Bà bầu bị sởi có nguy hiểm không? Dấu hiệu, nguyên nhân, phòng tránh và xử lý

Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính dễ lây qua đường hô hấp và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ở phụ nữ mang thai. Theo các báo cáo dịch tễ, trong những đợt dịch sởi, tỷ lệ bà bầu bị sởi chiếm khoảng 1 - 3% tổng số ca mắc, với nguy cơ cao gây sảy thai, sinh non hoặc dị tật bẩm sinh. Vì vậy, hiểu rõ về bà bầu bị sởi là kiến thức quan trọng giúp các bà mẹ bảo vệ chính mình và thai nhi.

Bà bầu bị sởi có nguy hiểm không?

Phụ nữ mang thai mắc sởi là tình huống đặc biệt nguy hiểm do có thể dẫn tới nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng cả mẹ và thai nhi. Theo Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh sởi (Bộ Y tế Việt Nam), thai phụ mắc sởi có nguy cơ sinh non cao gấp 2 - 4 lần so với thai phụ không mắc bệnh. Các biến chứng nguy hiểm thường gặp bao gồm:

• Viêm phổi: Là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở thai phụ mắc sởi, do tình trạng suy hô hấp tiến triển nhanh.
• Viêm não: Mặc dù hiếm gặp, nhưng nếu xảy ra có thể gây tổn thương thần kinh nặng nề và di chứng lâu dài.
• Sảy thai hoặc thai chết lưu: Đặc biệt nguy cơ cao khi mẹ mắc sởi trong 3 tháng đầu thai kỳ.
• Dị tật bẩm sinh: Nguy cơ xuất hiện nếu mẹ mắc bệnh trong giai đoạn hình thành cơ quan của thai nhi (giai đoạn đầu thai kỳ).

Dấu hiệu nhận biết sởi ở bà bầu

Nhận biết sớm các dấu hiệu sởi khi mang thai là yếu tố then chốt để can thiệp kịp thời. Các triệu chứng của bà bầu bị sởi thường tương tự như ở người bình thường, nhưng cần được theo dõi sát sao hơn.

Các triệu chứng điển hình

Các dấu hiệu lâm sàng của sởi ở phụ nữ mang thai thường tương tự như ở người trưởng thành, với một số đặc điểm điển hình sau:

• Sốt cao đột ngột: Nhiệt độ cơ thể có thể đạt 39 - 40°C, kèm theo mệt mỏi, đau nhức người.
• Viêm long đường hô hấp: Triệu chứng gồm ho, chảy nước mũi, đỏ mắt, chảy nước mắt, đôi khi kèm khản tiếng.
• Phát ban đặc trưng: Ban đỏ xuất hiện đầu tiên sau tai, sau đó lan ra mặt, thân mình, rồi đến tay chân trong vòng 3 - 5 ngày. Ban dạng dát sẩn, có thể kèm ngứa nhẹ.
• Hạch sưng đau: Hạch sau tai hoặc vùng cổ có thể sưng to, đau nhẹ; một số trường hợp kèm tiêu chảy nhẹ.

Những triệu chứng này thường xuất hiện sau thời gian ủ bệnh 7 - 14 ngày kể từ khi tiếp xúc với virus sởi.

Dấu hiệu cảnh báo biến chứng

Một số dấu hiệu nguy hiểm ở thai phụ mắc sởi cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức để được thăm khám và xử trí kịp thời, bao gồm:

• Khó thở, thở nhanh: Gợi ý tình trạng biến chứng viêm phổi, có nguy cơ dẫn tới suy hô hấp.
• Đau đầu dữ dội, lơ mơ, rối loạn ý thức: Là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ viêm não hoặc tổn thương thần kinh trung ương.
• Co giật: Là tình trạng cấp cứu y tế, cần can thiệp ngay để hạn chế tổn thương não và biến chứng nặng.

Khi xuất hiện các dấu hiệu trên, thai phụ cần liên hệ ngay với cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá, theo dõi và điều trị chuyên sâu kịp thời, nhằm bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.

Nguyên nhân và đường lây truyền sởi ở bà bầu

Hiểu rõ nguyên nhân sởi khi mang thai giúp mẹ bầu chủ động phòng tránh. Bà bầu bị sởi thường do tiếp xúc với virus sởi trong môi trường lây nhiễm.

Virus sởi và con đường lây truyền

Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus thuộc họ Paramyxoviridae gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp. Các cơ chế lây nhiễm chính bao gồm:

• Virus phát tán qua giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, dễ dàng lây sang người lành trong khoảng cách gần.
• Virus có khả năng tồn tại trong không khí hoặc trên bề mặt vật dụng trong vài giờ, đặc biệt trong môi trường kín, đông người như bệnh viện, nhà trẻ, hoặc các khu dân cư chật chội.

Phụ nữ mang thai dễ mắc sởi khi tiếp xúc với người bệnh trong mùa dịch hoặc sống tại khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp, làm tăng nguy cơ lây lan và bùng phát bệnh.

Yếu tố nguy cơ

Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao mắc sởi khi tồn tại một hoặc nhiều yếu tố sau:

• Chưa được tiêm vắc xin sởi hoặc chưa từng mắc sởi trước đó, dẫn tới thiếu kháng thể bảo vệ chống lại virus sởi.
• Sinh sống hoặc làm việc tại khu vực đang có dịch sởi bùng phát, làm tăng nguy cơ tiếp xúc với nguồn lây.
• Thường xuyên tiếp xúc với môi trường đông người, chẳng hạn như bệnh viện, chợ, trường học, hoặc sử dụng phương tiện giao thông công cộng, nơi nguy cơ lây truyền qua đường hô hấp cao.

Việc nhận diện sớm các yếu tố nguy cơ này giúp thai phụ chủ động thực hiện biện pháp phòng ngừa, góp phần bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.

Cách phòng tránh và xử lý khi bà bầu bị sởi

Phòng ngừa và xử lý kịp thời khi bà bầu bị sởi là cách tốt nhất để giảm thiểu biến chứng cho cả mẹ và bé.

Phòng ngừa sởi khi mang thai

Để phòng ngừa sởi ở phụ nữ mang thai, mẹ bầu cần thực hiện các biện pháp dự phòng sau:

• Tiêm vắc xin sởi trước khi mang thai: Theo khuyến cáo của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, vắc xin sởi nên được tiêm ít nhất 1 tháng trước khi mang thai để đảm bảo tạo đủ kháng thể bảo vệ mà vẫn an toàn cho thai kỳ.
• Hạn chế tiếp xúc nơi đông người: Đặc biệt trong mùa dịch sởi, mẹ bầu nên tránh đến những khu vực đông đúc, chật chội như chợ, bến xe, bệnh viện nếu không cần thiết.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Thực hiện đeo khẩu trang y tế, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn để giảm nguy cơ tiếp xúc với virus từ môi trường.

Xử lý khi bà bầu bị sởi

Khi nghi ngờ mắc sởi, phụ nữ mang thai cần thực hiện ngay các biện pháp sau để giảm thiểu nguy cơ biến chứng và bảo vệ thai nhi:

• Đi khám ngay: Liên hệ với bác sĩ sản khoa hoặc bác sĩ chuyên khoa truyền nhiễm để được chẩn đoán chính xác và hướng dẫn điều trị phù hợp.
• Không tự ý sử dụng thuốc: Tuyệt đối tránh dùng thuốc hạ sốt, kháng sinh hoặc bất kỳ loại thuốc nào khi chưa có chỉ định của bác sĩ, nhằm tránh tác dụng phụ hoặc che lấp triệu chứng.
• Theo dõi dấu hiệu biến chứng: Đặc biệt lưu ý các biểu hiện như khó thở, đau đầu dữ dội, lơ mơ, co giật, và đưa thai phụ đến bệnh viện kịp thời nếu xuất hiện những triệu chứng này.
• Chăm sóc tại nhà: Đảm bảo thai phụ được uống đủ nước, bổ sung dinh dưỡng bằng các thực phẩm dễ tiêu hóa (cháo, súp, nước hoa quả loãng), và nghỉ ngơi đầy đủ trong môi trường thoáng mát, sạch sẽ.

Bà bầu bị sởi là tình trạng nghiêm trọng cần được quan tâm đúng mức để tránh các hậu quả không mong muốn cho cả mẹ và thai nhi. Việc tiêm phòng đầy đủ trước mang thai, nhận biết sớm các dấu hiệu sởi khi mang thai, và xử lý kịp thời tại các cơ sở y tế sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng.