Steroid là gì? Tìm hiểu về công dụng và tác dụng phụ của steroid

Đối với những ai quan tâm đến việc tăng cường khối lượng cơ bắp thì steroid không còn xa lạ. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người chưa đủ hiểu biết về steroid, từ đặc điểm và tác dụng của chúng, dẫn đến nguy cơ lạm dụng và sử dụng không đúng cách. Vậy steroid là gì? Steroid chủ yếu được sử dụng cho mục đích nào và cần lưu ý điều gì khi sử dụng? Hãy cùng khám phá thông tin về steroid qua bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu.

Steroid là gì?

Steroid là một nhóm hormone tổng hợp có vai trò quan trọng trong lĩnh vực y học, được chia thành hai loại chính là steroid đồng hóa và corticosteroid, mỗi loại có chức năng và ứng dụng riêng.

Steroid đồng hóa là phiên bản tổng hợp của hormone nam giới, có khả năng thúc đẩy sự phát triển cơ bắp và giảm mỡ tích tụ trong cơ thể. Chúng có thể hỗ trợ trong điều trị chậm dậy thì, mất khối lượng cơ do bệnh hoặc chức năng tinh hoàn kém. Steroid đồng hóa có thể mua và sử dụng mà không cần đơn thuốc.

Corticosteroid là một hợp chất chống viêm, được sử dụng trong điều trị các vấn đề liên quan đến da, hệ miễn dịch và các cơ quan khác như dị ứng hay bệnh tự miễn. Chúng giúp giảm viêm và triệu chứng liên quan. Corticosteroid có thể được sử dụng dưới dạng thuốc uống, tiêm hoặc kem bôi để kiểm soát các vấn đề da liễu, viêm khớp và các bệnh lý khác.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sử dụng steroid phải được chỉ định và giám sát bởi bác sĩ. Lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cân bằng hormone và gây rối loạn trong sự phát triển tình dục và chiều cao của thanh thiếu niên.

Tìm hiểu chức năng của steroid

Để hiểu rõ hơn về steroid là gì, hãy cùng tìm hiểu các công dụng cụ thể của từng loại steroid:

Công dụng của corticosteroid

Corticosteroid có rất nhiều ứng dụng trong điều trị các bệnh và tình trạng khác nhau. Dưới đây là một số trường hợp cụ thể mà corticosteroid được sử dụng:

• Hen suyễn: Corticosteroid liều thấp hàng ngày thường được sử dụng để giảm viêm trong đường khí quản và nguy cơ các cơn hen suyễn đột ngột. Điều này giúp giảm triệu chứng như khò khè, khó thở hay sự cản trở co bóp của đường hô hấp.
• Viêm khớp dạng thấp: Corticosteroid có thể được sử dụng dưới dạng tiêm hoặc dùng dưới dạng viên để giảm viêm và giảm triệu chứng sưng đau trong màng hoạt dịch của khớp. Điều này có thể giúp cải thiện sự linh hoạt và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Ung thư: Trong quá trình điều trị ung thư, corticosteroid thường được sử dụng kết hợp với các loại thuốc khác để giảm triệu chứng như nôn mửa do hóa trị. Ngoài ra, corticosteroid cũng có tác dụng giảm đau và sưng. Trong một số trường hợp ung thư cụ thể, corticosteroid có thể được sử dụng kết hợp với liệu pháp hóa trị để loại bỏ tế bào ung thư. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và theo dõi chặt chẽ.
• Các trường hợp khác: Mặc dù không phổ biến, corticosteroid vẫn được sử dụng để điều trị một số bệnh như lupus ban đỏ, viêm khớp mãn tính và bệnh tự miễn Addison. Trong các trường hợp này, corticosteroid có thể được sử dụng để kiểm soát viêm, làm giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Tuy corticosteroid mang lại nhiều lợi ích trong điều trị, nhưng cần lưu ý rằng việc sử dụng corticosteroid phải được chỉ định và giám sát bởi bác sĩ. Điều này giúp đảm bảo liều lượng và thời gian sử dụng phù hợp, tránh tác dụng phụ và tối ưu hóa kết quả điều trị.

Tác dụng của steroid đồng hóa

Sử dụng steroid đồng hóa luôn là chủ đề gây tranh cãi và đáng quan tâm trong nhiều thập kỷ gần đây. Tuy nhiên, khi sử dụng với liều lượng chính xác và đúng cách, steroid đồng hóa có thể phát huy hiệu quả đối với cơ thể. 

Các chức năng chủ yếu của steroid đồng hóa bao gồm:

• Tăng sức mạnh của cơ bắp: Tác dụng rõ ràng nhất của steroid đồng hóa là thúc đẩy sự phát triển cơ bắp. Tác dụng này thường xuất hiện trong 3 - 12 tuần sử dụng. Tăng khối lượng cơ giúp nâng cao khả năng chịu đựng và hoạt động thể chất, cũng như ngăn ngừa chất béo tích tụ.
• Tăng ham muốn tình dục: Một trong những chức năng của steroid là làm gia tăng hormone sinh dục nam, giúp tăng ham muốn.
• Cải thiện sự sản sinh tế bào máu: Steroid đồng hóa có thể cải thiện sự sản sinh tế bào máu, đặc biệt là đối với phụ nữ và trẻ em. Tuy nhiên, các nghiên cứu cần thêm nhiều bằng chứng cụ thể để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Tác dụng phụ của thuốc steroid là gì?

Thực tế cho thấy, sử dụng steroid không đúng hoặc lạm dụng có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng. Vậy các tác dụng phụ của steroid là gì?

• Mất cân bằng hormone: Sử dụng steroid một cách không kiểm soát có thể gây rối loạn hormone. Đối với thanh thiếu niên, mức hormone cân bằng rất quan trọng cho sự phát triển đặc điểm giới tính. Lạm dụng steroid có thể gây ra các vấn đề như teo tinh hoàn và giảm số lượng tinh trùng ở nam giới, cũng như có sự nam tính quá mức, giọng nói trầm hơn, lông rậm hơn và giảm kích thước ngực ở nữ giới.
• Thanh thiếu niên có nguy cơ thấp bé: Sử dụng steroid trong tuổi dậy thì có thể làm cho thanh thiếu niên không đạt được chiều cao trung bình của người trưởng thành. Dùng steroid khiến hormone đạt đến một mức nhất định, cơ thể cho rằng đã qua tuổi dậy thì và gửi tín hiệu cho hệ cơ xương ngừng phát triển.
• Tác dụng phụ nghiêm trọng: Lạm dụng steroid có thể gây tử vong. Steroid ảnh hưởng đến các cơ quan và cơ bắp khác nhau trong cơ thể, gây ra các vấn đề như khối u gan và ung thư. Bệnh ứ máu gan, trong đó gan có các u nang chứa máu và có thể gây xuất huyết nội, cũng là một tình trạng hiếm gặp do lạm dụng steroid.
• Tác động khác: Sử dụng steroid không đúng cách có thể gây mụn và rụng tóc. Ngoài ra, steroid còn có khả năng gây tổn thương gan và tim, gia tăng xu hướng bạo lực và kích thích cơn giận. Tất cả những vấn đề này có thể gây hại cho sức khỏe người dùng suốt đời. Thậm chí, việc sử dụng steroid còn có thể rút ngắn tuổi thọ.

Do đó, việc sử dụng steroid phải được thực hiện một cách cẩn thận và theo hướng dẫn của chuyên gia y tế. Trước khi sử dụng steroid, hãy tham khảo ý kiến và chỉ định từ bác sĩ trước khi dùng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trên đây là những thông tin cơ bản mà Nhà thuốc Long Châu đã cung cấp cho bạn về steroid và những điều cần biết về loại thuốc này. Hy vọng rằng thông tin trên đã giúp bạn hiểu steroid là gì và mang lại cho bạn những kiến thức hữu ích để chăm sóc sức khỏe cho gia đình và những người thân yêu. Bên cạnh đó, bạn có thể tham khảo thêm các loại thuốc kháng viêm không steroid. Chúc bạn luôn khỏe mạnh và gặp nhiều may mắn!

Xem thêm: 

• Tác dụng phụ của steroid khi bôi lên da
• Những lưu ý cần nhớ khi cho trẻ em sử dụng Steroid