Tầm quan trọng của thuốc giảm đau ung thư phổi giai đoạn cuối

Ung thư phổi đã và đang ngày càng trở nên phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Giai đoạn cuối cũng chính là giai đoạn phát triển nặng nhất của ung thư phổi. Khối u ở giai đoạn này đã lan ra các phần khác của cơ thể, chẳng hạn như gan, xương hay não…

Nguyên nhân khiến ung thư phổi giai đoạn cuối gây đau đớn

Ở ung thư phổi giai đoạn cuối, tế bào ung thư đã di căn tới các cơ quan khác như não, xương, gan,... khiến cho bệnh nhân đau đớn toàn thân. Thời điểm này các phương pháp điều trị khó có thể chữa trị triệt để được ung thư phổi mà chỉ có thể giảm bớt đau đớn và kéo dài sự sống cho bệnh nhân.

Những nguyên nhân gây đau đớn cho bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối là do:

• Tác dụng phụ trong và sau khi áp dụng các phương pháp điều trị như phẫu thuật, xạ trị, hoá trị,...

• Sự phát triển của tế bào ung thư gây xâm lấn, chèn ép, đè lên các dây thần kinh, xương hoặc tới màng phổi.
• Đau do những triệu chứng của bệnh ung thư phổi: Ho, tức ngực…

Sự xâm lấn của các tế bào ung thư phổi giai đoạn cuối gây cảm giác đau đớn

Việc giảm đau ung thư phổi giai đoạn cuối có quan trọng không

Với người bình thường, khi bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể (tay, chân, miệng…) bị thương gây đau đớn, đời sống sinh hoạt đã bị ảnh hưởng rất nhiều. Do đó, đối với bệnh nhân ung thư phổi, các cơn đau với mức độ và tần suất kéo dài không dứt sẽ gây ảnh hưởng rất lớn tới thể chất cũng như tinh thần.

Do đó, việc áp dụng các biện pháp giảm đau cho bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối là rất quan trọng và cần thiết để cải thiện khả năng đối phó bệnh tật cũng như gia tăng chất lượng cuộc sống.

Các loại thuốc là công cụ chính để điều trị giảm đau trong bệnh ung thư phổi. Mục đích sử dụng thuốc là làm giảm tối đa tần số và cường độ của các cơn đau đồng thời hạn chế tác dụng phụ cũng như độc hại ở mức cho phép.

Yếu tố ảnh hưởng tới việc lựa chọn thuốc giảm đau

Một số yếu tố cần lưu ý khi chọn thuốc giảm đau cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối bao gồm: 

• Vị trí của cơn đau.
• Kiểu đau và mức độ nguy hiểm của cơn đau.
• Cơn đau kéo dài hay đến và đi nhanh chóng.
• Những hoạt động làm giảm cơn đau hoặc hành động làm cho cơn đau trở nên tệ hơn.
• Các loại thuốc bệnh nhân đã và đang dùng.
• Tác động của cơn đau đến cuộc sống, chẳng hạn khiến người bệnh không ngủ được, hoặc kén ăn, chán ăn…

Nhiều yếu tố khách quan ảnh hưởng đến lựa chọn thuốc phù hợp cho bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối

Phân loại thuốc giảm đau cho bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối

Dạng nhẹ

Với những cơn đau nhẹ, các bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối dùng các thuốc kháng viêm giảm đau dạng không steroid (NSAIDs), những loại thuốc giảm đau không chứa opioid như aspirin, acetaminophen (tylenol).

Dạng nặng

Vào giai đoạn cơn đau ở mức trung bình, bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối có thể được dùng morphine một dạng thuốc giảm đau mạnh với liều thấp cùng với thuốc giảm đau không chứa opioid như aspirin, acetaminophen (tylenol), NSAIDs.

Ở các bậc cao hơn, nếu cơn đau của người bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm thì cần phải chuyển sang dùng thuốc giảm đau opioid như morphin, hydromorphone, fentanyl, methadone, buprenorphin, tapentadol và oxycodon.

Thuốc hỗ trợ giảm đau khác

Một số thuốc hỗ trợ giảm đau khác như: Thuốc chống trầm cảm (elavil, pamelor, norpramin) thường tác dụng chậm, hiệu quả kéo dài từ một đến vài tuần. Các thuốc này hỗ trợ giúp bệnh nhân dễ ngủ, nên có thể dùng vào buổi tối.

Thuốc giảm đau opioid như morphin, hydromorphone là các thuốc giảm đau nặng

Thuốc giảm đau cho bệnh nhân ung thư phổi gồm những dạng nào

Thuốc giảm đau dùng cho bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối có thể được dùng theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:

• Viên nén hoặc xi-rô: Là thuốc dùng để uống và rất dễ sử dụng. Tuy nhiên, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như buồn nôn.
• Tiêm, truyền dịch: Đây là phương pháp khá hiệu quả và nhanh chóng. Truyền dịch giảm đau dưới da có thể sử dụng ngay tại nhà, và dùng liên tục.
• Tiêm tĩnh mạch: Với phương thức này thuốc được dùng trực tiếp vào máu qua ống mảnh đưa vào tĩnh mạch. Phương pháp này tác động nhanh hơn so với dạng viên, xi-rô hoặc tiêm dưới da, nhưng có nhược điểm là khá bất tiện trong việc quản lý lâu dài khi thực hiện tại nhà.
• Tiêm cột sống: Đây là phương pháp cần được thực hiện bởi bác sĩ gây mê. Loại giảm đau này ít khi được áp  dụng, trừ khi các phương pháp trên thất bại.

Một số tác dụng phụ của thuốc giảm đau

• Các  loại thuốc giảm đau  thuộc nhóm thuốc kháng viêm dạng không steroid ( Ibuprofen, aspirin, paracetamol) có thể gây nôn mửa, tổn thương và chảy máu đường tiêu hóa. Paracetamol có thể gây hại gan, đặc biệt với những bệnh nhân uống rượu hoặc bia.
• Tác dụng phụ của morphin rất đa dạng, nhưng thường thấy nhất là những hội chứng như táo bón, buồn nôn, ói mửa, cơ thể bị hạ nhiệt, mệt lừ đừ… Sử dụng morphin lâu dài có thể gây táo bón mãn tính, chán ăn, trào ngược dạ dày, đầy hơi, khô miệng, giảm cân.
• Thuốc giảm đau trong điều trị ung thư có thể khiến bệnh nhân buồn ngủ, chóng mặt. Tuy nhiên, sau một vài ngày triệu chứng trên sẽ thuyên giảm nên điều này không đáng lo ngại.
• Thuốc giảm đau opioid có thể gây nghiện vì thế ban đầu nên cần được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ theo liều ở mức từ thấp rồi sau đó tăng dần.

Một số thuốc giảm đau có thể gây nghiện nên cần uống theo chỉ dẫn của bác sĩ

Lưu ý khi sử dụng thuốc giảm đau cho bệnh nhân ung thư phổi

• Các cơn đau do ung thư gây ra thường không đổi. Vì vậy người bệnh nên dùng liều giảm đau theo lời khuyên của bác sĩ một cách thường xuyên. Không nên chờ khi cơn đau ập đến mới dùng. Nếu cơn đau được kiểm soát tốt, người bệnh có thể không cần tăng liều lượng và tác dụng phụ sẽ giảm.
• Thuốc giảm đau dùng cho bệnh ung thư phổi phải được dùng đúng liều, đúng khoảng thời gian và dùng đúng cách.
• Thuốc luôn cần được chuẩn bị đầy đủ, ít nhất là đủ sử dụng trong 1 tuần.
• Trước khi đi ngủ cần uống đủ thuốc để đảm bảo giấc ngủ không bị gián đoạn.
• Tác dụng phụ của thuốc giảm đau thường rất hay gặp. Do đó, người chăm sóc bệnh nhân bị ung thư phổi giai đoạn cuối cần chú ý quan sát để phát hiện kịp thời tác dụng phụ của thuốc và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
• Thăm khám thường xuyên theo lịch để được bác sĩ theo dõi tư vấn, có thể cần tăng hay giảm liều lượng tùy theo tình trạng của bạn.

Đau là biểu hiện phổ biến của bệnh ung thư và cũng là nỗi ám ảnh của bệnh nhân ung thư. Chính vì vậy, thuốc giảm đau cho bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối là không thể thiếu nhằm giúp người bệnh giảm bớt cơn đau, ngủ tốt hơn và có nhiều năng lượng hơn. Bên cạnh đó, còn  có thể kết  hợp  thêm các biện pháp giảm đau cho bệnh nhân như thiền, châm cứu, yoga, thôi miên để tăng sức chịu đựng trong thời kỳ nguy hiểm này.

Minh QA

Nguồn: Tổng hợp