Tác hại của vi khuẩn đối với sức khỏe và những điều cần lưu ý

Vi khuẩn là những sinh vật đơn bào có kích thước rất nhỏ cấu trúc vô cùng đơn giản tuy nhiên chúng lại có thể gây ra nhiều tác hại nguy hiểm đối với sức khỏe. Cùng tìm hiểu các tác hại của vi khuẩn qua bài viết dưới đây.

Vi khuẩn là gì?

Vi khuẩn là những sinh vật đơn bào có cấu trúc vô cùng đơn giản. Chúng có kích thước rất nhỏ, trung bình 0.2 - 10μm, không thể nhìn thấy bằng mắt thường mà chỉ quan sát được thông qua kính hiển vi.

Hiện nay, người ta đã tìm thấy hàng triệu loại vi khuẩn khác nhau có thể xuất hiện ở khắp mọi nơi, từ bề mặt các đồ vật, trong đất, nước, không khí, thực phẩm. Ở người, chúng có thể xuất hiện ở trên da, trong đường hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ sinh sản và đường tiết niệu.

Vi khuẩn có thể phân loại theo nhiều cách khác nhau như theo hình dạng, cấu tạo di truyền, nhu cầu oxy và khả năng nhuộm màu. Dựa vào hình dạng, vi khuẩn được phân loại thành 3 nhóm bao gồm nhóm vi khuẩn hình cầu (cocci), hình que (bacilli), hình xoắn (spirilla).

• Cầu khuẩn: Cầu khuẩn hay Cocci là các vi khuẩn có dạng hình cầu hoặc hình bầu dục, đường kính trung bình khoảng 1μm. Cầu khuẩn chia thành 3 loại gồm song cầu (Diplococci, là những cầu khuẩn đứng thành từng đôi), liên cầu khuẩn (Streptococci, là loại cầu khuẩn xếp thành chuỗi) và tụ cầu (Staphylococci, là cầu khuẩn xếp thành từng đám có dạng như chùm nho).
• Trực khuẩn: Trực khuẩn là những vi khuẩn có dạng hình que.
• Xoắn khuẩn: Là tên của những vi khuẩn có hai vòng xoắn trở lên, đa số thuộc loại hoại sinh, một số rất ít có khả năng gây bệnh.

Tác hại của vi khuẩn đối với sức khỏe con người

Vi khuẩn tồn tại ở trên da, trong đường hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ sinh sản và đường tiết niệu gây ra nguy cơ không ngờ đối với cơ thể của chúng ta. Mặc dù có kích thước rất nhỏ nhưng vi khuẩn lại gây ra nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đe dọa đối với sức khỏe của con người, một số tác hại của vi khuẩn như:

Nhiễm trùng đường tiêu hóa

Một số loại vi khuẩn có thể xâm nhập vào đường tiêu hóa thông qua các thực phẩm được cung cấp vào cơ thể hoặc nước uống bị nhiễm bẩn. Nhiễm trùng đường tiêu hóa là bệnh lý có thể gặp ở tất cả mọi người, tùy vào nguyên nhân gây bệnh mà tình trạng bệnh sẽ khác nhau.

Nguyên nhân phổ biến gây bệnh lý trên bao gồm các loại vi khuẩn như E. coli, Salmonella, Bacillus cereus, Vibrio, Listeria, Campylobacter, Clostridium botulinum…

• Vi khuẩn E. coli: Nhóm vi khuẩn có hại này thường lây lan thông qua các nguồn thực phẩm, nguồn nước bị ô nhiễm, tiếp xúc với động vật hay lây từ người qua người.
• Vi khuẩn Salmonella: Vi khuẩn thường lây nhiễm qua thịt sống, thịt gia cầm, hải sản, trứng chưa được nấu chín, sữa và các sản phẩm sữa chưa tiệt trùng,…

Triệu chứng thường gặp của bệnh là tình trạng tiêu chảy cấp tính dạng lỏng hoặc nhầy nhớt trong một vài ngày kèm theo các cơn co thắt ở vùng bụng kéo dài từ 3 – 5 phút. Các triệu chứng này khiến người cảm thấy vô cùng khó chịu, mệt mỏi, chán ăn và không thể sinh hoạt.

Nhiễm trùng đường tiêu hóa là bệnh lý ít gây nguy hiểm, các triệu chứng của bệnh có thể biến mất trong khoảng một tuần. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối diện với nhiều biến chứng như mất nước, chảy máu đường ruột, viêm loét dạ dày mạn tính, tiến triển đến viêm teo dạ dày, ung thư dạ dày và ung thư tá tràng.

Nhiễm trùng đường hô hấp

Nhiễm trùng đường hô hấp là một trong các tác hại của vi khuẩn, gây ra tình trạng nhiễm trùng xoang, cổ họng, đường hô hấp hoặc phổi. Vi khuẩn chính gây ra nhiễm trùng đường hô hấp là phế cầu, lây lan gây bệnh thông qua tiếp xúc trực tiếp từ việc hít thở chung bầu không khí với người đang mắc bệnh hay lây gián tiếp thông qua việc dùng chung vật dụng cá nhân như cốc, khăn mặt, bàn chải đánh răng,…

Người bệnh khi mắc nhiễm khuẩn đường hô hấp sẽ xuất hiện các triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, dịch mủ màu vàng hoặc xanh kèm theo sốt, ho thành cơn hoặc ho khan, ho có đờm.

Hầu hết các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp đều không quá nguy hiểm tuy nhiên các triệu chứng của bệnh kéo dài, dễ tái phát lại ảnh hưởng lớn đến sức khỏe bệnh nhân. Bệnh nếu không điều trị tốt sẽ gây ra các biến chứng nghiêm trọng tại đường hô hấp như viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản,…

Nhiễm trùng đường tiết niệu

Khi nói đến tác hại của vi khuẩn, sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc đến bệnh lý nhiễm trùng đường tiết niệu. Nhiễm trùng đường tiết niệu là tình trạng nhiễm trùng xuất hiện ở các bộ phận của hệ tiết niệu bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo.

Bệnh gây ra bởi vi khuẩn Escherichia coli - một loại vi khuẩn được tìm thấy trong đường tiêu hóa, sau khi xâm nhập vào đường tiết niệu qua niệu đạo nó bắt đầu phát triển và gây ra bệnh.

Triệu chứng phổ biến bệnh bao gồm tình trạng nóng rát khi đi tiểu, tiểu máu, nặng mùi, tiểu thường xuyên kèm với biểu hiện sốt cao, ớn lạnh, buồn nôn, nôn. Nhiễm trùng đường tiết niệu nếu không được điều trị có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng thận cấp tính hoặc mãn tính, nhiễm trùng huyết,…

Nhiễm trùng da

Da là nơi cư trú của rất nhiều loại vi khuẩn, nếu vệ sinh da không đúng cách sẽ tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn sinh sôi mạnh mẽ và dẫn đến bệnh lý nhiễm trùng.

Một số bệnh lý nhiễm trùng da phổ biến như viêm nang lông (do vi khuẩn gram âm, vi khuẩn tụ cầu vàng), tróc da (do vi khuẩn liên cầu hoặc tụ cầu) khiến bề mặt da lở loét nghiêm trọng, viêm nhiễm nặng, có mủ và để lại sẹo trên da.

Ngoài các tác nhân đã kể trên, vi khuẩn còn gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như nhiễm trùng não, nhiễm trùng huyết,… gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.

Các biện pháp cách phòng tránh tác hại của vi khuẩn

Để ngăn ngừa các tác hại của vi khuẩn gây ra, mỗi người cần phải tìm hiểu và thực hiện các biện pháp phòng tránh nhằm bảo vệ sức khỏe của bản thân và người xung quanh. Một số cách phòng tránh vi khuẩn như:

• Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch là cách hiệu quả nhất để loại bỏ vi khuẩn, nên rửa tay trước và sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh,…
• Tiêm phòng là một biện pháp quan trọng để bảo vệ cơ thể khỏi các tác hại của vi khuẩn gây ra.
• Lựa chọn các rau củ, hoa quả tươi, đảm bảo chất lượng trước khi sử dụng. Chuẩn bị kỹ thực phẩm trước khi ăn, hạn chế ăn thực phẩm sống, bảo quản thực phẩm đúng cách để ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật gây hại cho cơ thể.
• Uống nước đã được lọc từ các nguồn nước sạch, nước đóng chai để tránh lây nhiễm các vi khuẩn.
• Sử dụng khẩu trang và các phương tiện khác nhằm bảo vệ cơ thể tránh sự lây nhiễm của vi khuẩn.

Vi khuẩn có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm đối với sức khỏe của cơ thể. Để bảo vệ bản thân khỏi các tác hại của vi khuẩn, mỗi người nên thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng tránh nhằm bảo vệ bản thân và những người xung quanh.

Xem thêm:

• Các loại vi khuẩn có hại cho con người bạn cần biết
• Có bao nhiêu vi khuẩn sống trong cơ thể người?