Rôm sảy kết tinh là gì? Đặc điểm, nguyên nhân và cách điều trị

Rôm sảy hay ban nhiệt là bệnh ngoài da phổ biến, xảy ra khi có sự tắc nghẽn, sưng viêm ống dẫn mồ hôi dưới da. Bệnh hay gặp ở mùa nóng, vùng có khí hậu nóng ẩm, nhiệt đới trong đó có nước ta. Bệnh rôm sảy có những dạng khác nhau, trong đó rôm sảy kết tinh được cho là dạng nhẹ nhất. Vậy đặc điểm của rôm sảy dạng này là gì? Nguyên nhân gây bệnh và cách khắc phục ra sao?

Những dạng rôm sảy thường gặp ở cả người lớn và trẻ em

Rôm sảy (Heat rash, prickly heat hoặc miliaria) là tình trạng có thể gặp phải ở bất kỳ ai trong chúng ta. Tuy nhiên, trẻ em, người phải nằm liệt giường, người có sức đề kháng da yếu… là những đối tượng dễ mắc bệnh nhất. 

Bệnh xảy ra khi ống dẫn mồ hôi bị tắc nghẽn hay bị viêm khiến mồ hôi bị giữ lại dưới da mà không thoát ra ngoài cơ thể được. Một số trường hợp bị vi khuẩn tấn công gây viêm nhiễm dẫn đến hình thành mụn mủ. Bệnh rôm sảy thường tự khỏi sau một thời gian ngắn nhưng nếu có bội nhiễm, người bệnh có thể phải nhập viện điều trị.

Những dạng rôm sảy thường gặp nhất ở cả người lớn và trẻ em gồm có:

• Rôm sảy kết tinh hay rôm sảy dạng tinh thể xảy ra khi tắc nghẽn ống dẫn mồ hôi tại lớp thượng bì. Khi đó, mồ hôi bị ứ đọng dưới da nên trên da xuất hiện các mụn nước nhỏ chứa dịch trong suốt dễ vỡ. Người bệnh không có triệu chứng viêm nhiễm, ngứa ngáy, khó chịu.
• Rôm sảy đỏ gặp nhiều ở trẻ sơ sinh, đặc trưng bởi các nốt mụn đỏ đi kèm cảm giác ngứa. Khi mụn vỡ ra, da có thể bị tổn thương và tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng nếu không được vệ sinh cẩn thận.
• Rôm sảy mủ đặc trưng bởi các nốt mụn đỉ nhỏ có mủ hoặc có lông ở giữa. Khi mụn vỡ sẽ có dịch mủ chảy ra thậm chí chảy máu gây đau rát. Dạng rôm sảy này cũng tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng.
• Rôm sảy sâu xảy ra khi có tổn thương ống dẫn mồ hôi ở lớp hạ bì - lớp sâu nhất của da. Khi đó, mồ hôi xâm nhập vào bên trong da gây nhiễm trùng. Với dạng này, da người bệnh có thể đỏ như da gà, lỗ chân lông bít tắc, mồ hôi ứ đọng bên trong nhưng cũng ít khi gây ngứa hay đau rát.

Đặc điểm của dạng rôm sảy kết tinh

Rôm sảy dạng kết tinh được đánh giá là dạng nhẹ nhất, nó xảy ra khi có tắc nghẽn, viêm nhiễm ống dẫn mồ hôi tại vị trí trên cùng của da. Khi đó, chỉ phần ống dẫn mồ hôi ở lớp sừng của da bị ảnh hưởng. Những nốt rôm sảy xuất hiện nhiều nhất ở vùng đầu, cổ, thân trên của người bệnh.

Dạng rôm sảy này xảy ra nhiều nhất ở trẻ sơ sinh có hệ bài tiết của da chưa hoàn thiện, trẻ nhỏ nằm bó hay người nằm liệt giường. Đây là những điều kiện thuận lợi khiến ống dẫn mồ hôi bị viêm hay tắc nghẽn.

Khác với các dạng rôm sảy khác, biểu hiện của bệnh khá nhẹ khi chúng ta chỉ nhìn thấy những mụn nước li ti. Da của người bệnh không bị ửng đỏ, không bị mụn mủ, không bị sưng viêm. Nó cũng không gây ra triệu chứng ngứa ngáy, đau rát, khó chịu, viêm nhiễm. Các nốt rôm có kích thước từ 1 - 2mm, dễ vỡ khi bị tác động nhẹ và sau khi vỡ tạo thành vảy bong trên da chứ không tạo thành sẹo.

Nguyên nhân gây rôm sảy kết tinh

Cơ chế gây ra rôm sảy kết tinh là tắc nghẽn ống dẫn mồ hôi. Những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là:

• Ở trẻ sơ sinh, hệ thống ống dẫn mồ hôi chưa phát triển hoàn thiện nên dễ bị tắc nghẽn hoặc viêm nhiễm, ảnh hưởng đến quá trình bài tiết mồ hôi ra ngoài cơ thể.
• Vào mùa hè, thời tiết nóng bức khiến cơ thể chúng ta bài tiết nhiều mồ hôi hơn bình thường. Khi đó khó tránh được tình trạng mồ hôi không thoát hết được ra ngoài cơ thể, ứ đọng ở lớp thượng bì da gây rôm sảy dạng tinh thể.
• Việc ủ quá ấm, mặc quần áo quá dày, nhiều lớp, quá kín cũng khiến mồ hôi bị ứ đọng gây rôm sảy.
• Môi trường sống, phòng nghỉ nóng bức, oi ả, không thoáng mát, ô nhiễm… cũng là một tác nhân dẫn đến việc xảy ra rôm sảy.
• Da không được vệ sinh đúng cách, các chất bụi bẩn, tế bào da chết, bã nhờn tích tụ làm tắc nghẽn lỗ chân lông và đầu ống dẫn mồ hôi.
• Cơ thể thiếu nước ảnh hưởng đến quá trình đào thải độc tố ra ngoài cơ thể qua tuyến mồ hôi. Khi đó khó tránh khỏi rôm sảy.

Chăm sóc da khi bị rôm sảy kết tinh

Rôm sảy bao lâu thì hết phụ thuộc rất nhiều vào việc chăm sóc và điều trị. Như đã nói ở trên, rôm sảy kết tinh là dạng rôm sảy nhẹ nhất. Bệnh có thể tự khỏi khi được chăm sóc tốt nhưng cũng có thể diễn tiến thành các dạng nặng hơn và gây ra biến chứng. Một số vấn đề cần lưu ý trong quá trình chăm sóc da khi bị rôm sảy như:

• Tắm rửa, vệ sinh thân thể sạch sẽ hàng ngày. Vệ sinh kỹ càng những vùng da có nhiều tuyến mồ hôi hay vùng da có nhiều nếp gấp như cổ, lưng, ngực, bẹn, nách…
• Sau mỗi lần tắm nên lau khô cơ thể. Cơ thể ẩm ướt chính là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn gây bệnh ngoài da sinh sôi.
• Lựa chọn quần áo mềm nhẹ, rộng rãi, thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt. Không nên chọn trang phục nóng bí, dày, bó sát, nhiều lớp, không thấm hút mồ hôi.
• Không gian sống và nghỉ ngơi nên duy trì mức nhiệt độ mát mẻ dễ chịu từ 26 - 28 độ C, không để quá nóng bức ngột ngạt. Phòng nghỉ nên có điều hòa, quạt gió đầy đủ.

Điều trị rôm sảy kết tinh thế nào?

Để điều trị rôm sảy, bạn có thể áp dụng một số cách sau:

• Dùng phấn rôm trị rôm sảy cũng có hiệu quả trong một số trường hợp. Bột talc trong phấn rôm có tác dụng hấp thụ mồ hôi giúp làn da khô thoáng, sạch sẽ. Muối canxi và muối kẽm trong phấn rôm vừa hút ẩm, vừa kháng viêm, sát khuẩn, bảo vệ da.
• Cách trị nổi rôm sảy hiệu quả bằng nguyên liệu thiên nhiên cũng khá an toàn. Bạn có thể dùng bột sắn dây, trái mướp đắng, cây sài đất, lá khế chua… để nấu nước tắm trị rôm sảy.
• Một số thuốc bôi chữa rôm sảy ở người lớn như: Kem bôi Calamine, kem bôi Anhydrous Lanolin, kem Yoosun rau má, kem bôi Steroid… Các sản phẩm kem trị rôm sảy cho bé như: Kem trị rôm sảy cho bé Kutie Skin, Kowa Nhật Bản, Yoosun, Bepanthen…

Rôm sảy kết tinh là dạng rôm sảy nhẹ có thể tự khỏi khi da được chăm sóc đúng cách. Nhưng tốt nhất, mỗi chúng ta nên chủ động phòng ngừa nổi rôm mùa hè để không gặp tình trạng rôm sảy.