểu não, cũng như khi sử dụng các loại thuốc thần kinh.
• Rối loạn dáng đi liên quan đến tổn thương dáng đi ban đầu, bệnh Parkinson hoặc các vấn đề khác về thần kinh.
• Đi giật lùi hoặc ngã ngược trở lại khi bắt đầu đi bộ thường xuyên liên quan đến rối loạn vận động thần kinh hoặc các bệnh khác như bệnh Parkinson.
• Bàn chân rủ xuống hoặc kéo ra, có thể là dấu hiệu của sự yếu đi của xương trụ trước hoặc các vấn đề cơ bắp.
• Chiều dài bước chân ngắn không điển hình thường chỉ ra sự sợ ngã hoặc các vấn đề khác về thần kinh hoặc xương cơ.
• Dáng đi rộng hoặc lắc lư có thể là dấu hiệu của các vấn đề não hoặc cơ bắp bất thường.
• Việc xoay cánh tay hoặc không thể xoay cánh tay có thể liên quan đến bệnh Parkinson hoặc các bệnh khác liên quan đến thần kinh.

Các biểu hiện này cung cấp thông tin quan trọng cho việc chẩn đoán và điều trị rối loạn dáng đi, giúp các chuyên gia y tế có cái nhìn toàn diện về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Cách đánh giá tình trạng rối loạn dáng đi

Việc đánh giá các rối loạn dáng đi là một quá trình quan trọng nhằm xác định yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng này. Mục tiêu của quá trình này là phát hiện càng nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn dáng đi càng tốt. Để thực hiện, bác sĩ sử dụng một loạt công cụ đánh giá, bao gồm các bài kiểm tra về sự di chuyển theo hướng và các xét nghiệm lâm sàng khác.

Trước hết, bác sĩ sẽ quan sát và thảo luận với bệnh nhân về các phàn nàn, nỗi sợ và mục tiêu liên quan đến sự di chuyển. Sau đó, quan sát dáng đi của bệnh nhân có và không có sự hỗ trợ từ thiết bị, đánh giá các yếu tố khác nhau của dáng đi và quan sát lại dáng đi với các thành phần đã được xác định trước đó.

Hỏi về lịch sử bệnh

Ngoài việc hỏi về tiền sử y khoa, bệnh nhân cũng nên được hỏi về các vấn đề liên quan đến dáng đi. Cụ thể, việc hỏi về khó khăn khi đi bộ, thăng bằng hay cả hai, cũng như việc có từng gặp tình trạng ngã hoặc sợ ngã cũng rất quan trọng. Ngoài ra, các khả năng cụ thể về sự di chuyển cũng cần được đánh giá, bao gồm khả năng đi lên và xuống cầu thang, khả năng ngồi và đứng từ ghế, việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Khám thực thể

Trong phần khám thực thể rối loạn dáng đi, kiểm tra thể chất tổng quát nên được thực hiện, với sự tập trung vào việc kiểm tra cơ xương khớp và thần kinh. Đánh giá sức mạnh của các cơ dưới, sức mạnh của việc xoay hông ngoài cùng các yếu tố khác của dáng đi cũng là quan trọng.

Đánh giá dáng đi

Cuối cùng, việc đánh giá rối loạn dáng đi thường bao gồm việc quan sát bệnh nhân khi họ đi bộ trong một hành lang thẳng và đo đạc các yếu tố như thời gian mà họ có thể đứng trên cả hai chân hoặc một chân, nhịp bước chân, vận tốc đi và chiều dài bước. Đánh giá này cung cấp thông tin quan trọng để xác định và theo dõi sự phát triển của rối loạn dáng đi.

Xét nghiệm

Các phương pháp xét nghiệm có thể được yêu cầu để đánh giá tình trạng rối loạn dáng đi của bệnh nhân. Quá trình này thường bao gồm việc thực hiện CT hoặc MRI não, đặc biệt khi có dấu hiệu của sự di chuyển chậm chạp, dáng đi cứng cỏi, nhịp điều không đều. Những xét nghiệm này giúp phát hiện các vấn đề như nhồi máu, teo não, bệnh chất trắng, đồng thời có thể xác định nếu có sự tăng áp lực trong não. Nếu bệnh nhân có triệu chứng liệt một bên chân hoặc cảm giác mất mát, việc thực hiện chẩn đoán hình ảnh cột sống thắt lưng là cần thiết để đánh giá tình trạng của cột sống.

Phương pháp điều trị chứng rối loạn dáng đi

Để điều trị chứng rối loạn dáng đi, người bệnh sẽ được chỉ định một số phương pháp phổ biến sau:

Tăng cường sức mạnh cơ bắp

Việc tăng cường sức mạnh cơ bắp là phương pháp quan trọng trong việc điều trị các vấn đề liên quan đến rối loạn dáng đi. Các chương trình tập luyện được thiết kế đặc biệt cho người cao tuổi hoặc những người có vấn đề về vận động có thể mang lại kết quả tích cực.

Các bài tập tăng cường cơ bắp thường bao gồm việc sử dụng các dụng cụ như khung tập hoặc máy kéo. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân cần thực hiện các bài tập này đúng cách và đều đặn.

Huấn luyện thăng bằng

Luyện tập thăng bằng là một phần quan trọng của quá trình điều trị để cải thiện sự ổn định và thăng bằng của bệnh nhân. Đối với những người có rối loạn dáng đi, việc luyện tập thăng bằng có thể giúp cải thiện sự điều tiết cơ thể và giảm nguy cơ ngã.

Các bài tập thăng bằng có thể bao gồm xoay cơ thể, đứng trên một chân và điều chỉnh trọng lượng của cơ thể qua các bước khác nhau. Mục tiêu là để bệnh nhân có thể duy trì thăng bằng trong các tình huống khác nhau và giữ cho cơ thể ổn định.

Sử dụng thiết bị hỗ trợ

Thiết bị hỗ trợ có thể giúp bảo vệ và hỗ trợ cho cơ thể khi di chuyển, từ đó giúp cải thiện dáng đi và chất lượng cuộc sống. Các loại thiết bị như gậy hoặc khung tập đi có thể được sử dụng để tăng cường sự ổn định và giảm nguy cơ ngã.

Việc sử dụng các thiết bị hỗ trợ cần được hướng dẫn và giám sát để đảm bảo rằng họ đang được sử dụng một cách đúng đắn và an toàn. Các nhà chuyên môn có thể hỗ trợ trong việc lựa chọn và sử dụng các thiết bị hỗ trợ phù hợp nhất cho nhu cầu và tình trạng của bệnh nhân.

Như vậy, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ những thông tin chi tiết về chứng rối loạn dáng đi bao gồm nguyên nhân, cách nhận biết, phương pháp đánh giá và điều trị hiệu quả. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp đỡ người bệnh tìm được giải pháp phù hợp, chăm sóc tốt hơn cho sức khỏe của mình.