Sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục được không? Có nên quan hệ khi đang bị sốt xuất huyết?

Thắc mắc sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục là vấn đề được đặt ra khi virus Dengue có thể tồn tại trong máu và một số dịch cơ thể. Một số nghiên cứu cho thấy, virus này có thể được tìm thấy trong tinh dịch trong thời gian ngắn sau khi khỏi bệnh, dẫn đến nghi ngờ sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục. Tuy nhiên, cho đến nay, đường lây này chưa được xem là con đường lây truyền chính và vẫn cần thêm bằng chứng khoa học để khẳng định.

Các con đường bệnh sốt xuất huyết lây qua

Theo thông tin từ Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), bệnh sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, và lây truyền chủ yếu qua hai con đường chính. Đây là những con đường khiến virus có thể lan rộng trong cộng đồng nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời:

Muỗi vằn truyền bệnh là con đường lây nhiễm phổ biến nhất

Sốt xuất huyết chủ yếu lây lan thông qua muỗi vằn - loài muỗi thuộc giống Aedes, đặc biệt là Aedes aegypti. Khi muỗi cái hút máu từ người đang mang virus Dengue, dù có triệu chứng hay không, virus sẽ phát triển trong cơ thể muỗi và sau đó truyền sang người lành thông qua vết đốt.

Đặc điểm sinh học của muỗi vằn:

• Có hai loài chính thuộc nhóm muỗi Aedes là Aedes aegypti và Aedes albopictus, trong đó Aedes aegypti là thủ phạm chính gây ra hầu hết các ổ dịch.
• Muỗi có màu đen đặc trưng, với các vằn trắng rõ rệt trên thân và chân – đây là lý do người dân thường gọi là muỗi vằn.
• Muỗi vằn cái hoạt động chủ yếu vào ban ngày, thường xuất hiện nhiều vào sáng sớm và chiều tối.
• Loài muỗi này ưa trú ngụ ở những nơi tối trong nhà, như trong tủ, sau rèm cửa, hay trên quần áo treo.
• Chúng sinh sản tại những nơi có nước đọng như bể chứa, lu vại, vỏ hộp, lốp xe cũ, hoặc các vật dụng có nước mưa đọng lại.
• Muỗi phát triển mạnh vào mùa mưa, đặc biệt khi nhiệt độ môi trường trên 20°C. Trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, khả năng sinh sản và truyền bệnh của muỗi tăng lên rõ rệt.
• Khi muỗi vằn cái hút máu từ người đang nhiễm virus Dengue, virus sẽ không truyền ngay mà cần một khoảng thời gian để phát triển trong cơ thể muỗi, thường kéo dài từ 8 đến 11 ngày. Sau thời gian này, virus cư trú tại tuyến nước bọt của muỗi, khiến chúng có khả năng truyền bệnh cho người lành qua mỗi lần đốt. Từ thời điểm đó trở đi, muỗi mang mầm bệnh có thể gây lây lan suốt quãng đời còn lại của nó, chỉ một con cũng có thể truyền virus cho nhiều người khác.

Lây truyền qua đường truyền máu hoặc dùng chung kim tiêm

Nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết có thể xảy ra nếu người khỏe mạnh tiếp nhận máu từ người đang mang virus Dengue, hoặc khi sử dụng chung kim tiêm với người bệnh. Tuy nhiên, hình thức lây truyền này hiếm gặp hơn nhiều so với việc lây qua muỗi vằn.

Các đường lây truyền ít gặp khác

Một số đường lây truyền bệnh sốt xuất huyết ít gặp khác như:

• Lây nhiễm tại bệnh việviện: Virus Dengue có thể lây lan trong bệnh viện thông qua các chế phẩm máu, tiếp xúc với máu bệnh nhân qua vết thương hở do kim tiêm hoặc qua niêm mạc bị tổn thương. Đáng chú ý, người hiến máu không có biểu hiện bệnh vẫn có thể mang virus trong máu và lây sang người nhận.
• Lây truyền dọc: Một số trường hợp phụ nữ mắc sốt xuất huyết trong vòng 10 ngày trước sinh có thể truyền virus cho trẻ sơ sinh trong quá trình chuyển dạ. Bệnh ở trẻ thường khởi phát từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 11 sau sinh.

Bệnh sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục được không?

Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm, khiến không ít người lo ngại về khả năng lây truyền qua đường tình dục. Tuy nhiên, virus gây bệnh chủ yếu lan rộng thông qua vật trung gian là muỗi vằn. Khi muỗi vằn hút máu người mang virus, sau đó tiếp tục đốt người khỏe mạnh, virus sẽ được truyền sang qua vết đốt này.

Theo ghi nhận trong nhiều tài liệu y học, virus sốt xuất huyết không lây trực tiếp từ người sang người. Điều đó có nghĩa là virus không lây qua hô hấp hay khi quan hệ tình dục. Vì thế, việc gần gũi hay quan hệ với người đang mắc sốt xuất huyết không làm tăng nguy cơ bị lây nhiễm. Ngoài ra, sử dụng chung vật dụng cá nhân với người bệnh cũng không phải là con đường lây truyền. Người mắc sốt xuất huyết không cần cách ly, và vẫn có thể sinh hoạt bình thường cùng gia đình, bạn bè.

Có nên quan hệ khi đang bị sốt xuất huyết?

Dù sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục không phải là điều được ghi nhận trong y văn, nhưng việc quan hệ khi đang mắc bệnh vẫn nên được cân nhắc kỹ lưỡng. Lý do là bởi trong giai đoạn phát bệnh, người bệnh thường sốt cao, đau nhức cơ thể và suy giảm sức khỏe. Hoạt động tình dục hoặc các hình thức vận động mạnh có thể khiến tình trạng bệnh thêm trầm trọng. Do đó, nên tạm thời kiêng quan hệ trong thời gian xuất hiện triệu chứng vì các lý do sau:

• Quan hệ khiến cơ thể mất thêm năng lượng, khiến việc hồi phục kéo dài hơn.
• Khi quan hệ, cơ thể tiêu tốn nhiều sức lực trong khi hệ miễn dịch của người bệnh đang suy yếu, có thể khiến bệnh nặng thêm.
• Ngoài ra, việc mệt mỏi, đau đầu hoặc đau cơ có thể làm giảm ham muốn tình dục hoặc khiến người bệnh không thể hoàn tất hoạt động quan hệ.

Dù nhiều người cho rằng đổ mồ hôi khi quan hệ sẽ giúp hạ sốt nhanh, thực tế điều này không chính xác. Việc đổ mồ hôi do hoạt động tình dục không đủ để làm giảm thân nhiệt hiệu quả, thậm chí còn làm cơ thể mất nước nhanh hơn.

Cách chăm sóc người mắc bệnh sốt xuất huyết

Đối với những trường hợp sốt xuất huyết mức độ nhẹ, người bệnh hoàn toàn có thể được theo dõi và chăm sóc tại nhà nếu không có dấu hiệu cảnh báo. Khi chăm sóc người mắc sốt xuất huyết tại nhà, cần lưu ý các điểm sau:

• Khuyến khích người bệnh uống nhiều nước mỗi ngày, bao gồm nước lọc, dung dịch bù điện giải, nước dừa, nước trái cây tươi như cam, chanh, bưởi… Những loại nước này không chỉ giúp bù nước mà còn bổ sung vitamin và khoáng chất cho cơ thể.
• Hạ sốt bằng cách chườm khăn ấm ở vùng trán, nách, bẹn. Có thể sử dụng thuốc hạ sốt chứa paracetamol nếu thân nhiệt quá cao, tuyệt đối không dùng aspirin hoặc ibuprofen vì dễ gây chảy máu. Người bệnh nên mặc quần áo thoáng, dễ thoát nhiệt.
• Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể hồi phục nhanh. Cần cung cấp đầy đủ nhóm chất dinh dưỡng như đạm từ thịt, cá, trứng, sữa, tinh sữa, chất béo lành mạnh và vitamin từ rau củ, trái cây.
• Không nên cho người bệnh ăn quá nhiều trong một bữa. Tốt hơn là chia khẩu phần thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Với người lớn nên ăn khoảng 4 - 6 bữa/ngày, còn với trẻ nhỏ có thể từ 6 - 8 bữa/ngày để tránh tình trạng biếng ăn, đầy bụng.
• Ưu tiên những món mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, canh… giúp cơ thể hấp thụ dễ hơn khi đang mệt mỏi hoặc rối loạn tiêu hóa.

Nếu trong quá trình theo dõi tại nhà, người bệnh xuất hiện dấu hiệu bất thường như sốt không giảm sau 2 - 3 ngày, mệt lả, lừ đừ, xuất huyết chân răng, chảy máu cam, đau bụng dữ dội, nôn ói liên tục, tiểu ít, phân đen… thì cần đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất. Việc chậm trễ có thể gây ra biến chứng nặng ảnh hưởng đến tính mạng.

Dù sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, nhưng sốt xuất huyết không lây qua đường tình dục. Con đường lây nhiễm chủ yếu là qua vết đốt của muỗi vằn mang virus Dengue. Do đó, thay vì lo lắng về việc sốt xuất huyết có lây qua đường tình dục, mỗi người nên tập trung vào việc phòng tránh muỗi đốt, giữ gìn vệ sinh môi trường và nâng cao sức đề kháng để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi nguy cơ lây lan dịch bệnh.