Tất cả những điều cần biết về thuốc phơi nhiễm HIV

Tại Việt Nam, việc sử dụng thuốc ARV (PrEP) để phòng ngừa trước phơi nhiễm HIV đang ngày càng được áp dụng rộng rãi. Để đạt hiệu quả tối ưu và hạn chế tối đa các tác dụng phụ, người dùng cần lưu ý một số yếu tố quan trọng khi sử dụng. Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu kỹ hơn về cách dùng thuốc phơi nhiễm HIV an toàn và đạt hiệu quả cao nhất.

Thuốc phơi nhiễm HIV là gì?

Đây là biện pháp sử dụng thuốc ARV, giúp ngăn ngừa HIV lây nhiễm cho những người chưa mắc bệnh nhưng có nguy cơ cao phơi nhiễm với virus. Phương pháp này mang lại hiệu quả cao trong việc giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm ở những đối tượng có hành vi rủi ro.

Thành phần hoạt chất chính thường thấy trong các loại thuốc kháng virus ARV dùng cho PrEP là Tenofovir, giúp ngăn ngừa sự phát triển và lây lan của HIV hiệu quả. Tùy thuộc vào quốc gia và phác đồ điều trị, bác sĩ có thể kê đơn một hoặc hai loại thuốc kháng HIV. Các phác đồ này thường sử dụng phối hợp nhiều hoạt chất khác nhau. Những phác đồ phổ biến bao gồm TDF/FTC (300mg/200mg), TDF/3TC (300mg/300mg) hoặc chỉ riêng TDF (300mg). Tại Việt Nam, chương trình PrEP chủ yếu áp dụng phác đồ phối hợp hai loại thuốc là Tenofovir và Emtricitabine (TDF/FTC), mang lại hiệu quả cao trong việc phòng ngừa lây nhiễm HIV.

Cách hoạt động của thuốc phơi nhiễm HIV

Thuốc dự phòng phơi nhiễm HIV hoạt động bằng cách ngăn chặn virus HIV nhân lên trong cơ thể. Khi virus không thể tự sao chép, chúng không có cơ hội gây tổn hại đến hệ miễn dịch. PrEP bao gồm một phác đồ nhiều thuốc kháng retrovirus (ARV) trong vòng 28 ngày. Tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị là điều kiện tiên quyết để đảm bảo hiệu quả cao nhất. Đây không phải là giải pháp ngăn ngừa HIV tuyệt đối. Nhưng nếu được sử dụng đúng cách và đúng thời điểm, cùng với việc tuân thủ liều lượng, phương pháp này có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV một cách đáng kể. Theo các nghiên cứu, tỷ lệ phòng ngừa có thể đạt tới 80 - 90% khi được sử dụng đúng cách.

Ai nên sử dụng thuốc PrEP?

Những đối tượng nên xem xét việc sử dụng thuốc PrEP bao gồm:

• Nam giới có quan hệ tình dục đồng tính.
• Phụ nữ chuyển giới có mối quan hệ đồng tính nữ.
• Người thực hiện quan hệ tình dục qua đường âm đạo hoặc hậu môn với nhiều đối tác mà không sử dụng các biện pháp bảo vệ.
• Phụ nữ hành nghề mại dâm và những người đàn ông có quan hệ tình dục với họ.
• Người sử dụng ma túy hoặc chất kích thích.
• Có bạn tình nhiễm HIV chưa bắt đầu điều trị ARV hoặc điều trị chưa đủ 6 tháng. Hoặc đã điều trị trên 6 tháng nhưng tải lượng HIV vẫn trên 200 bản sao/ml.
• Nhân viên y tế: Người bị tai nạn trong quá trình làm việc, như bị kim tiêm dính máu nhiễm HIV.
• Người bị xâm hại tình dục: Trường hợp bị đặt vào tình huống nguy hiểm.

Cách sử dụng thuốc chống phơi nhiễm HIV

Thuốc PrEP cần được uống hàng ngày, một viên vào cùng thời điểm nhất định trong ngày. Nếu bạn quên uống, hãy bổ sung ngay khi nhớ ra nhưng không được uống quá 2 viên trong vòng 24 giờ. Tác dụng bảo vệ của thuốc sẽ đạt được sau khi dùng liên tục trong 7 ngày đối với quan hệ tình dục qua đường hậu môn và trong 21 ngày đối với tiêm chích ma túy hoặc quan hệ tình dục qua đường âm đạo.

Quy trình nhận thuốc chống phơi nhiễm HIV

Dưới đây là các bước cần tiến hành để nhận thuốc PrEP:

• Khám và tư vấn: Khi nghi ngờ bạn đã phơi nhiễm HIV, hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và tư vấn.
• Xét nghiệm ban đầu: Bác sĩ sẽ yêu cầu làm xét nghiệm HIV để xác định tình trạng ban đầu.
• Nhận thuốc: Sau khi xác nhận nguy cơ, bạn sẽ được cung cấp thuốc theo đường dẫn dụng của bác sĩ.
• Theo dõi sau khi sử dụng: Các xét nghiệm HIV lại sau 3 và 6 tháng sẽ đảm bảo bạn không bị nhiễm bệnh.

Tác dụng phụ của thuốc chống phơi nhiễm HIV

Loại thuốc này phù hợp cho cả phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú nếu thuộc nhóm nguy cơ cao. Phần lớn người dùng PrEP không gặp tác dụng phụ đáng kể. Một số ít trường hợp có thể xuất hiện triệu chứng nhẹ như buồn nôn, tiêu chảy hoặc đau đầu. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường không nghiêm trọng và sẽ tự hết sau khoảng 1 - 2 tuần sử dụng.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc phơi nhiễm HIV

Để đạt hiệu quả tối ưu khi sử dụng thuốc chống phơi nhiễm HIV, người dùng cần lưu ý những điểm sau:

• Không sử dụng thuốc PrEP cho mục đích điều trị HIV: Thuốc chỉ dành để dự phòng trước phơi nhiễm, không dùng để điều trị cho người đã nhiễm HIV.
• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Việc sử dụng thuốc cần được chỉ định bởi bác sĩ chuyên môn. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.
• Kết hợp sử dụng bao cao su: Mặc dù PrEP giúp phòng ngừa HIV nhưng không bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như lậu, giang mai, viêm gan B, C… Đồng thời, thuốc cũng không có tác dụng ngừa thai.
• Thời gian sử dụng: Hiệu quả của thuốc phơi nhiễm HIV phụ thuộc vào việc bắt đầu sớm nhất sau khi phơi nhiễm. Tốt nhất là trong 2 giờ đầu và không quá 72 giờ.
• Tác dụng phụ: Có thể gặp các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, mệt mỏi nhưng thường không nghiêm trọng.

Khi nào nên ngừng sử dụng thuốc PrEP?

Bạn có thể dừng sử dụng thuốc nếu không còn đối mặt với nguy cơ lây nhiễm HIV hoặc khi chọn áp dụng các biện pháp phòng ngừa khác hiệu quả hơn mà không cần đến thuốc. Ngoài ra, nếu thuốc gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống, bạn cũng có thể cân nhắc việc ngừng dùng. Tuy nhiên, trước khi quyết định ngừng sử dụng PrEP, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn phù hợp.

Thuốc phơi nhiễm HIV là một công cụ quan trọng trong việc phòng ngừa lây nhiễm HIV khi xảy ra sự cố. Hy vọng bài viết này đã cung cấp những thông tin hữu ích, giúp bạn hiểu rõ khi nào cần sử dụng và cách dùng thuốc chống phơi nhiễm HIV đúng cách. Hãy theo dõi Nhà thuốc Long Châu để cập nhật thêm các thông tin mới nhất về sức khỏe nhé!