Tác dụng của vitamin A-D và những lưu ý khi sử dụng

Vitamin A-D là hai loại vitamin cần thiết cho sức khỏe, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là không phải ai cũng hiểu đầy đủ về công dụng của hai loại vitamin này và cách bổ sung liều lượng phù hợp, dẫn đến khả năng gặp tình trạng thiếu hoặc thừa, gây ra những ảnh hưởng không tốt cho cơ thể. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn cho bạn về cách sử dụng hai loại vitamin này.

Vitamin A-D có ở đâu?

Để hiểu về tác dụng của vitamin A và D, chúng ta cần tìm hiểu các nguồn thực phẩm chứa hai loại vitamin này. Cụ thể:

• Các nguồn thực phẩm giàu vitamin A: Thịt và gan động vật, bơ, trứng và sữa là những nguồn cung cấp vitamin A phong phú. Ngoài ra, một số loại rau có màu đỏ và vàng cũng chứa beta carotene, một dạng tiền chất của vitamin A. So với nguồn gốc động vật, việc bổ sung vitamin A từ các nguồn thực vật giúp giảm nguy cơ tiêu thụ quá liều.
• Các nguồn thực phẩm giàu vitamin D: Vitamin D có hai dạng chính là vitamin D2 và vitamin D3. Vitamin D2 có nhiều trong một số loại nấm và nấm men, trong khi vitamin D3 phổ biến trong gan của một số loại cá như cá nhám, cá thu và nhiều loại cá khác. Do đó, dầu cá thường được lựa chọn là một nguồn thực phẩm để bổ sung vitamin A, D, E và cũng cung cấp vitamin K.

Tác dụng của vitamin A và D

Hai loại vitamin A và D có những tác dụng quan trọng đối với cơ thể:

Vitamin A

Vitamin A tham gia vào quá trình tạo ra da, mô và võng mạc. Nó đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và duy trì chức năng của hệ thị giác. 

Ngoài ra, vitamin A còn giúp củng cố hệ miễn dịch và tăng cường khả năng chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng.

Đối với trẻ nhỏ, thiếu hụt vitamin A có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng như khô mắt, bệnh quáng gà, nhiễm trùng đường hô hấp, tác động tiêu cực đến sự phát triển cơ thể, thiếu ham muốn ăn và tăng tốc độ tăng trưởng chậm.

Vitamin D

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hoá canxi và phốt pho, hai chất cần thiết cho sự phát triển và duy trì sức khỏe của xương và răng. Nó cũng có tác dụng trong việc duy trì chức năng cơ và hệ thần kinh. Thiếu hụt vitamin D có thể gây ra tình trạng loãng xương, suy dinh dưỡng cho trẻ nhỏ.

Liều dùng của vitamin A và D

Việc bổ sung vitamin A-D là quan trọng, nhưng cần đảm bảo liều lượng phù hợp cho từng nhóm người để tránh tình trạng quá liều. Dưới đây là một số hướng dẫn về liều lượng:

• Trẻ em: Nên uống khoảng 2.500 IU vitamin A và 400 IU vitamin D mỗi ngày.
• Người lớn: Không nên vượt quá 5.000 IU vitamin A và nên duy trì liều vitamin D ở mức 400 IU mỗi ngày, tương tự như trẻ em.

Khi bổ sung vitamin A và D, nên uống liên tục trong khoảng 3 tuần, sau đó nghỉ khoảng 1 - 2 tuần trước khi tiếp tục bổ sung để tránh tình trạng quá liều. Điều này giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả của việc sử dụng vitamin A-D.

Quá liều vitamin A-D có thể gây nguy hiểm gì?

Dù ở mọi độ tuổi, vitamin A và D vẫn rất quan trọng cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc bổ sung các loại vitamin này cần được chú trọng đặc biệt đối với trẻ nhỏ, vì thiếu hụt chúng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Nhận thức về tầm quan trọng của việc bổ sung hai loại vitamin này, từ lâu, chúng ta đã có chương trình bổ sung vitamin A cho trẻ em trên toàn quốc vào các thời điểm nhất định trong năm.

Ngoài ra, các bậc phụ huynh cũng đã tìm cách bổ sung vitamin A-D cho con cái từ các nguồn khác nhau. Tuy nhiên, cần lưu ý tránh việc sử dụng quá mức để tránh tình trạng quá liều vitamin A và D, gây ra các vấn đề nghiêm trọng như rụng tóc, khô da, kích thích da, ngứa,... do thừa vitamin A; vôi hóa bánh nhau ở thai phụ do thừa vitamin D,...

Ngoài ra, trẻ em thừa vitamin A và D cũng có thể gây ra các tác dụng phụ như nôn ói, chán ăn, mệt mỏi, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ vì xương sẽ bị hóa sụn sớm. Người lớn thừa vitamin A-D có thể gặp các vấn đề như tăng huyết áp, tăng nồng độ canxi trong máu, yếu cơ, vôi hóa ở nhiều bộ phận trong cơ thể.

Đặc biệt, thừa vitamin D có thể dẫn đến các biến chứng ở mắt như viêm giác mạc hình dải băng, mạch máu kết mạc có các đốm nhỏ màu trắng xếp thành hàng ngang hoặc cong, ảnh hưởng đến thị lực. Nếu phụ nữ bổ sung quá mức vitamin A trước khi mang thai hoặc trong 3 tháng đầu thai kỳ, có thể dẫn đến các tình trạng quái thai như dị tật hệ thần kinh trung ương, xương, cơ bắp, tim mạch,...

Vì vậy, cần thận trọng khi sử dụng vitamin A-D, tuân thủ liều lượng khuyến cáo và tìm sự tư vấn từ chuyên gia y tế để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho cả trẻ em và người lớn.

Một số lưu ý khi sử dụng vitamin A và D

Để tránh các tác dụng phụ không mong muốn, khi bổ sung vitamin A-D, cần lưu ý những điều sau:

• Không tự ý cho trẻ em dùng liều cao vitamin D mà không có chỉ định từ bác sĩ. Việc sử dụng liều cao chỉ được áp dụng cho trẻ bị co giật do thiếu canxi hoặc còi xương do thiếu vitamin D, theo hướng dẫn của bác sĩ sau khi đã được thăm khám và tư vấn về liều dùng phù hợp. Đây là loại thuốc có tác dụng kéo dài.
• Đối với người lớn có tình trạng tăng canxi trong máu, tăng canxi trong nước tiểu hoặc sỏi thận canxi, không nên sử dụng vitamin D liều cao.
• Đảm bảo trẻ em được cung cấp đầy đủ và đa dạng thực phẩm chứa chất béo từ dầu thực vật hoặc mỡ động vật theo nguyên tắc dinh dưỡng. Sau đó, có thể bổ sung vitamin A-D sau khi cơ thể đã hấp thụ tốt các chất dinh dưỡng.
• Nếu trẻ đã được bổ sung vitamin A theo chương trình tại các cơ sở y tế địa phương, không nên tự ý cho trẻ dùng thêm vitamin A mà không có sự hướng dẫn từ các chuyên gia y tế.

Chúng ta hãy tìm hiểu và lựa chọn các nguồn bổ sung vitamin A và D từ thực phẩm chứa nhiều vitamin, cũng như tận dụng chương trình bổ sung vitamin A cho trẻ em đã được triển khai rộng rãi. Tuy nhiên, cần tránh việc sử dụng quá mức và tuân thủ liều lượng khuyến cáo để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Việc bổ sung vitamin A và D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và sự phát triển của cơ thể. Tuy nhiên, cần nhớ rằng việc sử dụng các loại vitamin này cần được thực hiện một cách cân nhắc và theo hướng dẫn của chuyên gia y tế. Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, cần được quan tâm đặc biệt để đảm bảo cung cấp đủ vitamin A và D cho sự phát triển toàn diện.

Xem thêm:

• Tìm hiểu về các loại vitamin cần thiết cho cơ thể
• Vitamin nào tốt cho xương? Cách bổ sung vitamin tốt cho xương thế nào?