TD viêm gan là gì? Khi nào cần theo dõi viêm gan?

Viêm gan là bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng gan, có thể do virus, rượu, thuốc hoặc rối loạn miễn dịch. Trong hồ sơ y khoa, TD viêm gan là thuật ngữ chỉ tình trạng cần theo dõi để xác định nguyên nhân và mức độ tổn thương gan. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ TD viêm gan là gì và khi nào cần TD viêm gan.

TD viêm gan là gì? Vì sao cần TD viêm gan?

TD viêm gan là gì? TD viêm gan là viết tắt của theo dõi viêm gan, tức là quá trình giám sát, kiểm tra định kỳ tình trạng viêm gan của bệnh nhân. Mục đích là để đánh giá tiến triển bệnh, hiệu quả điều trị và phát hiện sớm các biến chứng như xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan.

Vì sao cần TD viêm gan? Viêm gan có thể tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng. Theo Bệnh viện Bạch Mai (2023), hơn 60% bệnh nhân xơ gan phát hiện muộn đều có tiền sử viêm gan không được theo dõi đầy đủ. Theo Bộ Y tế, có đến 20% bệnh nhân viêm gan B mạn tính tiến triển thành xơ gan sau 10 - 20 năm nếu không được kiểm soát. Theo dõi định kỳ giúp kiểm soát tải lượng virus viêm gan, từ đó giảm nguy cơ lây nhiễm sang người khác. Việc theo dõi viêm gan cũng giúp bác sĩ đưa ra lời khuyên phù hợp về chế độ ăn uống, vận động và sinh hoạt để bệnh nhân bảo vệ gan tốt hơn.

Khi có chỉ định theo dõi viêm gan, người bệnh cần làm gì?

Bác sĩ sẽ chỉ định theo dõi trong các trường hợp sau:

Viêm gan cấp tính hoặc mãn tính

Bệnh nhân bị viêm gan cấp tính do virus (HBV, HCV), rượu, thuốc hoặc các nguyên nhân khác cần được theo dõi chặt chẽ. Nếu tình trạng viêm gan cấp không được kiểm soát, có thể tiến triển thành suy gan cấp hoặc viêm gan mạn tính. Bệnh nhân bị viêm gan mạn do virus hoặc nguyên nhân khác cần theo dõi định kỳ để phát hiện biến chứng như xơ gan hoặc ung thư gan.

Viêm gan có nguy cơ tiến triển thành xơ gan

Khi tìm hiểu TD viêm gan là gì bạn đã biết nó bao gồm cả việc theo dõi viêm gan có diễn tiến thành xơ gan hay không. Những người có tiền sử uống rượu lâu năm, béo phì hoặc nhiễm viêm gan virus cũng thuộc nhóm nguy cơ cao và cần giám sát chặt chẽ.

Theo dõi sau điều trị viêm gan

Sau khi kết thúc phác đồ điều trị viêm gan, bệnh nhân vẫn cần theo dõi để đánh giá hiệu quả điều trị. Việc TD viêm gan cũng giúp kiểm tra khả năng tái phát và duy trì chức năng gan ổn định.

Người có yếu tố nguy cơ cao nhiễm viêm gan

Những người có nguy cơ cao nhiễm viêm gan, bao gồm nhân viên y tế, người có tiền sử truyền máu, sử dụng chung bơm kim tiêm, bệnh nhân chạy thận nhân tạo hoặc người sống chung với người nhiễm viêm gan virus cũng cần TD viêm gan.

Khi có chỉ định TD viêm gan cần làm gì?

Bệnh nhân có quyền yêu cầu bác sĩ giải thích rõ TD viêm gan là gì và tầm quan trọng của TD viêm gan. Việc tuân thủ theo dõi viêm gan định kỳ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, hạn chế tổn thương gan và tăng hiệu quả điều trị. Dưới đây là những việc bệnh nhân cần thực hiện khi có chỉ định TD viêm gan.

Thực hiện xét nghiệm định kỳ theo hướng dẫn

Sau khi có chỉ định TD viêm gan, bệnh nhân thường được chỉ định làm các xét nghiệm bao gồm:

• Với người bị viêm gan cấp: Các xét nghiệm men gan (ALT, AST), bilirubin, chức năng đông máu và tải lượng virus sẽ được thực hiện để đánh giá mức độ tổn thương gan và hiệu quả điều trị.
• Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh nhân viêm gan B hoặc C mạn tính nên xét nghiệm HBV-DNA hoặc HCV-RNA, đo men gan, đánh giá xơ hóa gan (FibroScan) mỗi 3 - 6 tháng để kiểm soát diễn biến bệnh.
• Bệnh nhân có mức độ xơ hóa cao hoặc bị viêm gan kéo dài cần theo dõi chỉ số chức năng gan (ALP, albumin, INR), siêu âm gan và xét nghiệm AFP (tầm soát ung thư gan) định kỳ.
• Với viêm gan B, sau điều trị, bệnh nhân cần xét nghiệm HBsAg, HBV-DNA để xác định virus còn tồn tại hay không. Đối với viêm gan C, xét nghiệm HCV-RNA sau 12 - 24 tuần giúp xác nhận bệnh đã được chữa khỏi hay chưa.
• Những người có nguy cơ cao nhiễm viêm gan, các xét nghiệm tầm soát định kỳ như xét nghiệm HBsAg, anti-HCV, chức năng gan và siêu âm gan giúp phát hiện sớm viêm gan để can thiệp kịp thời.

Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt

Khi đã hiểu rõ TD viêm gan là gì, bệnh nhân cũng cần điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt. Cụ thể là:

• Tránh rượu bia, thuốc lá vì chúng làm tổn thương gan nghiêm trọng hơn.
• Ăn uống lành mạnh, tăng cường rau xanh, protein lành mạnh và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.
• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ và tiến triển thành xơ gan.
• Uống đủ nước và tránh lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm không cần thiết để bảo vệ gan.

Dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ

Nếu bệnh nhân có viêm gan virus, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus (như Tenofovir, Entecavir cho viêm gan B, Sofosbuvir cho viêm gan C). Việc tuân thủ đúng phác đồ giúp kiểm soát virus hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng.

Theo dõi triệu chứng bất thường

Trong quá trình TD viêm gan, bệnh nhân cần tái khám ngay nếu có dấu hiệu xấu đi, như:

• Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, sụt cân nhanh.
• Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu.
• Đau bụng vùng hạ sườn phải, chướng bụng.
• Xuất huyết dưới da hoặc chảy máu cam không rõ nguyên nhân.

Tiêm chủng phòng ngừa viêm gan

Ngoài TD viêm gan là gì, nhiều người cũng muốn biết khi có chỉ định TD viêm gan có nên tiêm vắc xin viêm gan A và vắc xin viêm gan B không? TD viêm gan được chỉ định cho cả những người chưa mắc viêm gan. Đặc biệt là những người có nguy cơ cao như nhân viên y tế, người mắc bệnh mn tính hoặc sống trong vùng dịch. Tiêm vắc xin viêm gan là biện pháp hiệu quả giúp những đối tượng này phòng ngừa viêm gan A và B.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện đang có các loại vắc xin viêm gan chính hãng được cung cấp với giá cả hợp lý:

• Havax sản xuất tại Việt Nam: Phòng viêm gan A, giá khoảng 250.000 đồng/mũi. Phù hợp với trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn chưa từng mắc viêm gan A.
• Avaxim 80UI nhập khẩu từ Pháp: Phòng viêm gan A, giá khoảng 650.000 đồng/mũi. ​Phù hợp với trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn có nguy cơ nhiễm viêm gan A.
• Twinrix xuất xứ Bỉ: Vắc xin kết hợp phòng cả viêm gan A và B, giá khoảng 655.000 đồng/mũi. Phù hợp với người từ 1 tuổi trở lên.

Lưu ý: Giá vắc xin chỉ mang tính chất tham khảo, có thể thay đổi tại từng Trung tâm tiêm chủng Long Châu.

Tóm lại, TD viêm gan là gì? TD viêm gan là một bước quan trọng trong việc kiểm soát và điều trị bệnh viêm gan. Việc theo dõi định kỳ giúp đánh giá diễn biến bệnh, kiểm soát tải lượng virus, phát hiện sớm biến chứng và bảo vệ chức năng gan. Ngoài ra, duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ điều trị và theo dõi y tế định kỳ sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng như xơ gan hoặc ung thư gan.