Sốt phát ban và sởi khác nhau như thế nào? Cách phân biệt

Sốt phát ban

Sởi

Nguyên nhân

Sốt phát ban chủ yếu do các virus đường hô hấp gây ra, bao gồm Rubella, Sởi, Human Herpes virus 6, Human Herpes virus 7,...

Bệnh thường gặp nhất ở trẻ từ 6 tháng tuổi đến 3 tuổi. Ngoài ra, trẻ có thể bị sốt phát ban do nhiễm khuẩn từ vết cắn của một số loài côn trùng như chấy, rận, bọ chét hay ve.

Bệnh sởi gây ra bởi virus Polinosa morbillarum – chủng virus thuộc họ Paramyxoviridae, chi Morbillillin. Loại virus này có cấu trúc hình cầu, đường kính từ 100 – 250 nm, chỉ có một kháng nguyên duy nhất. Virus sởi chỉ lây truyền trên người và có khả năng tồn tại trong môi trường bên ngoài khoảng 2 giờ sau khi phát tán.

Thời điểm khởi phát bệnh

Thời gian ủ bệnh sẽ thay đổi tùy thuộc vào loại virus gây bệnh, thông thường kéo dài từ 5 – 14 ngày. Đối với trường hợp do virus Rubella, thời gian ủ bệnh có thể lâu hơn, khoảng từ 14 – 21 ngày.

Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 7 – 21 ngày sau khi tiếp xúc với virus. Trong giai đoạn này, người bệnh thường chưa có biểu hiện rõ rệt nên rất khó nhận biết.

Dấu hiệu

Triệu chứng điển hình là sốt cao, sau đó bắt đầu xuất hiện các nốt ban màu hồng hoặc đỏ, tập trung thành cụm nhỏ, li ti và không sần sùi. Ban thường xuất hiện đầu tiên ở vùng ngực, bụng và lưng rồi lan dần ra toàn thân. Không giống như sởi, sốt phát ban thường không có đốm Koplik và thứ tự nổi ban cũng không rõ ràng. Các nốt ban này thường nổi lên khi cơn sốt giảm hoặc vừa hạ nhiệt, ít gây cảm giác khó chịu hơn so với sởi. Khi khỏi, ban sẽ mờ dần mà không để lại thâm sẹo.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh sởi thường giống cảm cúm, bao gồm sốt, ho khan, đau họng, viêm mũi và viêm kết mạc (đỏ mắt, chảy nước mắt). Dấu hiệu đặc trưng dễ nhận biết nhất của bệnh là sự xuất hiện các đốm Koplik bên trong miệng, có hình dạng như những nốt đỏ tươi, ở giữa có chấm trắng nhỏ trông giống hạt cát. Đốm Koplik thường xuất hiện trước khi phát ban ngoài da và là dấu hiệu điển hình giúp nhận biết bệnh sởi.

Phát ban do sởi thường có màu đỏ, bề mặt sần, khởi phát từ vùng trán, sau đó lan dần xuống mặt, cổ và toàn thân, kể cả lòng bàn tay và bàn chân. Khi ban mờ đi, chúng thường để lại các vết thâm trên da, còn gọi là “vằn da hổ”.

Thời gian khỏi bệnh

Thời gian khỏi bệnh cũng phụ thuộc vào chủng virus gây bệnh, thường kéo dài từ vài ngày đến một tuần.

Các triệu chứng ban đầu như chảy nước mũi, đỏ mắt, ho khan và đốm Koplik thường kéo dài từ 4 – 7 ngày. Ban đỏ nổi toàn thân trong khoảng 3 ngày, sau đó bắt đầu mờ dần từ 5 – 6 ngày tiếp theo. Thông thường, người bệnh sẽ hồi phục sau khoảng một tuần kể từ khi ban đỏ lan rộng nhất.

Biến chứng

Sốt phát ban hiếm khi gây biến chứng nguy hiểm, đặc biệt khi được chăm sóc đúng cách. Nhưng trong một số trường hợp, trẻ có thể gặp các biến chứng như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não hoặc hội chứng Guillain-Barré. Đối với phụ nữ mang thai, nếu nhiễm virus Rubella có thể ảnh hưởng đến thai kỳ, tiềm ẩn nguy cơ dị tật bẩm sinh.

Bệnh sởi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách. Một số biến chứng nghiêm trọng có thể kể đến như viêm màng não, viêm não, viêm tai giữa, viêm phổi, loét giác mạc, mù lòa, viêm loét miệng, tiêu chảy kéo dài và suy dinh dưỡng. Tỷ lệ gặp biến chứng của sởi cao hơn so với sốt phát ban, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi, người lớn trên 20 tuổi hoặc người suy giảm miễn dịch.

Phòng ngừa

Mặc dù sốt phát ban lây lan không mạnh bằng sởi, nhưng việc phòng tránh vẫn rất cần thiết. Chủ yếu bằng cách giữ gìn vệ sinh cá nhân và hạn chế tiếp xúc gần với người mắc bệnh. Riêng với sốt phát ban do virus Rubella, có thể phòng ngừa hiệu quả nhờ tiêm vắc xin chứa thành phần Rubella.

Sởi là căn bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan rất nhanh. Chỉ cần tiếp xúc gần hoặc thoáng qua với người nhiễm bệnh cũng có nguy cơ cao lây nhiễm nếu chưa được tiêm phòng. Cách phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm vắc xin sởi đầy đủ theo khuyến cáo của cơ quan y tế.